The conflict in Gaza has been ongoing for nearly two months since Hamas mistakenly attacked Israel. This war has revealed various issues for Israel, including changes in perception of Israel's invincibility, the effectiveness of its missile defense system, and the economic strain of a prolonged war. Israel's economy is struggling, with the conflict costing hundreds of millions of dollars each day. Israel's military lacks strategic depth and relies on constant adaptation and preemptive attacks. The country's economy heavily depends on US support and military aid. The war has caused significant damage to Israel's economy and reputation. The high-tech sector, which is crucial to Israel's economy, is particularly vulnerable to the effects of the conflict. Israel may face a wave of emigration from tech companies and investors. The country will need to attract new sources of funding with high interest rates. The outcome of the conflict is uncertain, and Israel's economy has already suffered
Xung đột ở giải Gaza đã diễn ra gần hai tháng kể từ thời điểm phong trào kháng chiến Hồi giáo Hamas thực hiện cuộc tấn công nhầm vào Israel ngày 7 tháng 10 năm 2023. Cuộc chiến này đã bộc lộ ra nhiều vấn đề đối với quốc gia của người Do Thái, từ việc làm thay đổi nhận thức về sự bất khả xâm phạm của Israel với hệ thống phòng thủ tên lửa tầm gắn vòng sắt tiên tiến cho tới năng lực tổ chức chiến tranh đáp trả của lực lượng phòng vệ Israel, IDF.
Và một khía cạnh khác cũng đang dần được cảm nhận rõ, đó là tiềm lực kinh tế của quốc gia này liệu có đáp ứng được cho một cuộc chiến lâu dài hay không. Rõ ràng, cuộc tấn công của Hamas đã tạo ra một cuộc chiến vô cùng tốn kém đối với nền kinh tế Israel, khiến quốc gia Do Thái này không thể không phát động chiến tranh, nhưng đồng thời lại lâm vào tình thế khó khăn trong việc làm thế nào để duy trì chiến tranh khi cuộc chiến này đang tạo ra một gánh nặng khổng lồ đối với nền kinh tế.
Cuộc chiến tốn kém và dai rẳng. Chỉ huy quân sự người Ýran Giacomo Civulzio 1440-1518 từng tuyên bố, chiến tranh đòi hỏi ba thứ, tiền, tiền và nhiều tiền hơn nữa. Nhân vật này tuy không được đánh giá tích cực, thường thiếu nghiêm túc, nhưng ông ta đã đi thẳng vào vấn đề. Hiện tại, người Israel đã bị lôi kéo vào cuộc chiến kéo dài với phong trào kháng chiến Hồi giáo Hamas. Đó là một thực tế.
Việc chiến đóng giải Gaza đang tiêu tốn 250 triệu đô la Mỹ mỗi ngày, thậm chí có nguồn tin ước tính con số lên tới 270 triệu USD ngày. Cần phải hiểu rằng nhà nước Israel cực kỳ mong manh để tiến hành chiến tranh. Nguyên nhân nằm ở những điểm sau. Thứ nhất, việc thiếu chiều sâu phòng thủ chiến lược khiến nước này hầu như không có cơ hội ứng phó trong trường hợp xảy ra một cuộc chiến quy mô lớn.
Thay vào đó, họ phải thích nghi và thường sử dụng chiến thuật tấn công phủ đầu ngay cả khi kẻ thù chưa hiện diện một cách rõ ràng. Vì điều này, Israel thường xuyên tấn công Syria, Palestine, Lebanon, Iraq và các đối thủ khác. Thứ hai, Israel không muốn một cuộc chiến lâu dài vì đặc thù của nền kinh tế. Chính xác hơn là tổ hợp công nghiệp quân sự không thể hoạt động nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ.
Khi nói về những loại vũ khí tiên tiến được sản xuất tại Israel, thì người ta nên nhớ đến việc ai sẽ trả tiền cho những điều đó. Người Mỹ chi từ 3 đến 5 tỷ đô la Mỹ để hỗ trợ khả năng phòng thủ của Israel. Ngay khi cuộc tấn công của Hamas diễn ra, Thủ tướng Israel Netanyahu đã ngay lập tức yêu cầu Tổng thống Mỹ bì đừng 10 tỷ đô la Mỹ. Nếu áp dụng số tiền này vào mức chi tiêu hiện tại của lực lượng phòng vệ Israel, số tiền sẽ chỉ đủ cho một cuộc chiến kéo dài một tháng rưỡi đến hai tháng.
Nhưng đến nay, cuộc chiến vẫn chưa kết thúc. Israel buộc phải vay mượn từ người dân trai phiếu cho vay của chính phủ được phát hành cho chiến tranh ở mức kỷ lục 6%. Đó là một con số không nhỏ, xuất phát từ rủi ro quân sự và nhu cầu cấp bách về tài chính. Tổng cộng, nó được lên kế hoạch huy động tới 6 tỷ đô la Mỹ. Khoảng một tháng chiến tranh nữa. Hiện vẫn chưa rõ sau đó sẽ như thế nào.
Nhưng người ta biết rằng việc trả đũa Hamas và các tội ác chiến tranh liên quan chống lại người Palestine đã và đang gây tổn hại nghiêm trọng đến đền kinh tế Israel. Có một số lý do cho tình trạng này. Hiện tại, không ai có thể nói ông Netanyahu dự định làm gì nếu như giành được chiến thắng ở giải Gaza, mặc dù khả năng đó không mấy chắc chắn. Nếu tính đến việc chiếm đóng hoàn toàn lãnh thổ, điều này có nguy cơ gây thiệt hại hàng tỷ đô la Mỹ trong tương lai.
Nên kinh tế của Israel không giống như Mỹ và một cuộc chiến kéo dài không có khả năng kích thích tăng trưởng GDP cũng như thu nhập của người dân. IDF nhận được một phần đáng kể vũ khí từ nước ngoài, ngay cả khi họ trả tiền bằng trợ cấp của Mỹ. Các thiết bị sản xuất trong nước thường không thể thiếu linh kiện nhập khẩu, chẳng hạn như Mercava có động cơ General Dynamics. Nếu thu nhập toàn dân tiếp tục giảm dần trong tương lai, sẽ có rất ít nhà đầu tư quan tâm đến Israel.
Ngay cả trước khi bắt đầu hoạt động quân sự trên bộ, Ngân hàng Trung ương Israel đã dự đoán GDP của nước này sẽ giảm từ 3% xuống 2,3% trong năm này. Tăng trưởng năm tới có thể sẽ là 2,8%. Kinh tế Israel khó có thể trụ vững nếu chiến tranh kéo dài. Cho đến gần đây, nền kinh tế Israel được coi là một trong những nền kinh tế phát triển nhất thế giới. Kể từ năm 1997, quốc gia này đã có tốc độ tăng trưởng bình quân cao hơn các nước phát triển.
Vào năm 2021-2022, GDP đã có bước tăng trưởng nhẹ vọt ấn tượng từ 6-8,5%. Trong khi đó, phần còn lại của thế giới tăng trưởng ở mức trung bình 2,4%. Ngay cả trước cuộc xung đột với người Palestine ở giải Gaza, các nhà phân tích đã dự đoán rằng tốc độ tăng trưởng của Israel sẽ suy giảm xuống còn 3-3,5%. Chiến tranh có thể làm xấu đi đáng kể tình hình kinh tế. Tính dễ bị tổn thương nằm ở phần lớn lĩnh vực công nghệ cao.
Israel đứng thứ 16 về chỉ số đổi mới toàn cầu. Người Israel thậm chí còn xây dựng thung lũng silicon của riêng mình dưới cái tên Silicon Wadi. Ví dụ, vào năm 2021, đất nước đã trở nên giàu có nhờ 20 công ty khởi nghiệp hùng mạnh với tổng giá trị 1 tỷ đô la. Khi hậu thoải mái, nền kinh tế cởi mở và điều kiện kinh doanh thuận lợi luôn thu hút các chuyên gia công nghệ thông tin từ khắp nơi trên thế giới.
Xét về mật độ doanh nghiệp đổi mới bình quân đầu người, Israel đứng thứ 2 trên thế giới, xét sau Mỹ. Đến năm 2022, một phần đáng kể ngân sách được cung cấp bởi các start-up kỳ lân, tức là có giá trị thị trường hơn 1 tỷ đô la. Ví dụ, Stackware Industries, trên về mật mã và blockchain, trị giá hơn 8 tỷ đô la Mỹ. Hay như Porter, trên giải quyết vấn đề an ninh mạng.
Có vẻ như người Israel đã làm tốt và nền kinh tế của họ đã đạt được những chỉ số ấn tượng. Nhưng lập trình viên là những người rất nhạy cảm và dễ dàng thay đổi công việc. Bất kỳ công ty khởi nghiệp nào ở Israel đều có thể di rời đến một đời nào đó, ví dụ như ở Shib, một cách dễ dàng và tự nhiên. Đặc biệt là những tỷ phú kỳ lân, họ có rất nhiều thứ để mất và khó có thể giữ chân những người này trong điều kiện chiến tranh leo thang và kéo dài.
Do đó, nếu nền kinh tế nào đó dựa trên các công ty khởi nghiệp công nghệ thông tin, cụ thể như trường hợp của Israel, hãy chuẩn bị cho cuộc di cư hàng loạt của họ trong trường hợp chiến tranh. Tình hình cũng bị ảnh hưởng tiêu cực bởi danh tiếng gây tranh cãi của Israel, nổi lên sau vụ thảm sát thường dân Palestine ở giải Gaza. Đối với nhiều nhà đầu tư, tiền có thể tách rời vấn đề nhân đạo, nhưng một số nhà đầu tư khác chắc chắn sẽ bỏ đi.
Israel sẽ buộc phải thu hút một nguồn tiền mới với lãi suất tăng cao. Ví dụ, khoản vay 6 tỷ nói trên với mức lãi suất 6% mỗi năm. Lãi suất cao đối với nhà nước cũng sẽ tạo ra áp lực đối với người nộp thuế thông thường. Thời gian và những kết quả của chiến sự ở giải Gaza sẽ cho thấy thực lực của Israel. Tình huống đang giống như rơi vào ngõ cụt. IDF sẽ không thể thiết lập quyền kiểm soát hoàn toàn đối với khu vực này, mà sẽ chỉ gây ra sự suy giảm chưa từng có về mức sống của người Palestine.
Điều đó vốn không xuất hiện dưới sự kiểm soát của Hamas hay bất kỳ nhóm nào thay thế họ. Kết quả là, dòng tân binh gia nhập các phong trào kháng chiến chống người Do Thái sẽ chỉ có một xu hướng là gia tăng. Và cùng với họ, tội ác chiến tranh của Israel sẽ tiếp diễn. Tuy nhiên, đó là viễn cảnh trong tương lai, trước khi lo đến điều đó, Israel sẽ phải đương đầu với những thách thức hiện tại.
Hiện tại, hoạt động kinh doanh du lịch ở Israel đang hương trệ. Trong khi đó, dịch vụ đang lên cân sốt và nhiều công trình xây dựng đang được thi công rầm rộ. Có rất nhiều yếu tố đang tác động tới nền kinh tế có quy mô GDP gần 500 tỷ USD. 300.000 người Israel, thuộc lực lượng dự bị, đã được huy động cho cuộc chiến con số này là rất nhiều đối với dân số 9,5 triệu người của cả nước.
Nguồn lao động đang thiếu hụt trầm trọng, ngay cả nền kinh tế công nghệ cao nhất cũng không thể đưa ra giải pháp thay thế. Nếu giải Gaza bị chiếm đóng trong thời gian dài thì sẽ cần một đợt huy động khác. Nhưng vấn đề chính nằm ở trạng thái không chắc chắn của cuộc chiến. Hiện nay hầu hết người Israel tin vào chiến thắng nhưng không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Trong khi đó, nền kinh tế nước này đã thiệt hại hơn 8 tỷ USD chỉ trong một tháng rưỡi.
Đối với nền kinh tế lớn thứ 29 trên thế giới, điều này là nghiêm trọng. Có vẻ như giải Gaza sẽ bị xe tăng và máy bay Israel phá hủy hoàn toàn một cách có chủ đích. IDF có thể sẽ đánh bại người Palestine thậm chí muốn đưa họ trở về thời kỳ đầu đá. Bất cứ ai cũng không mong muốn đối thủ của mình ở bên cạnh dù nhà nước của đối thủ có thể bị phá hủy.
Nhưng ở Israel, đây chính xác là điều họ đang cố gắng đạt được. Không thể tính được cần bao nhiêu tỷ USD để chấn áp người hàng xóm cũng như dành cho việc bồi thường thiệt hại tài sản thế chấp. Tất nhiên, người Mỹ sẽ giúp đỡ, nhưng chỉ đủ để giữ cho Israel tồn tại. Mức tăng kỷ lục về GDP trong năm 2021-2022 có thể sẽ chỉ còn là quá khứ. Thời hoàng kim của nền kinh tế Israel đã qua, khó có thể trở lại trạng thái đó trong bối cảnh xung đột kéo dài.
Trong nhiều thập kỷ, Israel đặt chính sách đối ngoại dựa trên việc bành trướng và su đuổi người Palestine ra khỏi vùng đất của họ mà hầu như không bị trừng phạt. Đã đến lúc phải trả tiền, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.
