The recent conflict between Hamas and Israel in Gaza is causing global impact. Israel has launched airstrikes in response to Hamas' attacks, resulting in casualties and destruction. The conflict has led to global condemnation and affected oil prices. The United States strongly supports Israel, while Russia and China call for a ceasefire. The conflict also has implications for the ongoing war in Ukraine, as resources and support for Ukraine may be affected. The situation in Ukraine is already challenging, and a new energy crisis stemming from the Gaza conflict could further complicate things. The US government is working to balance aid to both Israel and Ukraine, but political divisions within the US may hinder these efforts.
Trung Đông là một trong những điểm nóng bất ổn nhất trên thế giới. Trung tâm của những dung đột là cuộc chiến kéo dài từ lịch sử giữa người Hồi giáo và người Do Thái tại Palestine và Israel. Mới đây, cả thế giới đã bất ngờ khi Hamas, lực lượng kháng chiến Hồi giáo của người Palestine, tấn công Israel, 7 trên 10. Ngay lập tức, Israel đã có những hành động đáp trả và tuyên bố tình trạng chiến tranh.
Vậy cuộc chiến này đang diễn ra như thế nào? Và nó ảnh hưởng ra sao đến chiến sự tại Ukraine? Tình hình chiến sự tại giải Gaza Sáng ngày 7 tháng 10, phong trào kháng chiến Hồi giáo Hamas, nhóm chiến binh người Palestine, đã thực hiện một cuộc tấn công lớn vào Israel với quy mô và phạm vi chưa từng có tuyển lệ. Theo lực lượng phòng vệ Israel, IDF, Hamas đã bắn tên lửa từ Gaza và các thành viên của tổ chức này đã thâm nhập qua biên giới đất nước Do Thái, nơi họ tham gia các cuộc đọ súng tại nhiều địa điểm khác nhau ở miền nam Israel.
Các báo cáo về thiệt hại nhân mạng đang tiếp tục gia tăng đối với cả hai phía. Hamas cũng được cho là đã bắt hàng chục người Israel làm con tin, thậm chí đã công bố video xác minh điều này. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố chúng ta đang có chiến tranh và chính thức phát động chiến dịch thanh kiếm sát, tiến hành các cuộc không kích ở giải Gaza và động viên lực lượng dự bị.
Quân đội Israel đang chiến đấu để giành quyền kiểm soát vùng sa mạc xung quanh giải Gaza, đồng thời sơ tán người dân khỏi khu vực biên giới. Theo số liệu từ Liên Hợp Quốc, xung đột đã khiến 123.000 người ở giải Gaza phải di tản. Tính đến cuối ngày 8 tháng 10, cuộc không kích trả đũa của Israel đã phá hủy hơn 159 ngôi nhà trên khắp giải Gaza, làm hư hỏng hơn 1.210 ngôi nhà khác.
Cuộc xung đột Israel-Hamas đã có tác động trên toàn cầu. Một loạt quốc gia ghi nhận có công dân thiệt mạng, bắt cóc hoặc mất tích, trong đó có Brazil, Anh, Pháp, Đức, Ireland, Mexico, Nepal, Thái Lan và Ukraine. Cuộc xung đột cũng tác động đến giá giàu, dù chưa gây ra mối đe dọa đáng kể đối với nguồn cung giàu thô. Theo Reuters, giá giàu thô Brand tăng 3,57 USD, tương đương 4,2%, cao hơn ở mức 88,15 USD thùng.
Giàu thô Trung cấp West Texas của Mỹ đóng cửa ở mức 86,38 USD thùng, tăng 3,59 USD hay 4,3%. Ở mức cao nhất trong phiên, cả hai mức chuẩn đều tăng hơn 4 USD, tương đương hơn 5%, lên mức 86,65 USD thùng. Giá giàu WTI tăng 4,5%, đạt 88,39 USD thùng. Thái độ của các bên liên quan với cuộc chiến Ngay sau khi Hamas có những hành động quân sự tấn công vào Israel, ngày 8 tháng 10, Liên Hợp Quốc đã triệu tập cuộc họp gấp với 15 thành viên của Hội đồng Bảo an tại New York, để nghe báo cáo về tình hình chiến sự và lời ý kiến của các thành viên đưa ra tuyên bố chung.
Các bên liên quan đến chiến sự Nga, Ukraine cũng đưa ra quan điểm của mình. Trong cuộc họp kín, Mỹ kêu gọi các bên lên án mạnh mẽ chiến dịch của tổ chức Hamas nhằm vào Israel ngày 7 tháng 10. Một số quốc gia lên án Hamas, nhưng không phải tất cả. Các bạn có thể đoán được một trong những bên không lên án Hamas mà tôi không cần nêu tên, Phó Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Robert Wood, hành động này của ông dường như ám chỉ Nga đứng đằng sau lực lượng Hamas.
Quan điểm cứng rắn của Mỹ với chiến sự tại Gaza là dễ hiểu bởi đã có ít nhất 10 công dân Mỹ thiệt mạng, John Kirby phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia, Mỹ, xác nhận vào tối thứ hai rằng, đợt viện trợ quân sự đầu tiên sau vụ tấn công bạo lực của phiến quân Hamas đang tiến tới Israel, đồng thời lực lượng tàu sân bay cũng đã được điều động áp sát phía đông biển địa trung hải.
Tuyên bố đầu tiên của Tổng thống Biden về các cuộc tấn công đã nhấn mạnh cách tiếp cận ủng hộ Israel, chúng tôi sẵn sàng cung cấp mọi phương tiện hỗ trợ thích hợp cho chính phủ và người dân Israel. Israel có quyền bảo vệ chính mình và người dân của mình. Mỹ có khả năng dế lên một phong trào tập hợp lực lượng mới, hướng sự quan tâm trở lại khu vực Trung Đông, phía Nga.
Trái ngược với thái độ cứng rắn của Mỹ, Điện Kremlin tỏ ra thận trọng trong việc quy kết trách nhiệm liên quan tới cuộc tấn công của Hamas. Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cũng nhấn mạnh, chúng tôi tiêu gọi Israel và Palestine lập tức ngừng bắn, chấm dứt bạo lực, kiêm chế và thiết lập quá trình đàm phán với sự hỗ trợ của quốc tế nhằm xây dựng một nền hòa bình toàn diện, bền vững ở Trung Đông.
Ngay sau khi nổ ra chiến sự, người đứng đầu Liên đoàn Ả Rập đã đến Nga để hội đàm với Ngoại trưởng Nga bàn về giải pháp hòa bình hai nhà nước như một cách để cứu Trung Đông thoát ra khỏi khủng hoảng kéo dài. Tuy nhiên, thái độ của Nga hiện tại vẫn chưa thể hiện ủng hộ bên nào. Rất có thể, Nga sẽ nhìn nhận cuộc chiến ở Gaza như một cách khiến Mỹ trùn chân hơn trong viện trợ các cuộc phản công vào mùa đông sắp tới cho Úc Raina đồng thời.
Israel cũng đã ngừng lên án gây gắt cuộc chiến của Nga với Úc Raina và có lập trường trung lập về việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014. Moscow vừa coi đây là thời cơ thuận lợi tiến hành phản công vừa khó xử với quan hệ Israel. Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, Trương Quân cho biết, Bắc Kinh ủng hộ ra tuyên bố chung. Hội đồng bảo an không lên tiếng gì về vấn đề này là điều bất thường, ông Trương nói.
Trung Quốc trước đó cam kết sẽ ủng hộ việc lên án mọi hành động tấn công nhằm vào dân thường. Bắc Kinh cũng không đưa ra quan điểm ủng hộ phe nào mà hướng đến việc đưa hai bên nhanh chóng thúc đẩy một đàm phán hòa bình để ổn định lại khu vực cũng như những ảnh hưởng đến kinh tế, nhất là vấn đề dầu mỏ nếu cuộc chiến kéo dài và lan rộng đến các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ.
Phía châu Âu Đối với EU, điều đó lại gây thêm một vấn đề nữa khi khối này ngày càng buộc phải phân chia tiềm lực của mình cho các cuộc chiến ngoài NATO khi đã phải chia sẻ quốc phòng cho Ukraine dòng dã hơn một năm. Michael Doran, một chuyên gia tại Viện Hudson phát biểu châu Âu đoàn kết với Israel ngày hôm nay nhưng ba tuần nữa sẽ ở đâu? Phía Ukraine. Mối quan hệ lịch sử giữa Kiev và Tel Aviv dường như mạnh mẽ hơn những bất đồng gần đây về việc cung cấp vũ khí khi người Ukraine bày tỏ sự ủng hộ đối với Israel.
Cụ thể, theo Al Jazeera, người dân Kiev tỏ ra đồng cảm đối với những gì mà Israel đang chịu đựng về thương vong và vật chất. Chúng tôi đã bị tấn công. Họ đã bị tấn công. Cả hai cuộc tấn công đều lén lút, đâm sau lưng, người dân Kiev đề cập đến chiến dịch quân sự đặc biệt Nga triển khai ở Ukraine năm 2022. Với những mối liên kết đặc biệt giữa hai quốc gia ở hai châu lục khác nhau, dư luận hai bên đã gạt bỏ phần nào bất đồng về vấn đề Tel Aviv từ chối cung cấp hệ thống phòng không cho Kiev và trừng phạt Moscow, cũng như các động thái của Israel nhằm tạm thời đình chỉ việc miễn thị thực cho người Ukraine và hạn chế sự xuất hiện của người tị nạn.
Tác động của cuộc chiến ở giải Gaza đến chiến sự Ukraine Về chiến dịch phản công của Ukraine Cuộc phản công của Ukraine chính thức bắt đầu vào đầu tháng 6 năm 2023, đang đi đến giai đoạn quyết định. Vào cuối tháng 11, những trận mưa lớn có thể sẽ biến chiến trường thành bùn lầy khó có thể vượt qua, gây khó khăn đáng kể cho hoạt động quân sự. Do đó, lực lượng Ukraine chỉ có chưa đầy hai tháng để đạt được nhiều tiến bộ nhất có thể.
Ukraine hiện sẽ tập trung đảm bảo chỗ đứng ở những vị trí tốt hơn để chuẩn bị cho chiến dịch 2024. Đến thời điểm hiện tại, chiến dịch phản công đã đạt được một số thành công ở một số khu vực, theo hướng Kupyans đã đẩy lùi cuộc tấn công của Nga, hay tại các hướng Liman, Bakhmut, Zaporizhia và Melitopol. Ukraine còn tổ chức tấn công Nga ở Kherson và gây tổn thất cho lực lượng Nga tại đây.
Theo cựu chuyên gia phân tích chính sách an ninh cấp cao của Lầu Năm Góc Michael Maluk, cuộc phản công của Ukraine là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn khi xét đến các nguồn lực của Ukraine cũng như phòng tuyến kiên cố của Nga. Điểm lực hỗ trợ cho Ukraine còn lại bao nhiêu? Phát biểu với báo giới Mỹ, một ngày sau cuộc họp tại Tòa nhà Quốc hội và Nhà Trắng, Tổng thống Ukraine Zelenskyy tuyên bố sẽ tiếp tục chiến đấu trong suốt mùa thu và mùa đông năm nay.
Ông cũng hẳn định sẽ giành lại Bakhmut và hai thành phố nữa. Ông Zelenskyy cho biết sự hỗ trợ của Washington cho Kiev sẽ tiếp tục, bất chấp những lời kêu gọi ngày càng gia tăng trong Quốc hội Mỹ về việc giảm hoặc dừng hỗ trợ tài chính. Người dân châu Âu và Mỹ đều đã rất mệt mỏi vì cuộc xung đột ở Ukraine. Truyền thông Mỹ cũng thừa nhận đã có những giạn đứt trong sự ủng hộ cho Ukraine ở Mỹ và châu Âu.
Các nghị sĩ đảng Cộng hòa phản đối việc thông qua gói hỗ trợ mới trị giá 24 tỷ đô la Mỹ cho Ukraine. Trong khi đó, Warsaw đe dọa sẽ ngừng cung cấp vũ khí cho Kiev sau khi Ukraine kiện Bà Lan lên WTO. Ứng viên Tổng thống Slovakia Robert Fico tuyên bố sẽ ngừng hỗ trợ cho Ukraine nếu đắc cử. Trong khi đó, Hungary, Bà Lan và Slovakia cấm nông sản từ Ukraine. Hungary cũng đã khẳng định nước này sẽ không ủng hộ Ukraine gia nhập EU.
Có thể thấy, NATO đã mệt mỏi khi phải liên tục cấp oxy cho Kiev, song tất cả những thành công ngoài mặt trận vẫn chưa đủ để châu Âu hài lòng. Có lẽ, nguồn lực mạnh nhất sẽ phải lệ thuộc vào Mỹ, bởi quốc gia này đã cam kết sẽ đứng về phía Ukraine đến cùng, không buông bỏ cuộc chiến đến khi nào có kết quả rõ ràng có lợi cho Mỹ và đồng minh. Ngoài ra, tình hình của Ukraine sẽ ngày càng khó khăn và tồi tệ hơn nếu một cuộc khủng hoảng năng lượng mới khởi nguồn từ chiến tranh Hamas-Israel nhấn chỉnh châu Âu trong mùa đông này và khiến Mỹ rơi vào si thoái.
Từ Gaza đến Ukraine Chiến tranh ở dải Gaza dù ở mức độ nào cũng sẽ tác động đến Ukraine. Chính quyền Tổng thống Biden đang làm việc bí mật với các nhà lãnh đạo thượng viện ở cả hai đảng để liên kết viện trợ của Mỹ cho Israel và viện trợ cho Ukraine, hy vọng tận dụng tính cấp bách của viện trợ trước để vượt qua sự phản đối của Đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện đối với viện trợ sau.
Nhưng sự chưa rẽ và dối loạn bên trong Đảng Cộng Hòa có nguy cơ làm suy yếu khả năng hỗ trợ cả hai nỗ lực của Hoa Kỳ. Các nhà lập pháp đang thảo luận về việc bổ sung thêm 60 tỷ đô la Mỹ tài trợ cho Ukraine, đủ để giúp Kiev vượt qua cả năm chiến tranh. Cùng với số tiền dự kiến sẽ là vài tỷ đô la Mỹ cho nhu cầu của Israel trong cuộc chiến ở Gaza.
Ý tưởng là thông qua một dự luật tài trợ chung tại thượng viện và sau đó đưa ra cho các đảng viên Đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện có thái độ hoái nghi về Ukraine lựa chọn chấp thuận hoặc bác bỏ cả hai. Theo Business Insider, nguy cơ bùng nổ một cuộc chiến lớn ở Trung Đông có thể buộc nghĩ phải đưa ra những quyết định khó khăn về việc đồng minh nào sẽ nhận được nguồn cung cấp đạn dược vốn đã hạn chế của Washington.
Căng thẳng leo thang nhanh chóng, cộng với việc Hamas lần này đã mở một cuộc tấn công quy mô lớn, có chuẩn bị và được huấn luyện bài bản, khác biệt so với những vụ tập kích trước đó khiến giới quan sát dấy lên lo ngại một cuộc chiến lớn sẽ làm dung chuyển Trung Đông trong thời gian tới. Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin cho biết, trong những ngày tới, Bộ Quốc phòng sẽ làm việc để đảm bảo rằng Israel có những gì cần thiết để tự vệ và bảo vệ dân thường khỏi tình trạng bạo lực không kiểm soát.
Không quốc gia nào nhận được nhiều hỗ trợ quân sự từ Washington như Israel trong hàng chục năm qua. Chỉ riêng trong năm nay, đất nước này dự kiến sẽ nhận được tổng cộng 3,8 tỷ đô la Mỹ hỗ trợ an ninh của Mỹ. Tuy nhiên, chiến sự Nga, Ukraine bùng phát hơn một năm trước đã chuyển sự chú ý và cả vũ khí của Mỹ từ Trung Đông sang Đông Âu. Hồi đầu năm, New York Times dẫn nguồn thạo tin nói rằng, Mỹ có thể đang lấy đạn pháo từ một kho dự trữ khổng lồ nhưng ít được biết đến nằm trong lãnh thổ Israel và cung cấp chúng cho Ukraine.
Washington dự kiến cung cấp cho Ukraine khoảng 300.000 viên đạn theo tiêu chuẩn NATO từ nhà kho nói trên. Tới nay, Washington đã chuyển đến Kiev hơn 2 triệu viên đạn pháo 155mm để giúp đẩy lùi đà tiến của quân đội Nga. Mỹ phải lấy cả vũ khí từ các kho dự trữ trong nước để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về đạn dược từ Ukraine khi Kiev mở cuộc phản công diện rộng từ tháng 6 tới nay.
Tháng trước, Lầu Năm Góc cho biết, vào năm 2025, họ dự định sản xuất với năng suất 100.000 viên đạn 155mm trong 30 ngày. Con số này tăng so với mức chỉ 14.000 viên thắng vào đầu năm 2023. Mặc dù vậy, con số này dường như là không đủ để cung cấp cho lực lượng phòng thủ của Ukraine vì Kiev ước tính sử dụng trung bình 6.000 quả đạn pháo mỗi ngày. Vì vậy, nếu chiến sự ở Trung Đông kéo dài, Mỹ có thể sẽ rơi vào tình thế phải chọn lựa đồng minh để giúp đỡ và kho đạn pháo đang dần cạn của Washington có thể sẽ phải san sẻ để hỗ trợ cho các bên, cũng như phải duy trì số lượng cần thiết để đảm bảo an ninh cho chính Mỹ.
Trước mắt rõ ràng là quân đội Mỹ sẽ không đủ khả năng để can dự hoàn toàn vào cả ba mặt trận Trung Đông, Ukraine và châu Á, Thái Bình Dương. Ở chiều hướng ngược lại, phía Nga cho rằng Mỹ không có khả năng giải quyết khủng hoảng, mọi hành động tốt nhất Mỹ có thể làm là viện trợ và lên án. Moscow cũng cho rằng, Washington cùng đồng minh nên tập trung giải quyết các vấn đề khác trên thế giới hơn là can thiệp vào việc nội bộ của Nga và thêm dầu và lửa ở Ukraine.
Những bất đồng đã hiện hữu trong chính quan hệ Mỹ-NATO trong vấn đề viện trợ, cùng với tình hình giao tranh phức tạp ở Gaza khiến Kiev phải có những bước tính toán thận trọng trong giai đoạn thênh chốt của chiến dịch phản công. Kết luận, trong những tháng cuối năm 2023, một cuộc chiến mới nổ ra khiến cho thế giới ngày càng khó đoán định tương lai hòa bình. Cuộc xung đột ở Ukraine đến hiện tại đã gần 600 ngày giao tranh và vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Trong khi đó, một cuộc chiến mới bùng nổ ở giải Gaza đã khiến cho sự tập trung của dư luận thế giới chuyển hướng về Trung Đông. Về phía các bên có liên quan hiện đã có những lực trường ủng hộ và kêu gọi viện trợ, song vẫn có những quan điểm ở giữa kêu gọi hòa bình. Đối với Kiev, cuộc chiến tranh bùng phát ở Israel làm giảm sự ưu tiên của nhiều bên đối với hoàn cảnh khó khăn về cuộc chiến của chính họ.
Đặc biệt với trường hợp của Mỹ, quốc gia hiện đang cung cấp hỗ trợ quân sự cho hai đồng minh cũng vấp phải khó khăn trong việc phân bổ nguồn lực viện trợ cho cả hai bên. Do nội bộ Mỹ đang gặp nhiều vấn đề, tình hình này sẽ có lợi không chỉ cho Nga mà đối với cả Trung Quốc. Tuy vậy, ưu tiên hàng đầu của Washington vẫn sẽ là châu Âu. Và Nga quốc gia đang có quan hệ phức tạp, đa tầng nắc với các quốc gia Trung Đông sẽ rơi vào tình thế mơ hồ và khó xử hơn.
Nga có thể đang cố gắng sử dụng sự bùng phát bạo lực ở Israel để đánh lạc hướng các chiến dịch của nước này ở Ukraine. Chiến tranh Nga, Ukraine và bây giờ là Israel, Hamas đã phá bỏ trật tự thế giới đơn cực mà Mỹ thống trị gần hai thập niên. Những cuộc chiến nổ ra lẻ tẻ ở khu vực khác nhau có thể bùng phát thành một cuộc cuộc chiến toàn diện quy mô lớn tham gia bởi các cường quốc đặt ra thách thức to lớn với hòa bình, ổn định trên phạm vi toàn cầu.
