kinhdaibatnha (556)

Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa Tập 23 Quyển 556 Hội Thứ Năm Y Phẩm Thiện Hiện Tôi nghe như vậy. Một thời thế tôn ngự ở đỉnh núi Thứ Phong, thuộc thành Vương Xá, cùng chúng Đại Bí Sô một vạn hai ngàn người đều là bậc A-La-Hán. Cụ thọ thiện hiện, xá lợi tử V, V, làm thượng thủ, ngoại trừ hiền giả Ananda còn ở bậc hữu học. Lại có vô lượng vô số Đại Bồ-Tát đắc vô ngại biện, Bồ-Tát từ thị, Bồ-Tát dịu các tường V, V, làm thượng thủ. Khi ấy, Đức Thế tôn bảo thiện hiện, Thay hãy dùng biện tài tuyên thuyết, chỉ dạy Bát Nhã Ba La Mật Đa cho chúng Đại Bồ-Tát để cho các chúng Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã Ba La Mật Đa mau được thành tựu. Khi ấy, xá lợi tử Nghĩ, cụ thọ thiện hiện do tự lực của mình tuyên thuyết chỉ dạy Bát Nhã Ba La Mật Đa cho các chúng Đại Bồ-Tát, hay là nhờ năng lực quai thần của Như Lai để thuyết. Ngài thiện hiện biết được ý nghĩ của Ngài xá lợi tử Nên Thưa. Những lời chỉ dạy của đệ tử Phật đều là nhờ vào năng lực quai thần của Như Lai. Vì sao? Này xá lợi tử! Vì chiêu Phật giảng thuyết Pháp yếu cho các đệ tử, các đệ tử y theo lời Phật dạy tinh tấn tu học cho đến lúc chứng được tánh thật của các Pháp, chứng xong chỉ dạy lại cho người khác. Nếu không trái với tánh thật của các Pháp thì đó là nhờ quai thần của Như Lai, cũng là sự chứng nhập dòng Pháp tánh bình đẳng. Thế nên việc tôi sẽ chỉ dạy Bát Nhã Ba La Mật Đa cho các Bồ Tát đều là nhờ năng lực quai thần của Như Lai. Thiện Hiện Bạch Phật Kính Bạch Thế Tôn Thế Tôn dạy con chỉ dạy Bát Nhã Ba La Mật Đa cho các chúng Đại Bồ Tát tu hành Bát Nhã Ba La Mật Đa mau được thành tựu. Kính Bạch Thế Tôn Nói các Bồ Tát là khái niệm về Pháp nào để gọi là Bồ Tát? Kính Bạch Thế Tôn Vì con chẳng thấy có Pháp nào được gọi là Đại Bồ Tát, cũng chẳng thấy có Pháp nào được gọi là Bát Nhã Ba La Mật Đa. Kính Bạch Thế Tôn Con chẳng thấy chẳng đắc Bồ Tát và Pháp Bồ Tát. Cũng chẳng thấy chẳng đắc Bát Nhã Ba La Mật Đa thì làm sao bảo con chỉ dạy Bát Nhã Ba La Mật Đa cho các chúng Đại Bồ Tát. Kính Bạch Thế Tôn Con dạy những Đại Bồ Tát nào tu hành những Bát Nhã Ba La Mật Đa gì để cho mau được thành tựu. Kính Bạch Thế Tôn Nếu Đại Bồ Tát nào nghe thuyết những lời này, tầm không chiền đắm, cũng không thối lui, không kinh, không sợ, y như lời dạy mà an trụ, mà tu hành Bát Nhã Ba La Mật Đa thì Đại Bồ Tát đó đáng được chỉ dạy Bát Nhã Ba La Mật Đa để cho mau thành tựu. Vì nếu không có sự chấp trước thì chính đó là Bát Nhã Ba La Mật Đa. Lại nữa, Kính Bạch Thế Tôn Nếu Đại Bồ Tát tu hành Bát Nhã Ba La Mật Đa thì nên học như vậy, học chẳng không nên chấp đắm tâm Bồ Tát này. Vì sao? Vì tâm này chẳng phải tâm, vì bản tánh thanh tịnh vậy. Khi ấy, xá lời tử hỏi thiện hiện Tâm này chẳng phải tâm tánh phải không? Thiện hiện hỏi lại xá lời tử Tâm chẳng phải tâm tánh, hoặc có hoặc không là có thể đắc, phải không? Xá lời tử thưa Thưa không, thiện hiện Thiện hiện lại bảo Này xá lời tử Tâm chẳng phải tâm tánh, hoặc có hoặc không và đã không thể đắc Như vậy thì làm sao có thể hỏi tâm này chẳng phải là tâm tánh phải không? Khi ấy, xá lời tử hỏi thiện hiện Những gì gọi là tâm, chẳng phải tâm tánh Thiện hiện đắc Nếu không hư hoại, cũng không sai khác thì chính đó gọi là tâm, chẳng phải tâm tánh Xá lời tử khen thiện hiện Lành thay Lành thay Đúng như lời Thầy nói, Phật dạy, Thầy là người trụ định vô tránh cùng tộc hàng đầu Thật đúng như lời Thánh dạy Nếu Đại Bồ-Tát nào nghe thuyết lời này, tâm không chìm đắm, cũng không thối lui, chẳng kinh, chẳng sợ, y như lời dạy mà An Trụ, mà tu hành bát nhã Ba-la-mật-đa thì Đại Bồ-Tát này đã được bớt thối chuyển quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-đề Nếu Đại Bồ-Tát nào quan sát tâm chẳng phải tâm tánh như thế thì Đại Bồ-Tát này chẳng lịa bát nhã Ba-la-mật-đa Nếu các hữu tình nào muốn siêng tu học hoặc địa vị thanh văn, hoặc địa vị độc giác, hoặc địa vị Bồ-Tát thì thường nên lắng nghe, thọ trì, đọc tụng bát nhã Ba-la-mật-đa cho thông suốt hoàn toàn và đúng như lời dạy mà tu hành Vì sao? Vì trong giáo nghĩa của bát nhã Ba-la-mật-đa sâu xa này giảng thuyết trọng đải về tất cả pháp trần nên học Các Đại Bồ-Tát siêng năng tinh tấn tu học bát nhã Ba-la-mật-đa này thì ở nơi nào cũng đều được thiện xảo Khi ấy, thiện hiện bạch Phật Kính Bạch Thế Tôn Tâm Bồ-Tát con không biết, cũng không đắt Chúng Đại Bồ-Tát và bát nhã Ba-la-mật-đa con cũng đều không thấy có thật sự nào có thể đắt thì làm sao bảo con tuyên thuyết, chỉ dạy bát nhã Ba-la-mật-đa cho các chúng Đại Bồ-Tát Kính Bạch Thế Tôn Con quan sát tất cả hoặc sanh hoặc diệt, hoặc nhiễm hoặc tịnh hoàn toàn bất khả đắt, nhưng trong đó nói có danh tự Bồ-Tát và bát nhã V.V. nên có sự nghi ngờ Kính Bạch Thế Tôn Tên Bồ-Tát V.V. hoàn toàn không xác định, cũng không có chỗ ở, vì sao? Vì tên Bồ-Tát V.V. hoàn toàn không sở hữu và pháp không sở hữu thì không định, không trụ Nếu Đại Bồ-Tát nào nghe thuyết việc này, tầm không chìm đắm, cũng không thối lui, không kinh, không sợ thì nên biết Đại Bồ-Tát này chắc chắn an trụ địa vị bất thối chuyển, dùng vô sở trụ để làm phương tiện trụ không chỗ trụ Lại nữa, Kính Bạch Thế Tôn Các Đại Bồ-Tát tu hành bát nhã Ba-la-mật-đa sâu xa không nên trụ sắc, cũng không nên trụ thọ, tưởng, hành, thức Vì sao? Vì nếu trụ sắc thì hành theo sắc, chẳng phải hành bát nhã Ba-la-mật-đa sâu xa Nếu trụ thọ, tưởng, hành, thức thì hành theo thọ, tưởng, hành, thức, chẳng phải hành bát nhã Ba-la-mật-đa sâu xa Vì sao? Vì chẳng phải người thực hành có thể giữ gìn được bát nhã Ba-la-mật-đa Nếu không thể giữ gìn được bát nhã Ba-la-mật-đa thì chẳng thể tu tập bát nhã Ba-la-mật-đa Nếu chẳng thể tu tập bát nhã Ba-la-mật-đa thì chẳng thể viên mạng bát nhã Ba-la-mật-đa Nếu chẳng thể viên mạng bát nhã Ba-la-mật-đa thì chẳng thể thành tự trí nhất thiết trí Nếu chẳng thể thành tự trí nhất thiết trí thì chẳng thể làm lợi ích cho các hữu tình Vì sao? Vì sắc không thể hộ trì, thọ, tưởng, hành, thức cũng không thể hộ trì, bát nhã Ba-la-mật-đa cũng không thể hộ trì, sắc không thể hộ trì nên chẳng phải là sắc Thọ, tưởng, hành, thức cũng không thể hộ trì nên chẳng phải là thọ, tưởng, hành, thức Bát nhã Ba-la-mật-đa cũng không thể hộ trì nên chẳng phải là bát nhã Ba-la-mật-đa Các đại Bồ-Tát nên học bát nhã Ba-la-mật-đa sâu xa như vậy Nếu người nào học bát nhã Ba-la-mật-đa sâu xa như vậy thì gọi đó là Bồ-Tát không có sự hộ trì trong vòng Tam-ma-địa Tài sản nhiều vô lượng vô số, chẳng bị tất cả thanh văn, độc giác chiếm đoạt, cũng chẳng hộ trì trí nhất thiết trí Vì sao? Vì trí nhất thiết trí này chẳng phải Thủ tướng Tu Người đắc các tướng Thủ đều là phiền não Nếu người nào Thủ tướng Tu đắc trí nhất thiết trí thì Phạm trí Thắng Quân chẳng nên tin hiểu trí nhất thiết trí Phạm trí Thắng Quân này tuy nhờ năng lực tin hiểu mà quy hướng phật pháp, gọi là tùy tính hành, nhưng có thể dùng phần ít trí quan sát tánh tất cả pháp là không để ngộ nhập trí nhất thiết trí Ngộ nhập xong, không thủ tướng sát, cũng không thủ tướng thọ, tưởng, hành, thức, không bằng sự ưa thích quán thế trí này, không bằng sự được nghe, quán thế trí này, không bằng sát trong quán thế trí này, không bằng sát ngoài quán thế trí này, không bằng sát trong ngoài quán thế trí này, cũng không liệt sát quán thế trí này, không bằng thọ, tưởng, hành, thức bên trong quán thế trí này, không bằng thọ, tưởng, hành, thức bên ngoài quán thế trí này, không bằng thọ, tưởng, hành, thức trong ngoài quán thế trí này, cũng không liệt thọ, tưởng, hành, thức quán thế trí này. Phạm trí thắng quân bằng các môn ly tướng V, V như vậy nên càng tin hiệu trí nhất thiết trí, gọi đó là tùy tính hành, hoàn toàn không thủ trước tất cả pháp. Phạm trí bằng môn ly tướng như vậy tin hiệu trí nhất thiết trí xong, hoàn toàn không thủ tướng tất cả pháp, cũng không tư duy các pháp vô tướng. Phạm trí này do năng lực nắm vững tất cả pháp nên không thủ, không xã, không đắc, không chính. Khi ấy phạm trí thắng quân đối với việc tin hiệu của mình cho đến niết bàn cũng không chấp thủ, đắm trước. Bằng tánh pháp chân thật để định lượng vậy. Kính Bạch Thế Tôn Đại Bồ Tát này bằng bát nhã ba la mật đa sâu xa không giữ gìn sắc, cũng không giữ gìn thọ, tưởng, hành, thức. Tuy không có sự hồ trì các pháp nhưng vẫn chưa viên mãn mười lực của như lai, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, mười tám pháp Phật bất cộng v.v. thì hoàn toàn không giữa đường nhập bát niết bàn. Nên biết, các Đại Bồ Tát này bằng bát nhã ba la mật đa sâu xa mặc dù không chấp thủ, đắm trước nhưng có thể thành tự ký nhất thiết ký, làm lợi ích an lạc cho tất cả hữu tình. Lại nữa, Kính Bạch Thế Tôn Các Đại Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa nên quán như vầy, sao gọi là bát nhã ba la mật đa? Cái gì là bát nhã ba la mật đa? Hay là Pháp không sở hữu bất khả đắc là bát nhã ba la mật đa ư? Trong không sở hữu, không chia, không đây thì lệ thuộc vào chỗ nào? Kính Bạch Thế Tôn Nếu khi Đại Bồ Tát quan sát kỹ việc như thế, tầm không chìm đắm, cũng không thối lui, không kinh, không sợ, thì nên biết Đại Bồ Tát này không lệ bát nhã ba la mật đa. Khi ấy, xá lời tử hỏi thiện hiện, Vì nhân duyên gì sắc lệ tánh sắc? Thọ, tưởng, hành, thức lệ tánh thọ, tưởng, hành, thức. Bát nhã ba la mật đa lệ tánh bát nhã ba la mật đa nhưng lại nói Đại Bồ Tát không lệ bát nhã ba la mật đa. Thiện hiện đắt. Đúng như vậy. Đúng như vậy. Sắc lệ tánh sắc, thọ, tưởng, hành, thức lệ tánh thọ, tưởng, hành, thức. Bát nhã ba la mật đa lệ tánh bát nhã ba la mật đa. Tướng các Pháp như vậy cũng lệ tánh, tánh cũng lệ tướng, tướng cũng lệ tướng, tánh cũng lệ tánh, vì tướng và đối tượng tướng hoàn toàn bất khả đắt. Nếu Đại Bồ Tát hiểu biết đúng đắn về nghĩa như thế thì chẳng lệ bát nhã ba la mật đa. Khi ấy, xá lợi tử hỏi Thiện hiện. Nếu Đại Bồ Tát học Pháp học này thì mau có thể thành tự trí nhất thiết trí phải không? Thiện hiện thưa. Đúng như vậy. Đúng như vậy. Nếu Đại Bồ Tát nào học Pháp học này thì mau thành tự trí nhất thiết trí. Vì sao? Này xá lợi tử. Vì Đại Bồ Tát này biết tất cả Pháp không sanh diệt vậy. Xá lợi tử. Nếu Đại Bồ Tát có thể thực hành như vậy thì chính là gần kể trí nhất thiết trí. Lại nữa, xá lợi tử. Các Đại Bồ Tát nếu hành sắc là hành tướng, nếu hành xanh của sắc là hành tướng, nếu hành hoại của sắc là hành tướng, nếu hành diệt của sắc là hành tướng, nếu hành không của sắc là hành tướng. Nếu bảo ta hành là hành có sở đắc, nếu hành thọ, tưởng, hành, thức là hành tướng, nếu hành xanh của thọ, tưởng, hành, thức là hành tướng, nếu hành hoại của thọ, tưởng, hành, thức là hành tướng, nếu hành diệt của thọ, tưởng, hành, thức là hành tướng, nếu hành không của thọ, tưởng, hành, thức là hành tướng. Nếu bảo ta có thể hành là hành có sở đắc, nếu Đại Bồ Tát nghĩ thế này, ta là Bồ Tát có thể hành bác nhã Ba-la-mật-đa, thì đó là hành tướng. Nếu Đại Bồ Tát nghĩ như vậy, người có thể hành như vậy là tu hành bác nhã Ba-la-mật-đa cũng là hành tướng, thì nên biết Đại Bồ Tát tác này không có phương tiện thiện xảo. Khi ấy, xá lời tử hỏi thiện hiện. Vậy các Đại Bồ Tát nên hành như thế nào mới gọi là hành bác nhã Ba-la-mật-đa? Các Đại Bồ Tát nếu không hành sắc, không hành tướng của sắc, không hành xanh của sắc, không hành hoại của sắc, không hành gì của sắc, không hành không của sắc thì chính là hành bác nhã Ba-la-mật-đa. Các Đại Bồ Tát nếu không hành thọ, tướng, hành, thức, không hành tướng của thọ, tướng, hành, thức, không hành xanh của thọ, tướng, hành, thức, không hành hoại của thọ, tướng, hành, thức, không hành gì của thọ, tướng, hành, thức, không hành không của thọ, tướng, hành, thức thì chính là hành bác nhã Ba-la-mật-đa. Nếu Đại Bồ Tát không chấp thủ hành, không chấp thủ không hành, không chấp thủ vừa hành vừa không hành, không chấp thủ không phải hành, không phải không hành, đối với không chấp thủ cũng không chấp thủ thì chính là hành bác nhã Ba-la-mật-đa. Vì sao? Xá lợi tử. Vì tất cả Pháp đều không thể chấp thủ, không thể tùy hành, không thể chấp thọ, vì lịa tánh tướng vậy. Như vậy gọi là các Đại Bồ Tát ngay trong vô sanh định luôn của tất cả các Pháp phát sanh tài sản vô lượng vô số. Không chung cùng với tất cả thanh văn, độc giác. Nếu Đại Bồ Tát nào an trụ định này thì mau chính quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề. Khi ấy, Thiền Hiện nương thần lực của Phật bảo Đại Đức xá lợi tử. Nếu Đại Bồ Tát nào tuy an trụ định này nhưng không thấy định này, cũng không đắm trước định này, cũng không nghĩ rằng ta đã nhập định này, đang nhập định này, sẽ nhập định này, người kia tư duy phân biệt như vậy và nhờ năng lực định này nên không khởi lên tất cả, thì biết người này đã được các Đức như Lai ứng chánh đẳng giác quá khứ thọ ký bất thối chuyển quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề. Khi ấy, xá lợi tử hỏi Thiền Hiện. Nếu Đại Bồ Tát nhờ định này mà được chiêu Phật thế tôn quá khứ, hiện tiền thọ ký thì Đại Bồ Tát này là người có thể chỉ dạy định như vậy, phải không? Thiền Hiện đáp. Chẳng phải vậy. Này xá lợi tử. Vì sao? Vì thiện nam tử này không hiểu biết, không nghĩ tưởng định như thế. Xá lợi tử thưa. Cụ thọ bảo các thiền nam tử kia không hiểu biết, không nghĩ tưởng định này sao? Thiền Hiện đáp. Tôi quả quyết nói các thiền nam tử kia không hiểu biết, không nghĩ tưởng định này. Vì sao? Vì các định này không sở hữu nên thiền nam tử kia không hiểu biết, không nghĩ tưởng các định như vậy. Các định như vậy tất cả Pháp cũng không hiểu biết, không nghĩ tưởng. Vì sao? Vì tất cả Pháp không sở hữu vậy. Đức Thế Tôn khen Thiền Hiện. Lành thay. Lành thay. Như lời thầy nói nên ta bảo thầy là người đứng hàng đầu trụ định vô tránh. Các đại Bồ Tát muốn học bác nhã Ba-la-mật-đa thì nên học như vậy. Ai học như vậy thì gọi là học bác nhã Ba-la-mật-đa. Xá lợi tử bạch Phật. Kính bạch Thế Tôn. Nếu đại Bồ Tát nào học như vậy thì gọi là chân thật học bác nhã Ba-la-mật-đa, phải không? Phật bảo xá lợi tử. Nếu đại Bồ Tát nào có thể học như vậy thì gọi là chân thật học bác nhã Ba-la-mật-đa. Khi ấy, xá lợi tử bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Các đại Bồ Tát khi học như vậy là học Pháp nào? Phật bảo xá lợi tử. Các đại Bồ Tát khi học như vậy là chẳng phải học Pháp. Vì sao? Này xá lợi tử. Như nguyên sự chấp trước của các phàm phu Ngu Si như thế chứ chẳng phải tất cả Pháp có như vậy. Xá lợi tử bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Nếu như vậy thì các Pháp làm sao mà có ra? Phật bảo xá lợi tử. Như không sở hữu mà có ra như vậy. Nếu không thể hiểu rõ Pháp vô sở hữu như vậy thì gọi là vô minh. Phàm phu Ngu Si đối với tánh vô sở hữu của tất cả Pháp phát triển thế lực vô minh, tham ái nên phân biệt chấp trước hai bên, đoạn kiến, thường kiến. Do đây không biết, không thấy tánh các Pháp vô sở hữu nên phân biệt các Pháp. Do phân biệt nên sanh chấp trước. Do chấp trước nên phân biệt tánh các Pháp vô sở hữu. Do đó nên đối với Pháp không thấy, không biết. Vì đối với các Pháp chẳng thấy, chẳng biết nên phân biệt quá khứ, vị lai, hiện tại. Do phân biệt nên tham đắm danh sách. Do đắm danh sách nên phân biệt chấp trước Pháp vô sở hữu. Đối Pháp vô sở hữu phân biệt chấp trước nên đối với Đạo như thật chẳng biết, chẳng thấy, nên chẳng thể ra khỏi sanh tử trong ba cõi, chẳng tin Pháp tứ đế, chẳng hiểu rõ Niết Bàn, thế nên bị rơi vào trong số Phạm Phu Ngu Si. Do đó, chúng Đại Bồ Tát này đối với tánh tướng của các Pháp hoàn toàn không chấp trước. Khi ấy xá lợi tử Bạch Phật. Chính Bạch Thế Tôn. Các Đại Bồ Tát khi học như vậy, chẳng lẽ không cầu học trí nhất thiết trí. Phật bảo xá lợi tử. Các Đại Bồ Tát khi học như vậy cũng không cầu học trí nhất thiết trí, nhưng các Đại Bồ Tát khi học như vậy, mặc dẫu không sự học nhưng gọi đó là chân thật học trí nhất thiết trí, mau có thể thành tự trí nhất thiết trí vậy. Cụ Thọ Thiền Hiền Bạch Phật. Kính Bạch Thế Tôn. Giả sử có người đến hỏi thế này, người biến hóa nếu học trí nhất thiết trí thì người đó cũng có thể thành tự trí nhất thiết trí phải không? Được hỏi như vậy thì con trả lời bằng cách nào? Phật bảo Thiền Hiện. Ta hỏi lại Thầy, tùy ý Thầy trả lời. Ý Thầy thế nào? Huyện khác với sắc, thọ, tưởng, hành, thức phải không? Thiền Hiền Thưa. Kính Bạch Thế Tôn. Huyện chẳng khác sắc, sắc chẳng khác huyện, huyện chính là sắc, sắc chính là huyện. Thọ, tưởng, hành, thức cũng đều như vậy. Phật bảo Thiền Hiện. Ý Thầy thế nào? Trong năm Thủ quẩn phát sanh các tướng đồng như tưởng và đưa ra những lời nói giả danh về Đại Bồ Tát phải không? Thiền Hiện Bạch. Đúng như vậy, Kính Bạch Thế Tôn. Phật bảo Thiền Hiện. Các Đại Bồ Tát tu học bác nhã Ba-la-mật-đa cầu thẳng đến quả vị vô thường chánh đẳng bồ đệ, tất cả đều như người biến hóa tu học. Vì sao? Vì người biến hóa chính là năm Thủ quẩn vậy. Vì sao? Vì ta nói năm quẩn, nhãn v, v, sáu căn đều như huyện hóa, hoàn toàn không có thật. Cụ Thọ Thiền Hiện Bạch Phật. Nếu Đại Bồ Tát nào mới học Đại Thừa, nghe nói như vậy thì tâm vị đó sẽ không kinh sợ, thối lui phải không? Phật bảo Thiền Hiện. Nếu Đại Bồ Tát nào mới học Đại Thừa, gần gũi bạn ác, nghe thuyết như vậy, tâm liền kinh sợ thì sanh thối lui. Còn nếu gần bạn lành thì tuy nghe thuyết như vậy nhưng chẳng kinh sợ, cũng chẳng thối lui. Cụ Thọ Thiền Hiện Bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Những hạng người như thế nào là bạn ác của Bồ Tát? Phật bảo Thiền Hiện. Bạn ác của Bồ Tát nghĩa là dạy Bồ Tát nhàm chán, xa lì bác nhã ba la mật đa, xả bỏ tâm bồ đệ, chấp lấy tướng các pháp, dạy cho học sách vỡ thủ tướng của thế tục, dạy cho học kinh pháp tương ưng với thanh văn. Lại dạy gần gũi việc làm của ác ma. Như vậy gọi là bạn ác của Bồ Tát. Cụ Thọ Thiền Hiện Bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Còn những hạng nào gọi là bạn lành của Bồ Tát? Phật bảo Thiền Hiện. Bạn lành của các Bồ Tát nghĩa là dạy Bồ Tát sinh năng tu tập bác nhã ba la mật đa, cho đến nói về việc làm của ma, tội lỗi của ma để cho người chi biết rõ mà phương tiện xả bỏ. Những hạng người này gọi là bạn lành chân tình, đại thể trang nghiêm của Bồ Tát mới học. Cụ Thọ Thiền Hiện Bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Nói Bồ Tát, ý nghĩa danh từ đó là gì? Phật bảo Thiền Hiện. Học tất cả pháp không dính mắt, không chứa ngại. Hiểu rõ tất cả pháp không dính mắt, không chứa ngại để cầu chứng bồ đệ, nên gọi đó là Bồ Tát. Cụ Thọ Thiền Hiện Bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Những hạng này lại do nhân duyên nào gọi là Đại Bồ Tát? Phật bảo Thiền Hiện. Vì các Bồ Tát sẽ làm thường thủ trong chúng đại hữu tình nên gọi là Đại Bồ Tát. Khi ấy, xá lợi tử Bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Nay con muốn được nói về nghĩa của Đại Bồ Tát. Cúi xin Thế Tôn cho phép. Phật bảo xá lợi tử. Tùy ý ông nói. Xá lợi tử thưa. Bạch Thế Tôn. Các Bồ Tát bằng phương tiện thiện xảo tuyên thuyết Pháp yếu cho các hữu tình, làm cho dứt hạng ngạ kiến, hữu tình kiến, mạng giả kiến, nhân kiến, hữu kiến, vô kiến, đoạn kiến, thường kiến V, V, y theo nghĩa như thế nên gọi là Đại Bồ Tát. Khi ấy, Thiền Hiện cũng Bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Con nay muốn nói về nghĩa của Đại Bồ Tát. Cúi xin Thế Tôn cho phép. Phật bảo Thiền Hiện. Tùy ý ông nói. Thiền Hiện Bạch. Bạch Thế Tôn. Vì các Bồ Tát phát tâm Bồ Đệ, tâm vô đẳng đẳng, còn thanh văn, độc giác thì không thể phát tâm, cũng không chấp trước tâm như vậy. Vì sao? Vì tâm trí nhất thiết là chân thật vô lậu, không trôi vào ba cõi, không nên sanh chấp trước nơi đó. Dự vào nghĩa như thế nên gọi là Đại Bồ Tát. Xá lợi tử hỏi Thiền Hiện. Nhân duyên thế nào mà đối với tâm như vậy cũng không chấp trước. Thiền Hiện Thưa. Các tâm như thế là không tâm tánh nên không chấp trước. Khi ấy mãng tử tử cũng Bạch Phật. Bạch Thế Tôn. Con nay muốn nói về nghĩa của Đại Bồ Tát. Cúi xin Thế Tôn cho phép. Phật bảo mãng tử tử. Tùy ý ông nói. Mãng tử tử Thưa. Bạch Thế Tôn. Do các Bồ Tát làm lợi ít an vui sắp tất cả hữu tình nên mặc áo giáp đại nguyện, huấn thẳng đến Đại Thừa, cởi xe lớn, nên gọi là Đại Bồ Tát. Khi ấy Thiền Hiện Bạch Phật. Như Thế Tôn vậy, các Đại Bồ Tát mặc áo giáp đại nguyện. Vậy ngang với trình độ nào gọi là các Đại Bồ Tát mặc giáp đại nguyện? Phật bảo Thiền Hiện. Các Đại Bồ Tát nghĩ như vậy, ta nên đổ thoát vô lượng, vô số, vô biên hữu tình vào cảnh giới vô dư y bác niết bàn. Tuy làm việc như vậy nhưng không có pháp và các hữu tình đắc niết bàn. Vì sao? Vì thật tánh các pháp của nó là như vậy. Ví như nhà ảo thuật hoặc học trò của ông ta, ở giữa ngã tư đường hóa làm đại chúng, giết hại lẫn nhau. Ý ông thế nào? Trong ấy có việc giết hại lẫn nhau thật không? Thiền Hiện Bạch Thưa không, Kính Bạch Thế Tôn Phật bảo Thiền Hiện Các Đại Bồ Tát cũng như vậy, tuy thị hiện đổ thoát vô lượng, vô số, vô biên hữu tình vào cảnh giới vô dư y bác niết bàn nhưng không có pháp và các hữu tình đắc niết bàn. Nếu Đại Bồ Tát nào nghe việc như vậy không tin, không sợ, cũng không thối lui thì nên biết Đại Bồ Tát này là người mặc áo giáp đại nguyện. Khi ấy, Thiền Hiện Bạch Phật Bạch Thế Tôn Theo con hiểu nghĩa Phật đã dạy, các Đại Bồ Tát không mặc áo giáp đại nguyện thì nên biết đó là mặc áo giáp đại nguyện. Phật bảo Thiền Hiện Đúng như vậy Đúng như vậy Vì sao? Vì trí nhất thiết trí không tạo, không tác Tất cả hữu tình cũng không tạo, không tác Các Đại Bồ Tát vì muốn lợi ích hữu tình kia nên mặc áo giáp đại nguyện Vì sao? Vì sắc chẳng phải tạo, chẳng phải không tạo, chẳng phải tác, chẳng phải không tác Thọ, tưởng, hành, thức cũng chẳng phải tạo, chẳng phải không tạo, chẳng phải tác, chẳng phải không tác Vì sao? Vì sắc cho đến thức bất khả đắc vậy Cụ Thọ Thiền Hiện Bạch Phật Bạch Thế Tôn Như con hiểu nghĩa Phật dạy, sắc cho đến thức không nhỉm, không tịnh Vì sao? Vì sắc không buộc không mở Thọ, tưởng, hành, thức cũng không buộc không mở Khi ấy, Mãng Từ Tử hỏi Thiền Hiện Tôn dạ nói sắc không buộc không mở, nói Thọ, tưởng, hành, thức cũng không buộc không mở, phải không? Thiền Hiện đáp Đúng như vậy! Đúng như vậy! Mãng Từ Tử hỏi Tôn dạ nói những sắc nào không buộc không mở? Nói những Thọ, tưởng, hành, thức nào cũng không buộc không mở? Thiền Hiện thưa Tôi nói sắc như người biến hóa, không buộc không mở Nói Thọ, tưởng, hành, thức như người biến hóa, cũng không buộc không mở Vì sao? Vì sắc cho đến thức không sở hữu nên không buộc không mở, sa lia nên không buộc không mở, tịch tịnh nên không buộc không mở, không sanh diệt nên không buộc không mở Đây gọi là Bồ Tát mặc áo giáp đại nguyện hướng thẳng đến Đại Thư Khi ấy, Mãng Từ Tử nghe thuyết như vậy, hoan hỷ tính nhận, ngồi lặng tinh Bây giờ, Thiền Hiện bạch Phật Bạch Thế Tôn Các đại Bồ Tát hướng đến xe Đại Thư Thế nào là xe Đại Thư? Thế nào gọi là Bồ Tát hướng đến xe Đại Thư? Xe Đại Thư như thế phát xuất từ chỗ nào và đến nơi nào? Ai cởi xe Đại Thư này để ra? Phật Bảo Thiền Hiện Nói xe Đại Thư tức là khái niệm về vô lượng, vô số, vô biên công đức được thành tựu vậy Thế nào là Bồ Tát hướng đến xe Đại Thư ấy? Nghĩa là các Bồ Tát siêng năng tu tập sáu pháp ba la mật đa, có thể từ địa này đến địa khác, đó gọi là Bồ Tát hướng đến xe Đại Thư Xe Đại Thư như thế, từ chỗ nào phát xuất đến chỗ nào? Nghĩa là xe Đại Thư này từ trong ba cõi mà phát xuất đến trong trí nhất thiết trí nhưng lấy không hai làm phương tiện nên không phát xuất và không đến nơi thì ai là người cởi xe Đại Thư này để ra? Hoàn toàn không người cởi tức là cởi xe Đại Thư này ra Vì sao? Vì người cởi, sự cởi, cả hai pháp này hoàn toàn không sở hữu Trong không sở hữu thì ai là người cởi và pháp nào có thể gọi là bị cởi? Cụ Thỏ Thiền Hiện Bạch Phật Xe Đại Thư như vậy hơn khắp tất cả thế gian trời người, à tối lạc VV Xe Đại Thư như vậy ngang đồng với hư không? Ví như hư không có thể dung nạp khắp vô lượng, vô số, vô biên hữu tình Xe Đại Thư cũng như vậy, có thể dung chứa khắp vô lượng, vô số, vô biên hữu tình Lại như hư không, không đến, không đi, không ở, không có thể thấy Xe Đại Thư cũng vậy, không đến, không đi, không ở, không có thể thấy Lại như hư không, biên giới trước, sau, giữa hoàn toàn không thể đắt Xe Đại Thư cũng vậy, hoàn toàn không thể đắt biên giới trước, sau, giữa Ba đời bình đẳng nên gọi là Xe Đại Thư Phật Bảo Thiền Hiện Lành Thay Lành Thay Đúng như vậy Đúng như vậy Như lời ông nói Khi ấy, mãng từ Tử Bạch Phật Kính Bạch Thế Tôn Trước đây Thế Tôn dạy Đại Đức Thiền Hiện tuyên dạy Bác Nhã Ba La Mật Đa cho các chúng Đại Bồ Tát, mà nay vì lẽ gì lại nói Đại Thư? Thiền Hiện Bạch Phật Bạch Thế Tôn Con Thuyết Đại Thừa sẽ không trái vượt với việc Thuyết Bác Nhã Ba La Mật Đa Phật Bảo Thiền Hiện Ông Thuyết Đại Thừa hoàn toàn thuận với Bác Nhã Ba La Mật Đa, không có sự trái vượt Cụ Thỏ Thiền Hiện Bạch Phật Bạch Thế Tôn Con hoàn toàn không nắm bắt được biên giới trước, sau, giữa của Bồ Tát, vì sắc vô biên nên Bồ Tát cũng vô biên Thỏ, tưởng, hành, thức vô biên nên Bồ Tát cũng vô biên Ngay nơi sắc lìa sắc, Bồ Tát không sở hữu, bất khả đắc Ngay nơi thỏ, tưởng, hành, thức, lìa thỏ, tưởng, hành, thức, Bồ Tát cũng không sở hữu, bất khả đắc Như vậy, Kính Bạch Thế Tôn Còn đối với tất cả Pháp này đem tất cả chủng loại, tất cả nơi trốn, tất cả thời gian để tìm các Bồ Tát, cũng hoàn toàn không thấy đâu cả, hoàn toàn bất khả đắc, thì làm sao bảo con chỉ dạy Bác Nhã Ba La Mật Đa cho các Bồ Tát Lại nữa, Kính Bạch Thế Tôn Nói Bồ Tát chỉ có giả danh, hoàn toàn không có tự tánh Như nói, chúng ta về, về, hoàn toàn không sanh, chỉ có giả danh, hoàn toàn không có tự tánh Các Pháp cũng vậy, hoàn toàn không sanh, chỉ có giả danh, hoàn toàn không có tự tánh Trong đây những gì là sắc hoàn toàn không sanh? Nếu hoàn toàn không sanh thì không thể gọi là sắc Những gì là thỏ, tưởng, hành, thức hoàn toàn không sanh? Nếu hoàn toàn không sanh thì không thể gọi là thỏ, tưởng, hành, thức Kính Bạch Thế Tôn Sắc là Bồ Tát bất khả đắc Thỏ, tưởng, hành, thức là Bồ Tát cũng bất khả đắc Bất khả đắc này cũng bất khả đắc Còn đối với tất cả Pháp như vậy, đem tất cả chủng loại, tất cả nơi trốn, tất cả thời gian tìm các Bồ Tát hoàn toàn bất khả đắc thì sẽ dạy những Pháp nào, tu những Pháp nào, ở những nơi trốn nào, thời gian nào và chứng những Pháp nào Lại nữa, Kính Bạch Thế Tôn Chư Phật, Bồ Tát và Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa chỉ có giả danh, hoàn toàn không có tự tánh Như nói, ngã V, V, hoàn toàn chẳng sanh, chỉ có giả danh, hoàn toàn không có tự tánh Các Pháp cũng vậy, chỉ có giả danh, hoàn toàn không có tự tánh Những gì là sắc đã không thể giữ, cũng không thể sanh Những gì là thỏ, tưởng, hành, thức đã không thể giữ, cũng không thể sanh Tự tánh các Pháp đã không thể giữ, cũng không thể sanh Nếu Pháp không tánh thì cũng không thể sanh Pháp không sanh này cũng không thể sanh, thì con làm sao có thể đem Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa hoàn toàn không sanh để dạy cho các Đại Bồ Tát hoàn toàn chẳng sanh Kính Bạch Thế Tôn Liều Pháp không sanh, không có Pháp để có thể đắc Cũng không có Bồ Tát có thể thực hành quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề Kính Bạch Thế Tôn Nếu Đại Bồ Tát nghe nói lời này không kinh, không sợ thì nên biết Đại Bồ Tát này có thể thực hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa Vì sao? Vì nếu khi Đại Bồ Tát thực hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa quan sát các Pháp thì ngay khi ấy, Đại Bồ Tát liền không thủ sắc Vì sao? Vì sắc không sanh tức là chẳng phải sắc, sắc không diệt cũng chẳng phải sắc À không sanh, không diệt tức là không hai, không riêng Nếu nói sắc tức là nhập vào số Pháp không hai Nếu khi Đại Bồ Tát thực hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa quan sát các Pháp thì khi ấy Đại Bồ Tát không chấp thủ thọ, tưởng, hành, thức Vì sao? Vì thọ, tưởng, hành, thức không sanh tức là không phải thọ, tưởng, hành, thức Thọ, tưởng, hành, thức không diệt cũng không phải là thọ, tưởng, hành, thức À không sanh không diệt tức là không hai, không riêng Nếu nói thọ, tưởng, hành, thức tức là nhập vào số Pháp không hai Khi ấy xá lợi tử hỏi thiện hiện Như tôi hiểu nghĩa ngài nói, các Đại Bồ Tát V, V, hoàn toàn không sanh, nếu vậy thì do duyên nào có các Bồ Tát vì độ vô lượng, vô số hữu tình mà tu trăm ngàn hành khổ khó thực hành, chịu đủ vô lượng khổ lớn sanh tử? Thiện hiện thưa Chẳng phải tôi đối với Pháp V sanh kia cho rằng có Bồ Tát vì độ vô lượng, vô số hữu tình mà tu trăm ngàn hành khổ khó thực hành, chịu đủ vô lượng khổ lớn sanh tử? Nhưng các Bồ Tát tuy làm việc này mà ngay trong đó không nghĩ tưởng hành khổ Vì sao? Này xá lợi tử Vì nếu đối với hành khổ, phát sanh tưởng hành khổ thì không thể lợi ích cho vô lượng, vô biên hữu tình Thế nên Bồ Tát đối với các hành khổ phát sanh tưởng hành vui, đối với hành khó thực hành, phát sanh tưởng dễ thực hành, đối với các hữu tình phát sanh ý tưởng như cha mẹ và chính bản thân mình Vì độ cho người kia nên phát tâm Bồ Đề, nhờ đó mới có thể làm được những việc lợi ích lớn Khi ấy, Bồ Tát tư duy, như tự tánh đối với tất cả Pháp, đem tất cả chủng loại, tất cả nơi trốn, thời gian tìm không thể được Các Pháp trong ngoài cũng như vậy, hoàn toàn không sở hữu, hoàn toàn bất khả đắt Nếu trụ tưởng này thì chẳng thấy có hành khổ khó thực hành Nhờ vậy có thể vì vô biên hữu tình tu trăm ngàn hành khổ khó làm, làm lợi ích lớn cho các loài hữu tình Xá lợi tử hỏi thiện hiện Các Bồ Tát này thật không sanh, phải không? Thiện hiện thưa Đúng như vậy Đúng như vậy Tất cả Bồ Tát đều thật không sanh Xá lợi tử hỏi Chỉ có Bồ Tát thật không sanh, hay là Trí Nhất Thiết cũng thật không sanh? Thiện hiện thưa Trí Nhất Thiết cũng thật không sanh? Xá lợi tử hỏi Là chỉ Trí Nhất Thiết thật không sanh, hay là các Phạm Phu cũng thật không sanh? Thiện hiện thưa Các Phạm Phu cũng thật không sanh? Xá lợi tử hỏi Nếu các Bồ Tát thật không sanh thì Pháp của các Bồ Tát cũng phải không sanh Nếu Trí Nhất Thiết thật là vô sanh thì Pháp Trí Nhất Thiết cũng phải không sanh Nếu Phạm Phu thật là không sanh thì Pháp Phạm Phu cũng phải không sanh Nếu vậy, Bồ Tát được Trí Nhất Thiết, có phải đối với Pháp vô sanh mà chứng vô sanh, phải không? Thiện hiện đắt Ý tôi không cho rằng, trong Pháp vô sanh có đắt, có chứng Vì sao? Vì trong Pháp vô sanh không có chứng đắt vậy Xá lợi tử hỏi Là cho rằng, Pháp sanh chính Pháp sanh, hay là cho rằng, Pháp vô sanh chính Pháp vô sanh? Thiện hiện thưa Ý tôi không cho rằng, Pháp sanh chính Pháp sanh Cũng không cho rằng, Pháp vô sanh chính Pháp vô sanh Xá lợi tử hỏi Là cho rằng, Pháp sanh chính Pháp vô sanh, hay là cho rằng, Pháp vô sanh chính Pháp sanh? Thiện hiện thưa Ý tôi không cho rằng, Pháp sanh chính Pháp vô sanh Cũng không cho rằng, Pháp vô sanh chính Pháp sanh Xá lợi tử hỏi Nếu như vậy thì lẽ ra không đắt, không chứng? Thiện hiện thưa Tùy có đắt có chứng, nhưng chẳng phải thật có Xá lợi tử hỏi Là cho rằng, Pháp chưa sanh, sanh ra, hay là cho rằng, Pháp đã sanh, sanh ra? Thiện hiện thưa Ý tôi không cho rằng, Pháp chưa sanh, sanh ra Cũng không cho rằng, Pháp đã sanh, sanh ra Xá lợi tử hỏi Vì cho rằng, sanh sanh ra, hay là cho rằng, không sanh sanh ra? Thiện hiện đáp Ý tôi không cho rằng, sanh, sanh ra Cũng không cho rằng, không sanh, sanh ra Xá lợi tử hỏi Ngài thuyết Pháp không sanh là muốn biện thuyết tướng không sanh, phải không? Thiện hiện thưa Tôi đối với sự thuyết về Pháp vô sanh cũng không muốn diễn thuyết tướng vô sanh Xá lợi tử hỏi Đối với Pháp vô sanh, Pháp sanh lời nói vô sanh Lời nói vô sanh này cũng vô sanh, phải không? Thiện hiện thưa Từ nơi Pháp vô sanh Pháp sanh lời nói vô sanh Pháp và lời này đều là nghĩa vô sanh, nhưng vì tùy thuận thế tục nên nói tướng vô sanh Xá lợi tử khen Thiện hiện Trong những vị thuyết Pháp, Ngài là người đứng đầu Chư Phật thế tôn ra, không ai có thể bằng Ngài Vì sao? Vì tùy theo sự gạn hỏi về vô số Pháp môn, Ngài đều có thể trả lời được cả Thiện hiện nói Đệ tử của Chư Phật không lệ thuộc, dính mắt vào tất cả Pháp Vì lệ đó nên đều có thể tùy theo sự gạn hỏi mà mỗi mỗi từ tải đáp lại, không sợ Vì sao? Vì tất cả Pháp không có sự lệ thuộc vậy Khi ấy, xá lợi tử bảo Thiện hiện Lành thay Lành thay Nếu các Bồ Tát có thể tùy theo câu hỏi mà trả lời như vậy là nhờ những oai lực của Ba-la-mật-đa nào mà được thành tựu? Thiện hiện thưa Đây là nhờ oai lực của Bác Nhã Ba-la-mật-đa mà được thành tựu Vì sao? Vì nói tất cả Pháp không sự tùy thuộc là chính nhờ Bác Nhã Ba-la-mật-đa mà thông suốt được tất cả Pháp không sự lệ thuộc Xá lợi tử Nếu Đại Bồ Tát nghe lời như vậy, tầm không hoang mang, cũng không nghi ngờ, thì nên biết Bồ Tát này có thể trụ được hạnh trụ như thế, không xả ly, cũng có thể không xa lìa ý nghĩ Đại Bi Xá lợi tử hỏi Thiện hiện Nếu các Đại Bồ Tát trụ được hạnh trụ như thế, có thể không xả bỏ, cũng có thể không xa lìa ý nghĩ như vậy, thì tất cả hữu tình đều chính là Bồ Tát Vì sao? Vì tất cả hữu tình cũng trụ hạnh này và ý nghĩ này, thường không xả bỏ tánh bình đẳng của Bác Nhã Đại Bi, vậy thì các Bồ Tát cùng các hữu tình lẽ ra phải không sai khác Thiện hiện thưa Lành thay Lành thay Tuy rằng giống như hỏi tôi nhưng mà giúp cho tôi được hiểu nghĩa Vì sao? Xá lợi tử Vì tất cả hữu tình không có tự tánh nên biết trụ và tác ý như thế cũng không có tự tánh Tất cả tánh hữu tình xa lìa, nên biết tánh của trụ và tác ý như thế cũng xa lìa Tất cả hữu tình không biết rõ nên phải biết trụ và tác ý như vậy cũng không biết rõ Do nhân duyên như vậy, các Bồ Tát này trụ và tác ý như thế không xa lìa, cùng với các hữu tình cũng không sai khác Nếu các Bồ Tát biết rõ như thế không bị trở ngại thì chính là hành Bác Nhã Ba-la-mật-đa Ý của tôi là muốn làm cho tất cả Bồ Tát đem ý nghĩ này thực hành Bác Nhã Ba-la-mật-đa sâu xa 2. Phẩm Thiên Đế Khi ấy, Trời ế thích cùng 4 vạn Thiên Tử đồng đến hội họp 4 Thiên Vương hộ thế cùng 2 vạn Thiên Tử đồng đến hội họp Đại Phạm Thiên Vương chủ cõi sách ha cùng 1 vạn Phạm chúng đồng đến hội họp Lại có 5.000 chúng trời tịnh cư đồng đến hội họp Nhiệt quả và ánh sáng nơi thân của các chúng trời này ở trước quai quan của Phật đều không thể hiện ra được Khi ấy, Trời ế thích Bạch thiện hiện Đây có vô lượng các Thiên Tử muốn nghe Đại Đức tuyên thuyết chỉ dạy Bác Nhã Ba-la-mật-đa Cuối sinh Đại Đức thương xót chỉ dạy cho họ biết thế nào là Bồ Tát nên trụ Bác Nhã Ba-la-mật-đa Thiện hiện bảo ế thích Tôi nương thần lực của Phật tuyên thuyết chỉ dạy Bác Nhã Ba-la-mật-đa cho các chúng trời như việc nên an trụ của các Bồ Tát Thiên Tử các ông, người nào chưa phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề thì này nên phát Những vị đã nhập vào chánh tánh ly xanh của Thanh Văn, độc giác thì không thể phát tâm đại Bồ Đề Vì sao? Này Kiều Thi Ca! Vì người đó đối với Thanh Tử có sự ngăn ngại vậy Trong đó nếu có vị nào phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề thì tôi cũng tùy hỷ Vì sao? Kiều Thi Ca! Vì có các Bậc Thắng Nhân nên cầu thắng Pháp Tôi hoàn toàn không làm trở ngại các Bậc Pháp thiện thắng của họ Thế tôn khen thiện hiện Lành Thay! Lành Thay! Ông khéo khuyên bảo các Bồ Tát Cụ Thỏ Thiện Hiện Bạch Phật Con đã biết ơn, sao lại không trả ơn? Nghĩa là Phật và các đệ tử quá khứ đã dạy cho các Bồ Tát nhiều loại Pháp yếu, muốn làm phương tiện để đi vào bác ngã Ba La Mật Đà Bấy giờ như Lai cũng học trong Pháp đó, nay chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, chuyển vận bánh xe dịu pháp, làm lợi ích cho chúng con Cho nên nay con y theo lời Phật dạy, bảo vệ, hộ niệm các Bồ Tát này, làm cho mau chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, chuyển vận bánh xe dịu pháp, làm lợi ích an vui cho tất cả Chính đó là đáp đền ơn đức kia Khi ấy, thiện hiện bảo với ế thích Chiêu Thiên các ông nên lắng nghe Ta sẽ nói về tướng đáng trụ bác ngã Ba La Mật Đà sâu xa của các chúng Bồ Tát cho các ông Kiều Thi Ca Các chúng Bồ Tát bằng đại thể trang nghiêm, hướng thẳng đến đại thừa thì nên dùng tướng không để an trụ bác ngã Ba La Mật Đà, không nên trụ sắc, cũng không nên trụ thọ, tưởng, hành, thức Không nên trụ quả dự lưu, cũng không nên trụ quả nhất lai, bất hoàng, à la hán, độc giác Bồ Đề Cũng không nên trụ đây là sắc Cũng không nên trụ đây là thọ, tưởng, hành, thức Không nên trụ đây là quả dự lưu, cũng không nên trụ đây là quả nhất lai, bất hoàng, à la hán, độc giác Bồ Đề Không nên trụ sắc, thọ, tưởng, hành, thức hoặc thường hoặc vô thường, hoặc khổ hoặc vui, hoặc ngã hoặc vô ngã, tịnh hoặc bất tịnh, không hoặc bất không Không nên trụ quả dự lưu cho đến độc giác Bồ Đề đều là sự hiển bày vô vi, là phước điền chân thật đáng thọ nhận cúng dương Không nên trụ quả dự lưu còn trở lại bảy lần cuối cùng, chắc chắn sẽ nhập Niết Bàn Không nên trụ quả nhất lai chưa đạt đến Niết Bàn, còn trở lại cõi này một lần nữa, chắc chắn dứt sạch các khổ Không nên trụ quả bất hoàng qua diệt độ ở cõi kia, không còn trở lại nữa Không nên trụ quả à la hán ngay đời này chắc chắn nhập vô dư Niết Bàn Không nên trụ quả độc giác, vượt địa vị thanh văn, không đến địa vị Phật mà bắt Niết Bàn Không nên trụ địa vị Phật, hiển bày vô vi là trụng phước điền chân thật đáng thọ nhận sự cúng dương, vượt qua các địa vị thanh văn, độc giác V, V, làm lợi ít an vui cho vô lượng, vô số hữu tình làm cho nhập vào cảnh giới vô dư Niết Bàn Giả sử tất cả cảnh giới hữu tình không còn nữa, đều vào cảnh giới vô dư bắt Niết Bàn Khi ấy, xá lợi tử nghĩ, nếu như vậy thì Bồ Tát sẽ trụ ở đâu? Thiền Hiện biết ý nghĩ trong tâm xá lợi tử, liền bảo Ý tôn giả thế nào? Tâm Như Lai trụ ở chỗ nào? Xá lợi tử thưa Thiền Hiện Tâm Như Lai là hoàn toàn không chỗ trụ Vì không trụ nên gọi là Như Lai Nghĩa là không trụ cảnh giới hữu vi, cũng không trụ cảnh giới vô vi, cũng không phải không trụ Thiền Hiện thưa Bồ Tát cũng vậy Như các Đức Như Lai đối với tất cả Pháp, tâm không trụ, cũng không phải không trụ Nghĩa là các Bồ Tát đối với Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa, dùng vô sở đắc để làm phương tiện Nên trụ như vậy, nên học như vậy Khi ấy, trong chúng có các thiên tử thầm nghĩ, tất cả câu chú của các dược xoa với vô số sai khác Mặc dù là bí mật nhưng mà chúng ta còn biết rõ Còn Đại Đức Thiện Hiện đối với Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa, tuy dùng vô số lời lễ để chỉ rõ nhưng chúng ta hoàn toàn chẳng hiểu được gì cả Biết được ý nghĩ của Chư Thiên, Cụ Thọ Thiện Hiện bảo với họ Trong đây tôi không giảng thuyết, chỉ dạy Các ông cũng chẳng nghe Vậy lấy gì để hiểu Khi ấy các thiên tử lại nghĩ, trong nghĩa này, Tôn Giả Thiện Hiện muốn làm cho dễ hiểu nhưng lại càng sâu sắc, vi tế, khó có thể đo lường Biết được ý nghĩ của thiên tử kia, Cụ Thọ Thiện Hiện bảo thiên tử Có những người muốn chứng, muốn trụ quả vị dự lưu, nhất lai, bất hoàng, à la háng, vật độc giác bồ đề và quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề của chư Phật thì cần phải nương vào nhẫn này mới có thể chứng, mới có thể trụ được Các thiên tử lại nghĩ, Đại Đức Thiện Hiện hôm nay muốn vì những hữu tình đào và tuyên thuyết những pháp gì Biết được ý nghĩ của các thiên tử, Cụ Thọ Thiện Hiện bảo với họ Tôi nay muốn vì hữu tình như huyển thuyết pháp như huyển Người kia đối với sự giảng thuyết không nghe, không hiểu, không chứng vậy Các thiên tử lại nghĩ, là người nghe pháp và pháp như huyển, hay là hữu tình và quả dự lưu v.v. khác cũng đều như huyển cả Biết được ý nghĩ của thiên tử nên Thiện Hiện bảo với họ Các loài hữu tình khác hoặc quả dự lưu, quả nhất lai, hoặc quả bất hoàng, à la hán, bồ đề của bậc độc giác, quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề của Chư Phật cũng đều như huyển cả Khi ấy, Chư Thiên hỏi Thiện Hiện Chẳng lẽ sự chứng đắt quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề của các Đức như lai cũng đều như huyển sao? Thiện Hiện đáp Đúng như vậy Đúng như vậy Cho đến Niết Bàn cũng như huyển Các thiên tử hỏi Thiện Hiện Lẽ nào Niết Bàn cũng như huyển? Thiện Hiện bảo Giả sử có Pháp cao hơn Niết Bàn chăng nữa thì Pháp ấy cũng lại như huyển, huống là Niết Bàn Vì sao? Này các thiên tử Vì huyển cùng hữu tình và tất cả Pháp cho đến Niết Bàn không hai, không riêng, đều bất xả đắc, bất xả thuyết vậy Khi ấy, xá lợi tử cùng chấp Đại Tạng Mãng tự tử, Đại Ẩm Quang V.V. hỏi Khánh Hỷ Sự thuyết về Bát Nhã Ba-la-mật-đa sâu xa như vậy, ai là người có thể tin nhận? Khánh Hỷ thưa Có các chúng Bồ Tát bất thối chuyển, đối với sự thuyết Bát Nhã Ba-la-mật-đa sâu xa này có thể tin nhận Lại có vô lượng hữu tình đầy đủ chánh kiến và các A-la-háng nguyện viên mạng đối với Bát Nhã Ba-la-mật-đa sâu xa, thuyết này cũng có thể tin nhận Khi ấy, thiện hiện thưa Bát Nhã Ba-la-mật-đa sâu xa được thuyết như vậy, không ai có thể tin nhận được là vì sao? Vì trong đây không có Pháp để có thể hiển bày, không có Pháp để có thể chỉ dạy, nên người tin nhận cũng bất khả đắc Khi ấy, trời ấy thích nghĩ, tôn giả thiện hiện rưới trận mưa Pháp lớn Ta nên hóa làm hương hoa vi diệu để dân lên cúng dương Nghĩ như vậy, ngay khi ấy liền hóa làm hương hoa vi diệu dân lên thiện hiện Khi ấy, thiện hiện nghĩ, này hoa dân này là chỗ chiêu thiên chưa từng thấy Hoa nhiệm màu này nhất định chẳng phải do đất, nước, có cây xanh ra được, mà chính là từ nơi tâm của chiêu thiên hóa ra Biết tâm niệm của thiện hiện, trời ấy thích thưa với thiện hiện Hoa dân này thật chẳng phải do đất, nước, có cây xanh ra, cũng chẳng phải từ tâm chiêu thiên hóa ra, vì hoa dân này không có tánh xanh vậy Cụ thọ thiện hiện bảo trời ấy thích Hoa này không xanh thì không có tánh hoa Khi ấy, trời ấy thích nghĩ, tôn giả thiện hiện trí tuệ rộng sâu, chẳng phá giả danh mà nói nghĩa thật Nghĩ như vậy xong, bạch thiện hiện Đúng như vậy Đúng như vậy Như lời tôn giả dạy, các chúng Bồ Tát đối với các Pháp nên theo sự thuyết giảng của tôn giả mà học Thiện hiện bảo trời ấy thích Đúng như vậy Đúng như vậy Như lời ông nói, các chúng Bồ Tát đối với các Pháp đều nên theo sự thuyết giảng của tôi mà học Thiều Thi Ca Các chúng Bồ Tát theo lời tôi thuyết, khi học bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa như vậy không học theo quả dự lưu, không học theo quả nhất lai, bất hoàng, à-la-hán Không học theo bồ đề của bật độc giác Nếu không học theo các bật này thì chính là học trí nhất thiết trí của chư Phật Nếu học trí nhất thiết trí của chư Phật thì chính là học vô lượng, vô biên Phật Pháp Nếu học vô lượng, vô biên Phật Pháp thì chính là không học sắc, thọ, tưởng, hành, thức có tăng giảm Nếu không học sắc, thọ, tưởng, hành, thức có tăng giảm thì không học sắc, thọ, tưởng, hành, thức có thủ có xã Nếu không học sắc, thọ, tưởng, hành, thức có thủ có xã thì không học tất cả Pháp có thể giữ gìn và có thể hoại gì Nếu không học tất cả Pháp có thể giữ gìn, có thể hoại gì thì chẳng học trí nhất thiết trí có thể giữ gìn và có thể hoại gì Các chúng Bồ Tát khi học như vậy gọi đó là chân thật học trí nhất thiết trí, màu chính đắc trí nhất thiết trí Khi ấy, xá lời tử hỏi thiện hiện Nếu các Bồ Tát không học trí nhất thiết trí thì có thể giữ gìn và có thể hoại gì Các Bồ Tát này khi học như vậy gọi là chân thật học trí nhất thiết trí, màu có thể chính đắc trí nhất thiết trí, phải không? Thiện hiện đắc Đúng như vậy Đúng như vậy Vì lấy vô sở đắc làm phương tiện vậy Trời ấy thích hỏi xá lời tử Bồ Tát học Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa nên cầu ở đâu? Xá lời tử thưa Bồ Tát học Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa nên cầu trong lời dạy của Ngài thiện hiện Trời ấy thích hỏi thiện hiện Nhờ thần lực của ai hộ trì mà xá lời tử nói được như thế? Thiện hiện thưa Nhờ thần lực của Như Lai hộ trì nên khiến xá lời tử nói được như vậy? Trời ấy thích hỏi Lại thần lực của ai hộ trì mà tôn giả có thể thuyết Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa? Thiện hiện đắc Nhờ thần lực của Như Lai hộ trì nên khiến tôi có thể thuyết Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa? Kiều Thi Ca Ông hỏi Bồ Tát học Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa nên cầu ở đâu? Kiều Thi Ca Bồ Tát học Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa không nên ngay nơi sát cầu, không nên lịa sát cầu, không nên ngay nơi thọ, tưởng, hành, thức cầu, không nên lịa thọ, tưởng, hành, thức cầu Vì sao? Vì sát chẳng phải Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng chẳng phải lịa sát chiên có Bát Nhã Ba La Mật Đa Thọ, tưởng, hành, thức chẳng phải Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng chẳng phải lịa thọ, tưởng, hành, thức chiên có Bát Nhã Ba La Mật Đa Trời ấy thích bạch thiện hiện Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa là Đại Ba La Mật Đa, là Vô Lượng Ba La Mật Đa, là Vô Biên Ba La Mật Đa Thiện hiện đắc Đúng như vậy Đúng như vậy, vì sao? Này Kiều Thi Ca Vì sát vô biên nên phải biết Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng vô biên Vì thọ, tưởng, hành, thức vô biên nên phải biết Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng vô biên Lại nữa, Kiều Thi Ca Sở duyên vô biên nên phải biết Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng vô biên Kiều Thi Ca Thế nào là sở duyên vô biên nên phải biết Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng vô biên? Nghĩa là biên giới trước, giữa, sau của tất cả Pháp đều bất khả đắc, nên nói là vô biên Pháp vô biên nên sở duyên vô biên Do vậy nên Bát Nhã Ba La Mật Đa này cũng nói là vô biên Lại nữa, Kiều Thi Ca Tất cả Pháp vô biên nên phải biết Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng vô biên Kiều Thi Ca Thế nào là tất cả Pháp vô biên nên phải biết Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng vô biên? Nghĩa là biên giới của tất cả Pháp không thể đạt Vì sao? Vì biên giới trước, giữa, sau của sát cho đến thức đều không thể đạt Do đó, biên giới trước, giữa, sau của Bát Nhã Ba La Mật Đa này cũng không thể đạt, nên nói vô biên Lại nữa, Kiều Thi Ca Hữu tình vô biên nên phải biết Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng vô biên Kiều Thi Ca Thế nào là hữu tình vô biên nên phải biết Bát Nhã Ba La Mật Đa cũng vô biên? Kiều Thi Ca Chẳng phải số lượng loại hữu tình quá nhiều, không thể tính đến được mà nói là vô biên Trời ế thích thưa Vậy thì vì nghĩ gì nên nói như vậy? Thiền Hiện Bảo Này tôi hỏi ông, tùy ý ông trả lời Ý ông thế nào? Nói hữu tình là khái niệm về Pháp nào? Trời ế thích thưa Nói hữu tình là chẳng khái niệm về Pháp nào cả, chỉ thuộc tên bên ngoài giả đặt, không thuộc về tên đúng sự thật, không thuộc về cái tên do quan hệ Thiền Hiện Bảo trời ế thích Ý ông thế nào? Trong đây có hữu tình chân thật để có thể chỉ rõ chăng? Trời ế thích thưa Thưa không, Bạch Đại Đức Thiền Hiện Bảo Vì hữu tình không thật để có thể chỉ rõ được nên nói là vô biên Kiều Thi Ca Ý ông thế nào? Giả sử như lai ứng chánh đẳng giác trải qua số kiếp nhiều như các sông hàng, dùng vô biên âm thanh để nói vô lượng danh tự của loài hữu tình Trong đây có còn hữu tình chân thật có sanh có diệt không? Trời ế thích thưa Thưa không, Bạch Đại Đức Vì sao? Vì các hữu tình bản tánh thanh tịnh vậy Thiền Hiện Bảo Do đó nên nói hữu tình vô biên Nên viết bác nhã Ba-la-mật-đa cũng vô biên, vì vô tánh và sâu xa đều vô biên vậy