kinhdaibatnha (391)

Kinh Đại Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa Tập 16, Quyển 391, LXXI, Phẩm Thành thuộc Hữu Tình 02 Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi an trụ Thánh Đế Khổ chẳng đắc Thánh Đế Khổ, chẳng đắc năng an trụ, chẳng đắc sở an trụ, chẳng đắc việc an trụ, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà an trụ Thánh Đế Khổ, Này Thiện Hiện! Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện quyền xảo, khi an trụ Thánh Đế Khổ, việc đạo, chẳng đắc Thánh Đế Khổ, việc đạo, chẳng đắc năng an trụ, chẳng đắc sở an trụ, chẳng đắc việc an trụ, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà an trụ Thánh Đế Khổ, việc đạo thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, tu đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tột. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành bốn tình lự, chẳng đắc bốn tình lự, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu bốn tình lự thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành bốn vô lượng, bốn tình vô sắc, chẳng đắc bốn vô lượng, bốn tình vô sắc, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu bốn vô lượng, bốn tình vô sắc thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, tu đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tột. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành tám giải thoát, chẳng đắc tám giải thoát, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu tám giải thoát thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành tám thắng sướng, chính định thứ đệ, mười biến sướng, chẳng đắc tám thắng sướng, chính định thứ đệ, mười biến sướng, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu tám thắng sướng, chính định thứ đệ, mười biến sướng thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, tu đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tột. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành tất cả pháp môn Đà-La-Ni, chẳng đắc tất cả pháp môn Đà-La-Ni, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu tất cả pháp môn Đà-La-Ni thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành tất cả pháp môn Đà-La-Ni, chẳng đắc tất cả pháp môn Đà-La-Ni, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu tất cả pháp môn Đà-La-Ni thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, tu đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tột. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành pháp môn giải thoát không, chẳng đắc pháp môn giải thoát không, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu pháp môn giải thoát không thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện, chẳng đắc pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, tu đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tột. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành bậc cực khỉ, chẳng đắc bậc cực khỉ, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu bậc cực khỉ thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát. Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành bậc ly cấu, bậc phát quan, bậc diệm tuệ, bậc cực ngang thắng, bậc hiện tiền, bậc viễn hành, bậc bất động, bậc thiện tuệ, bậc pháp vân, chẳng đắc bậc ly cấu cho đến bậc pháp vân, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu bậc ly cấu cho đến bậc pháp vân thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát Các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, tu đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tột Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành năm loại mắt, chẳng đắc năm loại mắt, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu năm loại mắt thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành sáu phép thần thông, chẳng đắc sáu phép thần thông, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu sáu phép thần thông thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát Này Thiện Hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, tu đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tột Này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu mười lực Phật thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu đạo Bồ-Tát Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu hành mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu hành mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đ đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu hành mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu hành mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc năng tu, chẳng đắc sở tu, chẳng đắc việc tu, cũng chẳng xa lị các pháp như thế mà tu hành mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳ chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật, chẳng đắc mười lực Phật Phương tiện thiện xảo, khi tu hành Tánh Luân Luân xã, chẳng đắc Tánh Luân Luân xã, chẳng đắc Năng Tu, chẳng đắc Sở Tu, chẳng đắc Việt Tu, cũng chẳng xa liệt các Pháp như thế mà tu Tánh Luân Luân xã thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu Đạo Bồ-Tát. Này thiện hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, tu Đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tột. Này thiện hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành Trí Nhất Thiết, chẳng đắc Trí Nhất Thiết, chẳng đắc Năng Tu, chẳng đắc Sở Tu, chẳng đắc Việt Tu, cũng chẳng xa liệt các Pháp như thế mà tu Trí Nhất Thiết thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu Đạo Bồ-Tát. Này thiện hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành Trí Đạo Tướng, Trí Nhất Thiết Tướng, chẳng đắc Trí Đạo Tướng, Trí Nhất Thiết Tướng, chẳng đắc Năng Tu, chẳng đắc Sở Tu, chẳng đắc Việt Tu, cũng chẳng xa liệt các Pháp như thế mà tu Trí Đạo Tướng, Trí Nhất Thiết Tướng thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu Đạo Bồ-Tát. Này thiện hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, tu Đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tộc. Này thiện hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành tất cả hành Đại Bồ-Tát, chẳng đắc tất cả hành Đại Bồ-Tát, chẳng đắc Năng Tu, chẳng đắc Sở Tu, chẳng đắc Việt Tu, cũng chẳng xa liệt các Pháp như thế mà tu tất cả hành Đại Bồ-Tát thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu Đạo Bồ-Tát. Này thiện hiện! Nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, khi tu hành quả vị giác ngộ cao tộc của Chư Phật, chẳng đắc quả vị giác ngộ cao tộc của Chư Phật, chẳng đắc Năng Tu, chẳng đắc Sở Tu, chẳng đắc Việt Tu, cũng chẳng xa liệt các Pháp như thế mà tu quả vị giác ngộ cao tộc của Chư Phật thì Đại Bồ-Tát ấy có thể viên mãn việc tu Đạo Bồ-Tát. Này thiện hiện! Như thế, các Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, tu Đạo Bồ-Tát, khiến được viên mãn, có thể chứng quả vị giác ngộ cao tộc. Lúc bấy giờ, cụ thọ xá lợi tử Bạch Phật. Bạch Thế Tôn Thế nào là Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, giọng mạnh tránh cần tu Đạo Bồ-đề? Phật dạy Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp sắc, chẳng ly tán sắc, chẳng hòa hiệp thọ, tưởng, hành, thức, chẳng ly tán thọ, tưởng, hành, thức. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp nhãn xứ, chẳng ly tán nhãn xứ, chẳng hòa hiệp nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ, chẳng ly tán nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp xác xứ, chẳng ly tán xác xứ, chẳng hòa hiệp thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ, chẳng ly tán thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp nhãn giới, chẳng ly tán nhãn giới, chẳng hòa hiệp nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý giới, chẳng ly tán nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý giới. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp sách giới, chẳng ly tán sách giới, chẳng hòa hiệp thanh, hương, vị, xúc, pháp giới, chẳng ly tán thanh, hương, vị, xúc, pháp giới. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp nhãn thức giới, chẳng ly tán nhãn thức giới, chẳng hòa hiệp nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức giới, chẳng ly tán nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức giới. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp nhãn thức, chẳng ly tán nhãn thức, chẳng hòa hiệp nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức, chẳng ly tán nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp nhãn thức, chẳng ly tán nhãn thức, chẳng hòa hiệp nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức, chẳng ly tán nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp địa giới, chẳng ly tán địa giới, chẳng hòa hiệp thủy, hỏa, phong, không, thức giới, chẳng ly tán thủy, hỏa, phong, không, thức giới. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp nhân duyên, chẳng ly tán nhân duyên, chẳng hòa hiệp đẳng vô gián duyên, sở duyên duyên, tăng thượng duyên, chẳng ly tán đẳng vô gián duyên, sở duyên duyên, tăng thượng duyên. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp các Pháp từ duyên sanh ra, chẳng ly tán các Pháp từ duyên sanh ra. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp vô minh, chẳng ly tán vô minh, chẳng hòa hiệp hành, thức, danh sách, luật sứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, thang, khổ, ưu, não, chẳng ly tán hành cho đến lão tử, sầu, thang, khổ, ưu, não. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo, chẳng hòa hiệp bố thí Ba-la-mật-đa, chẳng ly tán bố thí Ba-la-mật-đa, chẳng hòa hiệp tỉnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tình lự, Bát Nhã Ba-la-mật-đa, chẳng ly tán tỉnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tình lự, Bát Nhã Ba-la-mật-đa. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã Ba-la-mật-đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp Pháp không nội, chẳng ly tán Pháp không nội, chẳng hòa hiệp Pháp không ngoại, Pháp không nội ngoại, Pháp không không, Pháp không lớn, Pháp không thắng nhễ, Pháp không hữu vi, Pháp không vô vi, Pháp không rốt ráo, Pháp không không biên giới, Pháp không tảng mạng, Pháp không không đổi khác, Pháp không bản tánh, Pháp không tự tướng, Pháp không tổng tướng, Pháp không tất cả Pháp, Pháp không chẳng thể nắm bắt được. Pháp không không tánh, Pháp không tự tánh, Pháp không không tánh tự tánh, chẳng ly tán Pháp không ngoại cho đến Pháp không không tánh tự tánh. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát Xi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp 4 niệm trụ, chẳng ly tán 4 niệm trụ, chẳng hòa hiệp 4 chánh đoạn, 4 thần túc, 5 căng, 5 lực, 7 chi đẳng giác, 8 chi thánh đạo, chẳng ly tán 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo, vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát Xi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp thánh đế khổ, chẳng ly tán thánh đế khổ, chẳng hòa hiệp thánh đế tập, diệt, đạo, chẳng ly tán thánh đế tập, diệt, đạo. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát Xi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp 4 tình lự, chẳng ly tán 4 tình lự, chẳng hòa hiệp 4 vô lượng, 4 định vô sắc, chẳng ly tán 4 vô lượng, 4 định vô sắc. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát Xi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp 8 giải thoát, chẳng ly tán 8 giải thoát, chẳng hòa hiệp 8 tháng sướng, 9 định thứ đệ, 10 điến sướng, chẳng ly tán 8 tháng sướng, 9 định thứ đệ, 10 điến sướng. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát Xi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp Pháp-môn-đa-la-ni, chẳng ly tán Pháp-môn-đa-la-ni, chẳng hòa hiệp Pháp-môn-ta-ma-địa, chẳng ly tán Pháp-môn-ta-ma-địa. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát Xi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp Pháp-môn-giải thoát không, chẳng ly tán Pháp-môn-giải thoát không, chẳng hòa hiệp Pháp-môn-giải thoát vô tướng, vô nguyện, chẳng ly tán Pháp-môn-giải thoát vô tướng, vô nguyện. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát Xi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp Bật-trực-khỉ, chẳng ly tán Bật-trực-khỉ, chẳng hòa hiệp Bật-ly-cấu, Bật-pháp-quang, Bật-dịnh-tuệ, Bật-trực-nan-thắng, Bật-hiện-tiện, Bật-viễn-hành, Bật-bất-động, Bật-thiện-tuệ, Bật-pháp-vân, chẳng ly tán Bật-ly-cấu cho đến Bật-pháp-vân. Vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có t tử tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát Xi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp Mười Lực Phật, chẳng ly tán Mười Lực Phật, chẳng hòa hiệp Bốn Điều Không Sợ, Bốn Sự Hiểu Biết, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Đi Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Điều Không Sợ, Bốn Đi Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp trí nhất thiết, chẳng ly tán trí nhất thiết, chẳng hòa hiệp trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng, chẳng ly tán trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng, vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp quả dự lưu, chẳng ly tán quả dự lưu, chẳng hòa hiệp quả nhất lai, bất hoàng, à-la-háng, quả vị độc giác, chẳng ly tán quả nhất lai, bất hoàng, à-la-háng, quả vị độc giác, vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Nếu Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, phương tiện thiện xảo chẳng hòa hiệp tất cả hành Đại Bồ-Tát, chẳng ly tán tất cả hành Đại Bồ-Tát, chẳng hòa hiệp quả vị giác ngộ cao tổ của chư Phật, chẳng ly tán quả vị giác ngộ cao tổ của chư Phật, vì sao? Vì các Pháp như thế đều không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán. Này xá lợi tử! Như thế là Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, giọng mạnh chánh trần tu đạo Bồ-đề. Lúc bấy giờ, cụ thọ xá lợi tử Bạch Phật. Bạch Thế Tôn Nếu tất cả Pháp hoàn toàn không có tự tánh có thể hòa hiệp ly tán thì tại sao Đại Bồ-Tát vẫn phát Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, các Đại Bồ-Tát ở trong đó tu học? Bạch Thế Tôn Nếu Đại Bồ-Tát chẳng học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa thì chẳng bao giờ có thể đắc sở cầu là quả vị giác ngộ cao tổ. Phật dạy Xá lợi tử Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói. Nếu Đại Bồ-Tát chẳng học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa thì chẳng bao giờ có thể đắc sở cầu là quả vị giác ngộ cao tổ. Này xá lợi tử! Các Đại Bồ-Tát cần phải học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa mới có thể chứng đắc sở cầu là quả vị giác ngộ cao tổ. Này xá lợi tử! Sở cầu quả vị giác ngộ cao tổ của các Đại Bồ-Tát cần phải có phương tiện thiện xảo mới có thể chứng đắc, chứ chẳng phải không có phương tiện thiện xảo mà có thể chứng đắc. Này xá lợi tử! Các Đại Bồ-Tát khi tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, nếu thấy có tự tánh của Pháp có thể nắm bắt được thì nên có thể chấp thủ, nhưng chẳng thấy có tự tánh của Pháp có thể nắm bắt được thì sẽ chấp thủ cái gì? Nghĩa là chẳng chấp thủ đây là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, đây là Tình Lựa-Ba-La-Mật-Đa, đây là Tinh Tấn-Ba-La-Mật-Đa, đây là An Nhẫn-Ba-La-Mật-Đa, đây là Tình Giới-Ba-La-Mật-Đa, đây là Bố Thí-Ba-La-Mật-Đa, đây là Sắc, đây là Thọ, Tưởng, Hành, Thức, đây là Nhãn Sướng, đây là Nhĩ, Tỉ, Thiệt, Thân, Ý Sướng, đây là Sắc Sướng, đây là Thanh, Hương, Vị, Xuất, Pháp Sướng, đây là Nhãn Giới, đây là Nhĩ, Tỉ, Thiệt, Thân, � Ý Sướng, đây là Nhãn Sướng, đây là Nhĩ, Tỉ, Thiệt, Thân, Ý Sướng, đây là các Thọ do Nhãn Sướng làm Duyên sanh ra, đây là các Thọ do Nhĩ, Tỉ, Thiệt, Thân, Ý Sướng làm Duyên sanh ra, đây là Địa Giới, đây là Thủy, Hỏa, Phong, Không, Thức Giới, đây là Nhân Duyên, đây là Đẳng Vô Gián Duyên, Sở Duyên Duyên, Tăng Thượng Duyên, đây là các Pháp từ Duyên sanh ra, đây là Vô Minh, đây là Hành, Thức, Danh Sát, Luật Sứ, Xuất, Thọ, Ái, Thủ, Hữu, Sanh, Lão Tử, Sâu, Thang, Khổ, Ưu, Não, đây là Pháp Không Nội, đây là Pháp Không Ngoại, Pháp Không Nội Ngoại, Pháp Không Không, Pháp Không Lớn, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Hữu Vi, Pháp Không Vô Vi, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩ Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, Pháp Không Thắng Nghĩa, đây là Sáu Phép Thần Thông, đây là Mười Lực Phật, đây là Bốn Điều Không Sợ, Bốn Sự Hiểu Biết Thông Xuất, Đại Từ, Đại Bi, Đại Hỷ, Đại Phả, Mười Tám Pháp Phật Bất Cộng, đây là Ba Mươi, Hai Tướng Đại Sĩ, đây là Tám Mươi Vẽ Đẹp Phụ Thuộc, đây là Pháp Không Quên Mất, đây là Tánh Luôn Luôn Phả, đây là Trí Nhất Thiết, đây là Trí Đạo Tướng, Trí Nhất Thiết Tướng, đây là Quả Dự Lưu, đây là Quả Nhất Lai, Bất Hoàng, A-La-Hán, Quả Vị Độc Giác, đây là tất cả hành Đại Bồ-Tát, đây là Quả Vị Giác Ngộ Cao Tổ của Chiêu Phật, đây là Phạm Phu, đây là Thanh Văn, đây là Độc Giác, đây là Bồ-Tát, đây là Như Lai. Này Sá Lợi Tử! Đại Bồ-Tát tu hành bác nhã Ba-La-Mật-Đa, như thật rõ biết, tất cả pháp tánh đều chẳng thể nắm bắt, đó là bác nhã Ba-La-Mật-Đa chẳng thể nắm bắt, tình lự Ba-La-Mật-Đa chẳng thể nắm bắt, tình tấn Ba-La-Mật-Đa chẳng thể nắm bắt, an nhẫn Ba-La-Mật-Đa chẳng thể nắm bắt, tình giới Ba-La-Mật-Đa chẳng thể nắm bắt, bổ thí Ba-La-Mật-Đa chẳng thể nắm bắt, sách chẳng thể nắm bắt, thọ, tưởng, hành, thức chẳng thể nắm bắt, thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ chẳng thể nắm bắt, nhãn giới chẳng thể nắm bắt, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý giới chẳng thể nắm bắt, sách giới chẳng thể nắm bắt, thanh, hương, vị, xúc, pháp giới chẳng thể nắm bắt, nhãn thức giới chẳng thể nắm bắt, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức giới chẳng thể nắm bắt, nhãn xúc chẳng thể nắm bắt, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xúc chẳng thể nắm bắt, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xúc chẳng thể nắm các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra chẳng thể nắm bắt, các thọ do nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xúc làm duyên sanh ra chẳng thể nắm bắt, địa giới chẳng thể nắm bắt, thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng thể nắm bắt, nhân duyên chẳng thể nắm bắt, đẳng vô gián duyên, sở duyên duyên, tăng thường duyên chẳng thể nắm bắt, các pháp từ duyên sanh ra chẳng thể nắm bắt, vô minh chẳng thể nắm bắt, thanh, thức, danh sách, luật sứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão t ưu, thang, khổ, ưu, não chẳng thể nắm bắt. Pháp không nội chẳng thể nắm bắt, Pháp không ngoại, Pháp không nội ngoại, Pháp không không, Pháp không lớn, Pháp không thắng nghĩa, Pháp không hữu vi, Pháp không vô vi, Pháp không trốt tráo, Pháp không không biên giới, Pháp không tảng mạng, Pháp không không nội khác, Pháp không bản tánh, Pháp không tự tướng, Pháp không tổng tướng, Pháp không tất cả Pháp, Pháp không chẳng thể nắm bắt được, Pháp không không tánh, Pháp không tự tánh, Pháp không không tánh tự tánh chẳng thể nắm bắt. 4 niệm trù chẳng thể nắm bắt, 4 chánh đoạn, 4 thần thúc, 5 căng, 5 lực, 7 chi đẳng giác, 8 chi thánh đạo chẳng thể nắm bắt, thánh đế khổ chẳng thể nắm bắt, thánh đế tập, diệt, đạo chẳng thể nắm bắt, 4 tình lựu chẳng thể nắm bắt, 4 vô lường, 4 định vô sách chẳng thể nắm bắt, 8 giải thoát chẳng thể nắm bắt, 8 tháng xướng, 9 định thứ đệ, 10 biến xứ chẳng thể nắm bắt, Pháp môn Đà La Nhi chẳng thể nắm bắt, Pháp môn Tamade chẳng thể nắm bắt, Pháp môn Giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng thể nắm bắt, bật cực khỉ chẳng thể nắm bắt, bật ly cấu, bật phát quan, bật diện tuệ, bật cực ngang thắng, bật hiện tiện, bật viễn hành, bật bất động, bật thiện tuệ, bật pháp vân chẳng thể nắm bắt, 5 loại mắt chẳng thể nắm bắt, 6 phép thần thông chẳng thể nắm bắt, 10 lực Phật chẳng thể nắm bắt, 4 điều không sợ, 4 sự hiểu biết thông suốt, đại tử, đại bi, đại hỷ, đại xã, 18 pháp Phật bất cộng chẳng thể nắm bắt, 32 tướng đại sĩ chẳng thể nắm bắt, 80 vẻ đẹp phụ thuộc chẳng thể nắm bắt, Pháp không quên mất chẳng thể nắm bắt, Tánh Luân Luân xã chẳng thể nắm bắt, Trí Nhất Thiết chẳng thể nắm bắt, Trí Đạo Tướng, Trí Nhất Thiết tướng chẳng thể nắm bắt, Quả Dự Lưu chẳng thể nắm bắt, Quả Nhất Lai, Bất Hoàng, A-La-Hán, Quả vị độc giác chẳng thể nắm bắt, Tất cả hành đại Bồ-Tát chẳng thể nắm bắt, Quả vị giác ngộ cao tột của chư Phật chẳng thể nắm bắt, Tất cả văn chẳng thể nắm bắt, Tất cả độc giác chẳng thể nắm bắt, Tất cả đại Bồ-Tát chẳng thể nắm bắt, Tất cả Như Lai chẳng thể nắm bắt. Này xá lợi tử! Ba-la-mật-đa chẳng thể nắm bắt ấy tức là Ba-la-mật-đa không chứng ngại, Ba-la-mật-đa không chứng ngại như thế tức là bác nhã Ba-la-mật-đa. Các đại Bồ-Tát nên học ở trong đó. Này xá lợi tử! Các đại Bồ-Tát khi học trong đó còn chẳng đắc sự học, hữu là đắc quả vị giác ngộ cao tột, hữu là đắc bác nhã Ba-la-mật-đa, hữu là đắc Pháp Bồ-Tát, hữu là đắc Pháp chư Phật, hữu là đắc Pháp độc giác, hữu là đắc Pháp thanh văn, hữu là đắc Pháp phạm phu. Vì sao? Này xá lợi tử! Vì không có một chút Pháp nào có tự tánh. Trong Pháp vô tánh là tự tánh như thế thì có gì là Pháp phạm phu, có gì là Pháp dự lưu, có gì là Pháp nhất lai, có gì là Pháp bất hoàng, có gì là Pháp A-la-háng, có gì là Pháp độc giác, có gì là Pháp Bồ-Tát, có gì là Pháp như lai. Này xá lợi tử! Pháp như thế đã chẳng thể nắm bắt được, thì nương vào Pháp nào mà có thể đặt bày có Bổ đặc Gia-la? Bổ đặc Gia-la đã chẳng thể nắm bắt được, thì làm sao có thể nói đây là phạm phu, đây là dự lưu, đây là nhất lai, đây là bất hoàng, đây là A-la-háng, đây là độc giác, đây là Đại Bồ-Tát, đây là như lai ứng chánh đẳng giác? Khi ấy, xá lợi tử bạch Phật. Bạch Thế Tôn Nếu tất cả Pháp đều không có tự tánh, hoàn toàn chẳng phải thật có, thì y tứ vào đâu mà có thể rõ biết đây là phạm phu, đây là pháp phạm phu, đây là dự lưu, đây là pháp dự lưu, đây là nhất lai, đây là Pháp nhất lai, đây là bất hoàng, đây là Pháp bất hoàng, đây là A-la-háng, đây là Pháp A-la-háng, đây là độc giác, đây là Pháp độc giác, đây là Đại Bồ-Tát, đây là Pháp Đại Bồ-Tát, đây là như lai ứng chánh đẳng giác, đây là Pháp như lai ứng chánh đẳng giác? Phật dạy Này xá lợi tử Theo ý ông thì sao? Có phải thật có sắc, thật có thọ, tưởng, hành, thức như các phạm phu ngu si chấp chăng? Xá lợi tử thưa Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có nhãn xứ, thật có nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứng như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có sắc xứ, thật có thanh, hương, vị, xúc, pháp xứng như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có nhãn giới, thật có nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý giới như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có sắc giới, thật có thanh, hương, vị, xúc, pháp giới như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có nhãn giới, thật có nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý giới như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có nhãn giới, thật có nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý giới như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có nhãn giới, thật có nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý giới như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có địa giới, thật có thủy, hỏa, phòng, không, thức giới như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có nhân duyên, thật có đẳng vô gián duyên, sở duyên duyên, tăng thường duyên như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có các pháp từ duyên sanh ra như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có vô minh, thật có hành, thức, danh sách, lục sứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, thang, khổ, ưu, não như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có bố thí ba la mật đa, thật có tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bác nhã ba la mật đa như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn Không Bạch Thiện Thệ Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có pháp không nội, thật có pháp không ngoại, pháp không nội ngoại, pháp không không, pháp không lớn, pháp không thắng nghĩa, pháp không hữu vi, pháp không vô vi, pháp không trốt tráo, pháp không không biên giới, pháp không tảng mạng, pháp không không đổi khác, pháp không bản tánh, pháp không tự tướng, pháp không tổng tướng, pháp không tất cả pháp, pháp không chẳng thể nắm bắt được, pháp không không tánh, pháp không tự tánh, pháp không không tánh tự tánh như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có bốn niệm trụ, thật có bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căng, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có thánh đế khổ, thật có thánh đế tập, diệt, đạo như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có bốn tịnh lự, thật có bốn vô lượng, bốn định vô sắc như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có tám giải thoát, thật có tám thắng xứ, chính định thứ đệ, mười biến xứng như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có pháp môn Đà-La-Ni, thật có pháp môn Tam-Ma-Địa như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có pháp môn giải thoát không, thật có pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có bậc cực khỉ, thật có bậc ly cấu, bậc phá quan, bậc diệm tuệ, bậc cực ngang thắng, bậc hiện tiền, bậc viễn hành, bậc bất động, bậc thiện tuệ, bậc pháp vân như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có năm loại mắt, thật có sáu phép thần không như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có mười lực Phật, thật có bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xã, mười tám pháp Phật bất động như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có 32 tướng đại sĩ, thật có 80 vẻ đẹp phụ thuộc như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có pháp không quên mất, thật có tánh luôn luôn xã như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có trí nhất thiết, thật có trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có quả dự lưu, thật có quả nhất lai, bất hoàng, à la hãng, quả vị độc giác như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có tất cả hành đại Bồ Tát, thật có quả vị giác ngộ cao tột của chư Phật như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Này xá lợi tử Có phải thật có phạm phu, thật có dự lưu, nhất lai, bất hoàng, à la hãng, độc giác, đại Bồ Tát, như lai ứng chánh đặng giác như các phạm phu ngu si chấp chăng? Bạch Thế Tôn? Không Bạch Thiện Thệ? Không Chỉ do điên đảo mà phạm phu ngu si có chấp như thế? Phật dạy Này xá lợi tử Các đại Bồ Tát tu hành bác nhã ba la mật đa, phương tiện thiện xảo, tuy quán các Pháp đều không có tự tánh, hoàn toàn chẳng phải thật có, nhưng lường theo thế tục, Pháp tâm hướng đến quả vị giác ngộ cao tột, vì các hữu tình mà tuyên thuyết các Pháp, khiến cho hiểu biết chân chánh, xa lì điên đảo. Các đại Bồ Tát tu hành bác nhã ba la mật đa, phương tiện thiện xảo, tuy quán các Pháp đều không có tự tánh, hoàn toàn chẳng phải thật có, nhưng lường theo thế tục, Pháp tâm hướng đến quả vị giác ngộ cao tột, khiến cho hiểu biết chân chánh, xa lì điên đảo.