Radio Grafisch: week 50 - 2022

The podcast of the Graphic Press is the only one in the Dutch-speaking area and is independent and free. Ed and Alex will talk about the graphic industry and discuss issues such as a workshop invitation, problems with printing, and the challenges faced by the German graphic industry due to increased energy prices. The paper industry is also affected, as they struggle to balance costs and reduce production, leading to potential paper shortages. The conversation then shifts to the removal of a person named Hans from LinkedIn, who was known for his strong opinions and criticisms. He was blocked for bullying but later reinstated. Weem me vast, want hier is radiografisch de podcast van de Grafische Vakpers. Even tussen jou en mij, wist je dat dit de enige podcast is over het Grafische Vak in het Nederlandse taalgebied? De enige! En dan ook nog onafhankelijk. Gratis. Daar luister jij nu dus naar. Hoe verstelbaar eigenlijk. Hoe het ook zij. Aan het eind van de podcast kom ik bij je terug om een heleboel dingen recht te zetten dat zo nodig zijn, want Ed en Alex gaan gas geven op de digitale snelweg. Maar natuurlijk hebben ze het vooral voor het belangrijkste onderwerp ter wereld. Drukwerk. Je luistert naar de Grafische Vakpers. Met weer een nieuwe aflevering van Radiografisch. Ik ben Alex Kunst en ik zit hier met 1 booghaard. Goeiedag. Week 50 alweer. Week 50 alweer ja. Het vuurwerk knalt hier al rustig op los in de wijk. Heergewaard. Heergewaard, waar het eigenlijk altijd oud en nieuw is. Maar binnenkort gaat het nog veel harder los. Ja, hoe is het met jou? Ja, lekker. Net even gezwommen en door de vrieskou hierheen gefietst. Dus we zijn er helemaal klaar voor. Wat is bij jou deze week gebeurd op het Grafische Gebied? Nou ja, toch wel lekker bezig geweest. Ik kreeg onlangs een leuke uitnodiging voor een Grafische Workshop. Ontzettend mooi gemaakt. Met pregen en zo. Ja, ziet er mooi uit. Ja. Eerste Nieuwjaarsactiviteit zit er al weer aan te komen. Nou ja, je gaat er heen? Dat ben ik wel verpland. Oké. Dan moet je toch voor mij dan even daar vragen wat er nou is misgegaan met dat inlegvelletje. Ja, hij smet een beetje. Ja, dat is toch zonde van dat mooie kaartje eigenlijk. Ja, dat is een lastig papiertje. Ja, dat lijkt me een soort kalkopapiertje waar logo's in zwart opgedrukt waren. Maar ja, dat is een beetje aan de binnenkant beland. Moet je even vragen wat daar nou mis is gegaan. Ja, is dat op te lossen zoiets eigenlijk? Weet je dat? Ja, ik denk andere inkt. Volgens mij deden wij altijd drogering door de inkt. Maar wat dat verder betekende dat weet ik niet. Drogering door de inkt? Drogering door de inkt. Drogering door de inkt? Ja, ja. Oké. En anders moet je het gewoon meer tijd geven denk ik om te drogen. Maar ja, misschien kunnen ze het tijdens de workshop wel even op ingaan. Jij gaat er naartoe. Het ziet er niet uit als een haastlust. Het ziet eruit alsof ze er heel veel aandacht mee besteden. Het ziet er heel mooi uit. Zeker. Ja. Nou, hartstikke leuk ook dat ze het weer gaan organiseren. Ja, ja. Dat doen ze goed. Wat heb jij gedaan eigenlijk? Je hebt allemaal stukjes getypt voor de... Ja, ja. Uiteraard de vakpers. En misschien het meest opmerkelijk waren berichten over de Duitse industrie. Waar zowel de BVDM, dus laten we zeggen de Duitse KVGO, alarm slaat over de branche, over de sector waar de winstmarges enorm onderdrukt zijn komen te staan vanwege de gestegen energieprijzen. Het staat op de site onder de titel Duitsland onderdrukt. Ja, ja. Dus ja, de BVDM waarschuwt dat er, nou ja, misschien zelfs wel vier cementen dreigen onder de grafische bedrijven in Duitsland, maar de branchevereniging van de papierindustrie, die papierindustrie in Duitsland, die sloeg ook alarm. Want ook die hebben te maken natuurlijk met die energiekosten. En ja, de papierfabrieken zeggen dat ze dat eigenlijk niet meer met goed verzoen kunnen doorbreken aan hun afnemers, dus aan de drukkerijen. En ja, om toch iets aan de kosten te doen, verlagen ze de productie. Dus kennelijk volgens de branchevereniging zijn ze al met 12,5% gezakt in productie. Sinds mei, dus er komt minder papier op de markt. En ja, meer dan de helft van de fabrieken denkt dat ze binnenkort een arbeidstijdsverkorting moeten gaan doen. Dus dan zal de productie nog verder zakken. En ja, dus eindigen we het jaar eigenlijk weer met een dreigend papiertekort. Dat begin van dit jaar ook al het geval was natuurlijk. Maar goed, dat was vanwege stakingen in Finland, Zeeland. Maar papier is wel een beetje een rode draad dit jaar, dus daar moeten we nog maar eens even... Dit is ook wel zo langzaam een spiraal naar beneden aan het worden. Een hele duidelijke. Want kijk, als je zegt van, ik kan niet zoveel produceren voor een fatsoenlijke prijs vanwege de energiekosten. Dus ik ga minder papier maken en ik ga een arbeidstijdsverkorting. Dus je gaat het aanbod nog schaarser maken. Ja, weer schaarser eigenlijk. Ja, goed. De papierprijzen dreigen, om het maar zo te zeggen, weer te gaan dalen. Omdat er behoorlijke voorraden zijn aangelegd en alles weer normaal draait of draaide. Maar minder papier is ook minder afzet zeg maar. Dus minder omzet uiteindelijk. Ja. Het is een soort van slap koord waar je op aan het balanceren bent. Ja, ja. Tussen tussen minder maken en meer betalen. Nou ja, we zagen het eerder bij Fedrigoni in Italië. Ja, die zeggen vanwege de gedaalde vraag naar papier gaan wij een aantal fabrieken in deze kerstperiode een paar weken stil zetten. Zodat vraag en aanbod weer een beetje in evenwicht zou komen. Maar dat klinkt echt als marktwerking zeg maar. Iets wat je kunt volgen. Ja. Maar wat je hier doet is eigenlijk zeggen van, nou ja, de kosten worden zo hoog. Maar kijk, ze hebben ook vaste kosten. Dus die worden ook wel afgeschreven. Zeker. Je kunt de arbeidstijdverkorting vragen, maar het kost wel degelijk geld om personeel te hebben. Ja. Dus allerlei vaste kosten gaan gewoon door. Variabele kosten, daar kun je dan op bezuinigen door de boel stil te zetten. Maar het is eigenlijk een ziek model. Ja, nou ja, je ziet natuurlijk het hele jaar al de papierindustrie zoeken naar een nieuwe, hoe zeg je dat, een nieuwe balans. Ja, een nieuwe evenwicht. Ja, dat zijn fabrieken die worden gesloten. Schakelen om naar kartonverpakkingsmaterialen. Ja. Dus ja, er is een soort zoektocht gaande kennelijk. En kennelijk hebben we hier dus ook mee te maken. In ieder geval, ik had een kort berichtje, naar aanleiding van dat bericht, op LinkedIn gezet. Nou ja, daar zie je dat de belangstelling voor dat soort berichten heel groot is. Niet dat LinkedIn nou de maatstaf der dingen is. Ja, hij gaat nu gericht in de 10.000 views, zoals het daar zo mooi heet. Ja. Dus ja, er is heel veel belangstelling voor. Hij wordt gerepost en er komen ook commentaren op. Ja. Uiteraard. Nou ja, ook een beetje een soort van commentaar dat je denkt, ja, dat is wel heel ver gezocht. Iemand roept dat het waarschijnlijk onderdeel is van het grote plan van het World Economic Forum. Nou, dat lijkt me wat vervoeren. Maar ja, ook dat soort dingen komen ze ook op LinkedIn tegen. Ja. En nou ja, we moeten het sowieso even over LinkedIn hebben. Ja, want niet alles kan op LinkedIn. Nee, dat lijkt. Onze compaan Hans Scholenberg is, die stuurde onlangs een e-mail rond, hij is van LinkedIn verwijderd. Ja. Hij is al een paar keer, kreeg hier allerlei berichten van LinkedIn, dat hij, dan mocht hij tijdelijk even niks posten ofzo. En nu mag hij helemaal niks meer posten. Wat Hans doet is altijd, ja, in het verleden maakte hij heel veel nieuwsbrieven die vroeger via e-mail werden opgestuurd. Ja. Ja, het bulletin. En daarin gaat hij stevig tekeer tegen van allerlei dingen. Ja. In het algemeen, maar altijd wat de grafische industrie betreft. Trouwens, soms ook gewoon andere dingen betreft. Ja, zeker. Maar in ieder geval, ja, heel veel mensen vinden dat heel erg leuk. Waaronder wij. Heel veel mensen vinden het helemaal niet leuk. En ja, je kunt natuurlijk vrij makkelijk klikken op een blokkeren knop op LinkedIn. En Facebook en Twitter, die hebben allemaal blokkeren functies. Ja. Maar heeft dit met de nieuwsbrief te maken? Met het bulletin wat hij maakt? Waarschijnlijk begrijpt hij dat het vooral zijn reacties zijn op berichten van anderen. Waar Hans dan reageert op wat anderen willen zeggen. In dit geval ging het vooral over de rellen rond het Marokkaans elftal. In de steden geloof ik. Er waren wat relletjes in de steden. En daar werd dan, nou ja, mensen zijn geneigd om daar ongenuanceerd op te reageren. Daar heeft Hans erop gereageerd. En kennelijk vonden de mensen dat niet leuk. Nou ja, in ieder geval, LinkedIn geeft, ik heb er wel eens gesproken. Ja, want ik begrijp dat hij echt permanent nu vanaf is. Hij komt er niet meer op ook. Hij komt er niet meer op. En hij is er ook al een beetje klaar mee, begrijp ik. Dus ik kan wel even wat... Ja, jij hebt Hans gesproken. Ja, ik heb ook al wat citaten van hem. Ik zal even wat laten horen wat hij er zelf over zegt. Nou ja, laat ik het maar zo zeggen. Een meneer met een rood kruisje achter zijn naam. Zei dat het vandalisch was dat er 200 miljoen, geloof ik, voor het slavernijverleden uitgegeven werd. En terwijl deze linkse regering niets deed aan de lange wachtrijen bij de voedselbanken. Dat zei die meneer. Nou, toen zette ik dat hij een aardige, maar weliswaar domme meneer was. Omdat iedereen wist dat links daar zit... Hoe noem je het? Links datgene is waar je teen aan de binnenkant van je voet zit. Meer niet. Meer niet. Nou, tot mijn stomme verbaling hoorde ik binnen 10 minuten een mailtje van LinkedIn. Dat die post geblokt was. Wegens bullying. Dus pesten. Nou ja, dat kan. Dus ik die man gevraagd. Gewoon ook via LinkedIn. Van heb jij mij aangegeven? Nee, zegt die per NSB. Of woorden van allerlei kersttrekkers. En die had dat dus niet gedaan. En je kan als je zo'n mail krijgt. Zit er een soort van hun, van LinkedIn. Zit er een soort standaard optie in. Van dat je daar bezwaar tegen kan maken. Of ze het willen reconsideren. En overwegen. Nou, dat hebben ze gedaan. En binnen de vorige keer in juni duurde dat drie dagen. En nu was er binnen een kwartier, twintig minuten. Stond die poster weer op. Dus niks aan de hand. Je krijgt het. Dat hoor je niet van hun. Dat ze dat doen. Maar dat zie je dus. En die is er weer. En die meneer die geeft nog een hoop reacties. Ik denk nou, ik kan me gedijst. Een uur later krijg ik een mail van LinkedIn. Dat mijn account opgegeven was. Vanwege het feit dat ze me in juni. Juli al een keer geblokt hadden. Overigens ook ten onrechte. Waar ze een excuus ook van aangeboden hebben. En omdat ik me dus niet aan de afspraak heb gehouden. Dat ik het nooit meer zou doen. Wordt nu mijn account geblokt. Nou gebruik jij LinkedIn als een platform om te publiceren. Je maakt schuursbrieven zeg maar. Daarmee ageer je ook op dingen die gebeuren in de grafische industrie. Ja. Ik bedoel, iedereen kan jou. Ja, mensen kunnen bij mij ook voortdurend zeggen. Blokkeer je, blokkeer je, blokkeer je. Dus LinkedIn op een gegeven moment ook zeggen. Nou die anders kunnen ze niet te vertrouwen denk ik. Want zij kunnen uiteraard nooit miljoenen gebruikers letterlijk gaan volgen. Nee, dat zijn. Kijk, ze zeggen het is voor het beroep. Beroepsgroep en het zakelijk. Nou dan zou je mijn bulletin. Zou je zeggen dat is voor de grafische gemeenschap. Klaar. En er zijn ook mensen die hebben gezegd. Ik wil dat bulletin hebben. En als ze het niet meer willen. Dan melden ze zich af. Ik krijg daar nooit klachten over. Nooit. Dat wil niet zeggen dat die mensen niet klagen. Maar dat weet ik dan niet. Nee, precies. Bij mij in ieder geval. Je kan je mensen voorstellen die in het verleden in de tang genomen zijn. Dat die er een missie van maken om alles wat ik schrijf te klagen. Omdat ze weten dat het toch niet bekend wordt wie er klaagt. Ja, het is vrij schieten op een bulletinboek. En als je je 100 keer klaagt. Dan krijg je 98 keer het bericht. Dat degene tegen wie je klaagt zich wel aan de regels heeft gehouden. Als er echt zwaar fake nieuws op staat. Of echt fout racistische ideeën. Dan bied ik daar ook een klacht over in. Dus rond die Marokkanenrellen. Was het aanleiding voor een hele hoop mensen. Om eindelijk vreemdelingenhaat weer eens de vrije loop te laten. En als je daar dan wat van zegt. Nou ja, dan loopt het volledig uit de hand. En als je daarover klaagt. Van hé jongens, dit is toch gewoon onvoldoende racisme of vreemdelingenhaat. En dus binnen de richtlijnen die LinkedIn daarvoor geeft. Dan krijg je gewoon een netjes antwoord op. Dus in die zin vind ik het feit dat de constatering. Dat links die kant is waar je grote teen aan de binnenkant zit. Dat vind ik niet een wereldschokkende politieke opmerking. Nee, het lijkt me niet dat dat nou direct de aanleiding is. Nee, maar dat wordt dus wel gehanteerd. Ja, daar komen wij gewoon nooit achter. Daar kom je niet achter. Nou ja goed, het is dus niet helemaal duidelijk wie nou wat heeft gedaan. En waarom. Maar hij is in ieder geval. Hans is van LinkedIn verbannen. En hij gaat gewoon autonom verder vanaf nu. Met een website die hij gaat bouwen. Dus we moeten het even zonder bulletin doen. Het komt even een pauze. Maar Hans kennende gaat dit hem niet uit het veld slaan. Dat lijkt me ook. We houden jullie daar ook over op de hoogte. Maar het is natuurlijk wel een interessant fenomeen. Want voor op zich social media. Iets zoiets als LinkedIn. Het is voor bedrijven wel belangrijk aan het worden. Ja, dat denk ik ook ja. LinkedIn is natuurlijk ook nog een keer een uitzondering op een uitzondering. Het is eigenlijk een ontzettend rare fenomeen. Omdat het eigenlijk een business platform is. Je komt daar omdat je een baan zoekt. Je komt daar omdat je je bedrijf wilt promoten. Of jezelf wilt promoten. Het is eigenlijk een 100% commercieel verhaal. Ja. Het is net als alle andere social media. Is het gewoon een advertentiemedium. Het is eigenlijk gewoon een ontzettend intelligente folder. Waar je naar zit te kijken. Iedereen kan daar z'n ding in kwijt. Ja, je kan je natuurlijk op allerlei manieren profileren. En volgens mij op LinkedIn heb je geen advertenties tussendoor. Dus het is allemaal aan jezelf om te presenteren wat je daar te presenteren hebt. Het gevolg is dus dat je alleen advertenties ziet. Voor de gebruikers. Ja, dat is een beetje hoe mensen het aanwennen natuurlijk. Dat hangt ook een beetje van het netwerk waar je in zit natuurlijk. Maar dat is op heel veel van die social media kanalen natuurlijk zo. Ikzelf ben nog steeds actief op Twitter. Maar daar zijn natuurlijk ook al ontzettend veel mensen. In ieder geval mensen die ik in het begin volgde. Of elkaar volgde uit de sector. Er zijn al heel veel mensen inderdaad van afgegaan. En ik heb het idee dat nu het hele gedoe met Elon Musk. En de overname. Ja, dat nog veel meer mensen zich nu afvragen wat ze daar eigenlijk nog te zoeken hebben. En ik zie ook bedrijven mensen afscheid nemen. Ik zag dat Rukrijd de Groot verdwenen is van Twitter. Bart Lauwaert, iemand die volgens mij ook al sinds mensenheugenis actief was. Heeft de brui aangegeven. Twitter is bezig met een soort kamikaze actie lijkt het wel. Elon Musk stond net weer in de kroon met een nieuwe actie. Hij had iets bedacht. Als je tegen betaling kon je een blauw vinkje krijgen. Zodat je dan zogenaamd betrouwbaar was. Toen zei iedereen dat hij Donald Trump was. Of George Bush. Of Barack Obama. Of Zelenski. En die ging dan allemaal raar. Toen heeft hij dat weer uitgezet die functie. Nu komt hij weer terug. Je kunt weer tegen betaling een blauw vinkje krijgen. En dan kun je. Maar dan moet je foto's inlegen. Je moet allerlei dingen doen om jezelf te identificeren. Dat is precies het tegenovergestelde van wat logisch zou zijn. Het logische zou zijn dat als je gratis op Twitter wil. Dan geef je al je data. Dan moet je je identiteit en weet ik veel wat. Dat is eigenlijk hoe we alle social media in het veld verdienen. En als je mensen wil spammen met allemaal omgaanden en ellende. Dan moet je ervoor betalen. Zo zou ik het doen. Maar hij doet dus precies de omkeerde. Als je gewoon goede dingen wil doen. Dan moet je geld betalen. Of tenminste als je gewoon lichting wil posten. Ja dat is wonderlijk ja. Ja ik zou zeggen laat alle botsen en alle spammers. Laat die betalen. Maar goed. Elon Musk staat daar heel anders in. Ja kennelijk. Ja. Het helft van het personeel komt slaan natuurlijk. Dus iedereen vindt hem ook niet leuk. Dat merk ik wel. Ik heb hem nooit leuk gevonden. Maar dat ben ik. Ik snap ook niet. Je moet ook niet alles willen. Elektrische auto's en social media. Ik snap wel dat hij dat doet. Ja moeilijk te volgen. Ja. LinkedIn is een vreemd fenomeen ten opzichte van de rest vind ik. Omdat. Ja als ik er heen kijk. Er was een keer een aflevering van De Speld. Dat is zo'n satirische medium. En die had dan een fake artikel gemaakt voor de grap. Over iemand die LinkedIn verslaafd was. Die was de hele dag op LinkedIn en had leuke berichten te lezen. Ik denk inderdaad dat je er ondertussen eindeloos inderdaad. Het is natuurlijk gewoon LinkedIn. Het is ongelooflijk saai. Social media. De reden waarom je er zit. Is om te kijken wat je concurrenten doet. Of om te kijken of er nog ergens een kansje ligt. Maar het is natuurlijk niet opwinnend. En de reden waarom mensen dan inderdaad over vaccinatie problemen gaan praten. Of over Marokkanen problemen. Is gewoon raar. Want daar is LinkedIn helemaal niet voor bedoeld. En ook helemaal niet voor geschikt. Nee nou ik denk dat dat nog een betere reden is. Voor mij inderdaad lijkt LinkedIn er niet geschikt voor. Maar ja of het er voor bedoeld is. Ja ik weet het niet. Je kan natuurlijk dat soort media invullen zoals je dat wil. Want wat ik zei. Als je je daarmee wil profileren. Op de arbeidsmarkt bij wijze van spreken. Dat is perfect. Ja maar goed. Als je denkt dat dat bij jouw profiel hoort. Zeg maar door je te profileren op dat soort onderwerpen. Ja. Ik zag laatst. Ik kan er niet bij in ieder geval. Nee. Ik zag laatst een ex-collega van mij van heel lang geleden. Waar ik mee heb samengeweekt. Die was baanloos geraakt. En die had op LinkedIn gezegd. Ik zoek een baan. Dit is mijn profiel. En die kwam met een reactie van. Wat is LinkedIn? Een geweldig medium. Want ik kreeg ik weet niet hoeveel aanbiedingen voor banen. Dus nou. Dat doen ze dan een stuk beter dan het UWV. Want die bieden je helemaal niks aan. Ondanks dat er ontzettend veel werk is. Niet dat ik bij het UWV zit. Ik ben het echt niet. Ik ben ook niet op zoek naar een baan. Helemaal niet waar. Ik heb wel een ondergoed over het UWV. En dat staat ook gewoon in de krant trouwens. Dus LinkedIn heeft in die zin een hele goede functie. En ik denk dat misschien gaat het wel een beetje die kant op. Als je naar Facebook kijkt bijvoorbeeld. Daar zit ik op. Ja. Facebook is verschrikkelijk. Uiteraard. Iedereen is er meest gruwelijke mening over. Uitgegeven. En je schrikt je helemaal kapot. Maar ja. Er zijn ook gewoon specifieke groepen. Bijvoorbeeld. Stel voor je hebt een hobby. Schaken of zo. Ja. Dan heb je een groep. En daar kun je lid van worden. En die vertellen je alles over schaken. En als iemand dan over iets anders begint dan over schaken. Dan zegt iedereen. Hou daar maar op. Want dit is een groep voor schaken. Of je bent dol op vissen. Of je bent. Er is een groep die heet de grafische industrie. Nou. Dat zeg ik niet heel veel. Maar er worden dingen gepost over de grafische industrie. Ja. Er is een groep grafische technieken. Die praten met elkaar over grafische technieken. Dus ik vind dat een leuke functie van Facebook bijvoorbeeld. Ja. Ja. Ik snap het. De intervees vind ik gewoon vervelend. Ja. Dat snap ik ook wel. Ja. En je krijgt allemaal berichten. Die voor mij niet interessant zijn. Maar goed. Ja. Toch nog even over LinkedIn. Want ik zit daar nog even over na te denken. Het is toch wel heel curieus. Dat Hans Scholberg om dit soort berichten wordt verwijderd van een platform. Terwijl andere mensen gewoon zeggen. Gooi de regering om veel gewelden die mogen ontlijven. Ja. Ja. Ja. Dat is heel raar. Als je er nog even over nadenkt. Dan is het een hele rare gang van zaken. Het slaat helemaal nergens op. Nee. Je zit te kijken naar een platform. Hoe oud is dit? LinkedIn. Vijftien jaar of zo. Twintig jaar. Vijftien jaar. De hele social media fenomeen staat in zijn kinderschoenen eigenlijk. Nou ja. Misschien is het wel een volgende fase. Er is niets gereguleerd in ieder geval. Hoe we met elkaar omgaan op internet. De overheid is overduidelijk totaal niet geïnteresseerd in het internet. Dat blijkt uit alles. We hebben een premier die net zijn Nokia heeft opgeborgen. In de Tweede Kamer zit op dit moment wel geteld één Kamerlid. En ik kan hem niet eens opnoemen. Die iets weet van ICT en van internet. De rest weet er echt helemaal niets van. Dus de overheid gaat dit niet reguleren. De regulering zal van de bedrijven zelf moeten komen. Als een bedrijf zoals LinkedIn iets gaat reguleren. Dan kun je er vrij zeker van uitgaan dat dat niet democratisch is. Dat zien we denk ik al hier gebeuren inderdaad. Dat geldt voor alle social media. En dat geldt ook voor TikTok bijvoorbeeld. Ik neem aan dat jullie als luisteraars ik in ieder geval niet op TikTok zitten. Want het is ten slotte voor een doel tot twaalf jaar of zo. Wat is het? Of veertien jaar? Dat denk ik. Maar om een voorbeeld te noemen. Ik hoorde laatst op Radio 3 zeggen dat alles wat een hit is nu in de hitparade. Is geplucht via TikTok. Dus TikTok bepaalt gewoon de muziek die wij horen op de publieke omroep. Ja. Ja. Om maar aan te geven hoe invloedrijk het is. Ja, zo gaat het. Maar jij bent ook enthousiast over dit soort technieken. Ja. Je vertelde laatst een heel interessant iets. Ik las in NRC een column van Ernst-Jan Paut. En dat schrijf je met P-F-A-U-T-H. Niet F-O-U-T. Ik heb die neiging af en toe wel als ik hem lees. Dat hij fout is. Ongelooflijk hekelaar papier heeft hij altijd gehad. En drukwerk. Mag hem ook helemaal niet. Maar dit was wel heel tof. Hij had iets nieuws ondertekend. Dat is ChatGPT. Dat is een soort chatbot. Het lastige van dit onderwerp is dat het moeilijk is te zeggen wat het nou met de geheimste industrie heeft te maken. Maar dat is steeds het probleem met al deze onderwerpen die nieuws zijn. Vroeger vonden we databases gewoon helemaal niet interessant in de geheimste industrie. Terwijl het enorme kansen bood. Ja. Die hebben we toch wel laten liggen. Zoiets als API's, connecties maken tussen verschillende software systemen, biedt enorme kansen voor de geheimste industrie. Maar we doen het met z'n allen niet zoveel mee. Het gaat een beetje los voorbij. Nu is er een nieuwe chatbot. Ik heb Bennet Zipper twee jaar geleden bij Popen Benelux Online Print Event uitgebreid horen praten over chatbots en de geheimste industrie. Want chatbots pakten er helemaal niks van. Iedereen vindt ze alleen maar super vervelend. Ja. Want chatbots dat zijn dingen waar je een vraag aan stelt en die dan... Ja. Je hebt een probleem met je televisie provider, met je telefoon provider en dan krijg je zo'n chatbot. En dan ga je niet zolang wachten tot je het met een echt mens te maken hebt. Ja. Want ja, al je vragen worden... Je krijgt hele rare antwoorden. Ja. Microsoft is laatst enorm met winst ingegaan met een chatbot die hele rare antwoorden gaf. Facebook had een chatbot die ging allemaal nazi termen twitteren en weet ik veel meer. Ja, ja. Dus, maar nu is er één volgens Erjan Fout, één volgens het journaal. Dat hebben we in het journaal verteld ook over. ChatGPT. En die geeft echt antwoorden. Je kunt daar bijvoorbeeld de hele tekst van een boek ingooien en dan maakt hij een samenvatting. En die samenvatting is gewoon goed leesbaar. Nou, en dan zit iedereen natuurlijk te speculeren over... Oh, dan heb je geen journalisten meer nodig, want dan gaat die hele tekst zichzelf schrijven. Nee, dat is natuurlijk nooit de bedoeling van zo'n functie. Het is niet de bedoeling om mensen overbodig te maken. Het is de bedoeling om mensen te helpen. Nou, Erjan Fout, hij heeft het uitgeprobeerd. Ik wil niet. Ik ga het wel doen straks trouwens. Die zegt, ja, het is een Google killer. Want waar je bij Google een hele goede zoekvraag moet invullen, om antwoorden te krijgen. En als je antwoorden krijgt, want je zoekt een goed restaurant, dan krijg je alleen maar wat... Ja, plaatjes van gevels en misschien een menukaart of zo. Maar ja, als je met dat chatGPT vragen stelt, ja, die geeft gewoon hele antwoorden. Laat plaatjes van het interieur zien. Die gaat veel verder in op wat jouw vragen zijn. En hij is zelfs in staat om, bijvoorbeeld als je programmeur bent, om je programmatuur aan te passen. Op jouw verzoek. Er staat een hilarisch fragment op YouTube. Ik zal het even een stukje laten horen. Waarbij iemand dan, ik denk dat hij JavaScript codeert, ik weet niet precies. Maar hij zit te programmeren en hij vraagt aan chatGPT, is dit wel in orde wat ik zojuist geprogrammeerd heb? Dit is mentaal! Holy crap, dit is absoluut mentaal! Oh, het verplaatst me! Hij vertelt me dat ik mijn verticaal niet moet gebruiken, maar dat ik de... Wat de fuck, in die flexen op de doos! In die flexen op de doos, dit is gek! Ja, dat gaat zo verder. Hij wordt er helemaal gek op een gegeven moment. Wat het ding dus doet is, op zich, dat hij kan programmeren. Programmeertaal is natuurlijk samen te vatten in één boek. Dus je kunt je voorstellen, als je alle regels van de programmeertaal maakt, dat een computer een beetje kan bedenken wat jij ongeveer zou kunnen willen. Maar hij geeft dus ook een beschrijving bij van wat hij aan het programmeren is. Waarom je het zo programmeert. Hij geeft veel suggesties. Je kunt dit en met dit doen om het te verbeteren. Het is allemaal in het Engels. Ik heb geen Engelstalige versie, neem ik aan. Wat ik zie is ongelooflijk, zeg maar. Het lastige is dus, we kunnen met z'n allen denken, ja, dit heeft niks met ons te maken. Ik heb een bedrijf, ik moet drukwerk maken. Dit interesseert me niet. Ga uit m'n weg, want ik moet orders. Ja, ja, ja. Korte papieren en blauwe ogen. Maar zo werkt het niet. Als ik dit zo zie, voor klanten van de grafische industrie, Ja, bijvoorbeeld. Als je nu ziet wat je allemaal moet invullen, zeg maar, een omslag, een binnenwerk, en wat voor format, en een nietje, en weet ik veel. Maar als je aan zo'n chatding kan vertellen, dit is eigenlijk wat ik wil, hoe zou ik dat in godzijn moeten maken, en bij wie dan? Ja. En dan gaat hij voor je aan de slag, zeg maar. Dit sluit voor. Alsjeblieft, van Helloprint, vertelt steeds aan de buitenwereld, zoals wij altijd omgaan met drukwerken, is het te moeilijk. We maken het te moeilijk voor de klanten. Dus je website moet het heel makkelijk maken, zeg maar. En dat is zijn sterke punt. Nou, vindt hij zelf, moet hij maar zelf ook doen. Hij zegt, je website moet zo zijn, dat je een klikker doorheen gaat, en dan krijg je een boek, of zo, of een brochure, of weet ik veel. En heel veel websites zijn ook ontzettend goed daar inmiddels al in. Maar dit maakt het, wat jij nu zegt, is inderdaad spijker op z'n kop. Dan hoef je ook niet meer te klikken, zeg maar. Je vraagt gewoon wat je wil, en dan gaat dat ding voor je. Ik heb een probleem. Ik heb een scriptje te geven, ik ga afstuderen, ik wil 3.000 exemplaren, wat moet ik doen? En dan gaat hij allemaal antwoorden geven. Ja, en dat klinkt vooral voor de klanten als een perfecte oplossing, zou ik maar zeggen. Maar, als producent aan de achterkant, moet je dat ding natuurlijk ook voor jou laten werken. Maar, hij kan dit, waarschijnlijk dan, de vraag van de klant en het antwoord, samenvatten in een opdracht, die je gewoon kunt inlezen. En in je workflow kan schieten, en dat soort dingen. Ja, want, kijk, wanneer we die jongens zo uit z'n dak zien gaan, dat is wel een paar stapjes ingewikkelder, zeg maar, dan interpreteren hoe je een boek maakt. Ja, maar ja, er komen ook heel wat dingen bij kijken, denk ik. Nee, er komt ontzettend veel bij kijken. Het is ingewikkeld, maar je kunt bijvoorbeeld, die chatbot kan dan zeggen, ja, heb je gedacht aan dat ene vingertje, weet ik wel. Als je zegt van, ja, wat is dat dan, gaanloos gebrocheerd, dan kan hij gewoon een antwoord geven. Je kunt voortdurend aangeven, eigenlijk, wat je probleem bent. Nou ja, dat is een hele goeie. Ik zie hier meteen al een link, met de organisatie. Helemaal gevonden. Ja, nou ja, de nieuwe techniek heeft ook wel, ja, kijk, ik snap ook wel dat als er een nieuw soort baksteen wordt uitgevonden, dat dat niet per se van de drukkerijen ten stand is, maar eigenlijk alles wat op internet gebeurd is, moet u wel in de gaten houden. Nou ja, het doet mij een beetje denken, en ik weet helemaal niet meer hoe dat heette en wie dat liet zien, maar er was ook een online dienst, waarbij je, zeg maar, drie woorden aan het ding voert, en dan zegt, maak daar een plaatje van. En dan die drie elementen, nou ja, dan haalt ie allemaal beeldmateriaal, dat vermengt ie, en dan krijg je een aantal suggesties van, nou, misschien zo'n beeld, of misschien zo'n beeld, of misschien vind je dit een leuk beeld. Dus dat is getekend? Nee, volgens mij kon je dat ook opgeven, dus je kan inderdaad getekend of fotografisch, de dingen die mij zijn bijgebleven waren fotografisch, en dat waren natuurlijk weer een paar voorbeelden waarbij dan dat algoritme helemaal de mist in gaat. Ik weet niet meer, het beeld wat mij bijstond, dat was in ieder geval dat er een zalm in een rivier en nog iets, maar dat ding had dus motorzalm in een rivier, dus niet de zalm als de vis zelf, maar meer de motor die je bij de visboer haalt, dus dat zag er dus heel gek uit, helemaal verkeerd plaatje. Maar ja, zo'n ding moet gewoon slimmer worden natuurlijk, en dan, je moet hem blijven voeren waarschijnlijk. Maar toen dacht ik, dat is ook voor het soort stokplaatjes en dat soort dingen, je kan het nu zeg maar op maat genereren, dus je hebt een boek of een artikel of weet ik wat, en in dat artikel dit zijn de belangrijkste woorden, of hier gaat het eigenlijk om, en op basis daarvan kan het algoritme dan een beeld aanleveren. Dat eerst niet bestond, en dan opeens wel, dus beeldrechten kwestie en zo, daar begon ook, daar begint dan ook meteen de discussie over, van wie is dat beeld dan? Ja, ja, ja. Dat zijn ook legitieme discussies natuurlijk, maar gewoon dat die techniek zo snel eigenlijk jou vooruit is, ik vind dat wel, daar deed me dit een beetje aan denken. Kijk, al die beeldrechten kwesties, dat zijn van die discussies die moeten eigenlijk al lang gevoerd worden, nog voordat dit soort uitvindingen er zijn. We weten, er waren ontzettend veel debatten over wat gaat internet betekenen? Toen het een nomenet was hè? Ja. Er waren ontzettend veel debatten over wat gaat internet betekenen voor de privacy, voor mensen, vervolgens betekent het helemaal niks, want ja, internet was zo klein en schamel, en niemand maakte er nauwelijks meer uit van gemaakt. En vervolgens wordt het nu volop misbruik van gemaakt, maar iedereen is vergeten dat we daar ooit over aan het discussiëren waren, en dit soort technieken eigenlijk moet iedereen, maar ja, ik vind ook dat je het moet omarmen. Het probleem dat ik zelf ondervond in de gaafste situatie toen ik in de drukkerij werkte is, iedere keer als we iets gingen automatiseren, dat iedereen vooral bezig was om te vertellen waarom je dat niet moest doen. Iedereen was voortdurend aan het zoeken naar hoe kan ik dit hacken, hoe kan ik het zo maken, dat ik kan uitleggen dat bijvoorbeeld bij de prepress dat er automatisch werden PDF'en stukjes opgedeeld, zodat die sneller verwerkt konden worden en daarna weer samengekocht, en dan ging de man bij de prepress net zo lang zitten zoeken naar een uitzondering en zei, kijk, zie je, het kan niet voor 100% automatisch, en dat kon ook nooit voor 100% automatisch, het was altijd 70% of 60%, het was nooit 100% automatisch. Dat was jou eerst het hele ding, dat je mensen hielp om sneller en beter en makkelijker te werken, en dat ze geen saaie klussen hoefden te doen, maar dat was ook een enorme enthousiasme om dat onderuit te halen. Verschrikkelijk jammer. En frustrerend. Het lukte eigenlijk zelden tot nooit om iets 100% te automatiseren, en dat zal ook hier bij deze chatbot zijn, bij chatgtp, er zullen straks allemaal voorbeelden komen, kijk eens hoe slecht het is, en kijk eens hoe dom het is, en mensen zullen uitleggen aan ons dat dit niet goed is, maar ja, je kunt er ook van alle manieren kijken, wat kan ik hier nou wel mee doen? Je kunt niet zeggen naar deze chatbot, schrijf van mij een programma, een heel management informatiesysteem, dat gaat hij nooit doen. Dat zal hij zelf moeten doen. Maar je kunt het wel twee keer zo snel maken, dat management informatiesysteem. Ik noem hem al. Ja. Ik draai door. Altijd zo, over techniek over internettechniek noemen we het altijd een beetje gek. Nou, we hebben dus een plaatjesmaker straks, dat lijkt me handig, dan kun je gewoon testen. Even kijken wat hij doet met grafische onderwerpen. Ben benieuwd. We gaan het jaar afronden. We moeten eigenlijk wat lijstjes maken. Ja, dat hoort. Er moeten lijstjes komen. Ik ga eens kijken wat mijn favoriete artikel was. Oké. Wat ik zelf interessant vond. Ja, dat lijkt me sowieso verstandig. Favoriete nieuws. Grafisch gebied dan natuurlijk. Dan gaan we aan de slag. Ja, we gaan plannen maken voor volgend jaar. We moeten beurzen plannen. Beurzen plannen, ja. Hunkele Innovation Days. Ja, Pespa, München. Het wordt hartstikke druk. Luisteraar, bedankt voor het luisteren. Tot de volgende radiokaart. Daar ben ik weer. Met de nagekomen mededelingen. Tijdens het luisteren maakte ik wat aantekeningen. Die heb ik ingevoerd in ChatGPT. Ik lees nu voor wat daar uitkwam. Alles gaat over ChatGPT. Je kunt een demo uitproberen op de website OpenAI.com. En laat dat nou precies dezelfde firma zijn die ook die software ontwikkelt om automatisch plaatjes te maken waar Ed het over had. Dat programma heet DAL E2. Nee, ik weet niet hoe je dat correct uitspreekt. Weet je wat, ik zet er linkjes onder het bericht bij deze podcast. De basis voor al die mooie techniek is kunstmatige intelligentie, beweren ze bij OpenAI. Maar welk ontwikkelaar beweren ze tegenwoordig nou niet dat die kunstmatige intelligentie gebruikt. Precies. Ik zou zeggen, ga ermee aan de slag. Dan ben je voorbereid als er straks bij een of ander seminar weer eens een zelfbenoemde techgoeroe staat te kletsen over de state of the art. En nou ook even over nadenken. Misschien is ChatGPT wel een goede oplossing om tekst op social media te plaatsen. Dan vraag ik uit programma plaatsen reacties en berichten zonder dat iemand mij daarbij probeert te blokkeren. Hoef ik zelf helemaal nooit meer op social media te kijken. Blijft mij een fijne oplossing. Maar dit terzijde. Kat en Alex zeiden uit te kijken naar een heleboel evenementen in 2023. Ze vergaat alleen eventjes Sign & Print Expo te vermelden. Dat evenement zit plaats in Gorkum op 14, 15 en 16 maart. Een broodje weenham? Serveren zijn we al jaren niet meer. Maar je krijgt er vast wel iets te eten. Oké, we gaan afronden. Ik zou zeggen volg ons op LinkedIn. Nu nog kan. Kijk eens wat vaker op de Graafische Factors.nl. Neem een abonnement op de nieuwsbrief en de WhatsApp groep. En doneer een mooi bedrag, want onafhankelijk zijn is leuk, maar het kost bakken met geld. Tot zover de tekst van ChatGPT. Ik lees ook maar voor wat er staat. Bedankt voor het luisteren. Volgende week zijn we er weer. Volgende radiografies.