Piet Laan is a Christian book reviewer who shares stories of faith and miracles. He reviews the book "De Schuilplaats" by Corrie ten Boom, which tells the story of Corrie and her family during World War II. Corrie survives the concentration camp Ravensbruck and becomes known in the United States, although not many people in the Netherlands know her. The book is a beautiful story of love, wisdom, and difficult situations. Corrie's father, Casper ten Boom, risked his life to save Jewish and resistance members. The story also highlights forgiveness and the importance of learning to forgive to find healing. Corrie shares the lessons she learned in the concentration camp through preaching and writing books.
Van harte welkom in mijn podcast-serie met reviews van christelijke boeken over waar gebeuren verhalen. Ik ben Piet Laan en ik heb er sinds mijn doop in 2003 meer dan 300 gelezen, ondanks dat ik op het VWO een grote afkeer van lezen had. Dus er is hoop voor iedereen die niet van lezen houdt. Omdat er bij mezelf ook steeds wonderen gebeuren, had ik het ook nodig om deze verhalen te lezen, zodat ik wist... Oh nee, ik ben toch niet gek geworden.
Want bij andere mensen gebeuren er ook wonderen in de naam van Jezus. Ik neem jullie mee in een korte beschrijving van het boek, de bijzonderheden en welke lessen of ei-openers er voor mij zaten. Vandaag gaat de review over het boek De Schuilplaats, geschreven door Corrie ten Boom, en het gaat over de familie ten Boom, vader Casper ten Boom, Corrie en Betsy en Willem en Nolly. En het speelt zich af rond de Tweede Wereldoorlog, en ook wat daarvoor natuurlijk en wat daarna.
Waar gaat het verhaal over? Het verhaal gaat over Corrie. Corrie is de enige die het kamp Ravensbruck overleeft. En... Deze mevrouw is rond de Tweede Wereldoorlog ongeveer 50 jaar oud. Veel mensen weten eigenlijk niet dat zij net zo bekend is als Anne Frank in de Verenigde Staten. En gek genoeg zijn er maar heel weinig mensen in Nederland die haar kennen. Maar... Het is dus ook best wel een bijzonder verhaal. Het is werkelijk een prachtig boek voor liefde en wijsheden, voor moeilijke situaties.
En deze familie die riskeerde allemaal tijdens de Tweede Wereldoorlog hun leven, om Joodse mensen en verzetsmensen uit de handen van de Duitse bezetter te houden. Het is ook een boek vol met liefde. En als ik dan die vader ten Boom zie, dat is echt een voorbeeld van Gods liefde. Hij was een klokken- en hallootjemaker in Haarlem, beroemd en vermaakt. Totaal geen enkele commerciële of financiële prikkel. Vergat altijd zijn rekeningen te sturen. Hij hield ontzettend veel van kinderen.
Hij zei, als er geen kinderen in huis zijn, dan is er geen leven. Dus naast zijn eigen gezin, zijn er in het huis twee zussen van moeder opgenomen. En elf pleegkinderen opgenomen en ook opgevoed. Nou ja, dat is nogal wat. Ook kregen het er allemaal bedelaars soep te eten uit de pan die altijd klaar stond. En er werd gewoon echt helemaal nooit winst gemaakt in dat bedrijfje. Broer Willem, die theologie studeerde in Duitsland, die maakte in 1927 een proefschrift waarin hij eigenlijk al te kennen gaf dat er een verschrikkelijk kwaad zich aan het wordelen was in Duitsland.
Het was toen zo dat er een, ja hij zag gewoon ook dat er een een Joodse man dat zijn baard in de brand werd gestoken door tieners en de politie stond er gewoon naar te kijken. Nou ja, dat was 1927. Ik denk dat hij een goede vooruitziende blik had. Nou hij had ook een vriend, vriend Karel, die ook theologie studeerde en dat was eigenlijk de ware grote liefde van Corrie. Maar Karel kwam uit een familie van stand.
En in die tijd was het zo dat, ja dan kon je niet zomaar met iedereen trouwen. Ook al was de familie ten boven niet van slechte kom af, maar hij moest echt een meisje van stand trouwen. Nou, hij kwam dus dat meisje voorstellen aan Corrie, terwijl Corrie aan het schrijven was met hem. Dat was natuurlijk een drama. En Corries hart was gebroken en ja, ze gaf Karel eigenlijk terug aan God en vroeg aan God om te laten zien hoe Karel, of hoe God Karel zag.
En dat ze dan Karel maar mocht liefhebben zoals God Karel zag en God Karel lief had. Nou ik vind dat echt een hele bijzondere wijsheid, ook voor zo'n jonge vrouw eigenlijk. Nou uiteindelijk gaat het verhaal verder en krijgt Corrie ook een visioen over een kar met zwarte paden waar de families niet van af konden komen. En ze werden nu nog meer op die kar weggevoerd. En zus Betsy die gaf aan over dat visioen. Het is voldoende dat God er van af weet.
Want alleen in het centrum van zijn wil zijn we veilig. Betsy is ook eigenlijk best wel een bijzonder type. Maar daar komen we zo meteen nog op. Corrie raakte in ieder geval diep in het verzetswerk verbonden en ondergetoken. Want ze werkte daar met wel tachtig mensen in de illegaliteit. En ze namen allerlei Joodse mensen op en onderduikers dus. En ze werd uiteindelijk verraden door een man die elders in Nederland, in Ermelo, ook al diverse verzetsgroepen had verraden.
Hij was een NSBS zeg maar. En hij deed zich voor als iemand die 600 gulden nodig had om een Joodse vrouw los te kopen. Corrie was echt boos op die man. Maar Betsy die ging voor deze man bidden als ze aan hem dacht. En het verschil was dat Corries hart bitter was naar deze man. Maar Betsys hart die werd niet bitter. Ook al is het een bijzondere levensles eigenlijk. In Ravensbrück, ze kwamen uiteindelijk in kamp Ravensbrück, had Corrie een bijbeltje op een wonderlijke wijze weten mee te smokkelen.
Waaruit elke avond werd gelezen en een dienst werd gehouden. En ook had ze een klein vitamineflesje waar ze elke avond 25 mensen druppels vitamine uit kon geven. Het is eigenlijk net zo'n verhaal als in, hoe zou ik het zeggen, dat verhaal in het oude testament van de weduwe van Sarafat. Waarbij de olie bleef stromen en de kruiken voorliepen. Waardoor ze haar zoon niet hoefde te verkopen. Nou Betsy werd, ja die sterf eigenlijk vlak voor het einde van de oorlog.
En de manier waarop zij sterft is, ze komt in het ziekenhuis terecht en Corrie ziet haar dus eigenlijk niet sterven. Maar uiteindelijk was ze opgestapeld op een groepje andere dode mensen. Maar het gezicht van Corrie zag er heel bijzonder uit. Die zag eruit als jeugdig en ze had een uitstraling van vrede en liefde op haar gezicht. En alsof een engel haar haar had opgemaakt. En dat was eigenlijk de laatste aanblik die Corrie had van haar zus Betsy.
En dat was erg troostend voor haar. Corrie die had geluk, nou ik weet niet of het geluk was, ik denk dat het godsleiding was. Maar zij werd door een administratieve fout vrijgelaten uit Ravensbruck. En als ze dan maar een brief ondertekent dat ze goed is behandeld in het kamp. Een maand later nadat Corrie is vrijgelaten worden alle andere mensen in het kamp vergast. En Corrie gaat uiteindelijk terug naar Nederland. En dan begint haar werk om de geleerde lessen over de hele wereld te gaan vertellen.
De lessen uit het kamp. Waarbij een belangrijk thema eigenlijk is dat er is geen put zo diep of godsliefde gaat dieper. En haar boodschap is ook een boodschap van vergeving. Ze krijgt uiteindelijk een opvanghuis voor oorlogsslachtoffers. Het mooiste huis in Bloemendaal met 56 kamers. En zij leert daar dat het herstel pas daar is als men leert te vergeven. Als men leert te vergeven dan komt er ook weer genezing. Dat is ook wel een van de boodschappen die zij brengt om het huis in stand te houden.
Maar uiteindelijk komt ze in Duitsland oog in oog met haar kampbeeld te staan. En die steekt haar heel vredeliefend de hand toe. En die vraagt om vergeving. Maar Corrie voelt geen grijntje liefde voor die man. Of die man, het was een vrouw. Of was het nou een man, dat weet ik niet meer precies. Maar het was in ieder geval de kampbeeld die bij de wasgelegenheid stond. Maar ze kan het dus niet. Ze voelt gewoon helemaal nul liefde voor deze figuur.
En ze vraagt God om hulp. En dat moet ze dus drie keer doen ongeveer. En dan vraagt ze de vergevingsgezindheid van Jezus aan God. En dan uiteindelijk lukt het haar om ook hem de hand te rijken. En dan vloeit er een overweldigende stroom van liefde door haar arm naar die man toe. En dat is dan ook de vergevingsgezindheid. En dan vloeit er een overweldigende stroom van liefde door haar arm naar die man toe. En dat was natuurlijk Gods liefde.
En net als bij Karel was dat Gods liefde. En dat is dan een genezende liefde die alle bitterheid uit Corrie weg spoelde. Ja, dat is eigenlijk in het korte het verhaal. Wat is er dan zo bijzonder in dit verhaal? Er komen echt diverse vormen van genade in dit verhaal terug. Vader Kasper die 84 jaar is en wordt weggevoerd naar dat kamp in Scheveningen. Die sterft al na 10 dagen. Ja, voor Corrie en Betsy was het zo dat het...
Ze zagen het ook als genade omdat hij dan die hel niet verder hoefde mee te maken. En de moeder van Corrie en Betsy... En Willem en Olly, maar goed. Die kregen op een gegeven moment een aantal tia's. En ze konden niet meer spreken. Eigenlijk al een hele tijd niet. Maar toen ging Willem trouwen, de broer van Corrie. En tijdens de huwelijksceremonie was het voor haar mogelijk om haar favoriete liedje mee te zingen. Nou, dat vind ik ook zo iets bijzonders.
Heel wonderlijk. En daarna heeft ze niets meer kunnen zeggen of zingen. En een maand later stierf ze. En wat is nog meer bijzonder of wonderlijk... Het is natuurlijk ook heel wonderlijk dat het Bijbeltje zeg maar mee kon komen. Die was soort van onzichtbaar geworden tijdens alle inspecties. En ze hadden een flesje met vitamine. En daar konden ze natuurlijk ook voortdurend druppels vitamine uitgeven. Dat was ook heel bijzonder. Nou, verder had ze nog een paar visioenen gekregen die uitkwamen.
Het paard en de wagen waar ze op zaten. Ze werden dus ook afgevoerd en dat huis in Bloemendaal wat ze al had gezien. Maar ja, wat ook wel bijzonder was en bijzonder is in dit verhaal... is dat ze ook door haar vrede te volgen weer terugkwam in de veiligheid van Gods wil. Want nadat Corrie was teruggekomen in haar oude huis in Haarlem was ze toch onrustig. Ze was niet echt meer een klokkenmaker, maar dat kon haar niet meer zo boeien zeg maar.
En ze had onvrede, een onrust in haar hart. En toen dacht ze uiteindelijk weer terug aan de woorden van Betsy. Die zei van dat de lessen die in dit kamp geleerd zijn, dat die verteld moesten worden. En dat ging ze uiteindelijk doen. Dus ze ging preken over de hele wereld. Ze heeft in 61 landen gepreekt. Toen ze dat ging doen... Ze heeft ook heel veel boeken geschreven. Dit is niet het enige boek. Ze heeft heel veel boeken geschreven.
Maar uiteindelijk, doordat ze haar vrede volgde, kwam haar vrede ook weer terug. Nou, welke les- of ei-openers zaten er voor mij in dit verhaal? Dit was het derde boek dat ik las. En wat ik bijzonder vond, is hoe verschrikkelijker het eigenlijk werd in dat kamp. Desto sterker werd het innerlijke leven van de gevangenen met elkaar en de mensen die in het kamp zaten. Dat werd dan steeds sterker. En voor een andere ei-opener was dat het lijden van de gevangenen, en voor een andere ei-opener was dat het lijden van Jezus, dat kwam voor Corrie in het kamp, kreeg echt een heel andere betekenis.
Want ze onderging dat lijden nu ook echt zelf. En dat is heel iets anders dan dat je dat in de kerkbank meemaakt. En zo stond Corrie en alle andere kampbewoners elke vrijdag zeg maar naakt voor de medische controle. En dat was zo schaamtevol, maar Jezus hing ook naakt aan het kruis voor zijn familie en geliefde. En zo komt zo'n Bijbel toch wel tot leven. Op een andere manier dan natuurlijk. Ja, wat was nog meer een ei-opener voor me? Die Betsy was ook wel een soort echt van ei-opener, want zij dankte echt bijna voor alles.
En ze bad ook bijna altijd voor de vijand. Als een kampbeul iemand anders in elkaar sloeg, dan zei Corrie bijvoorbeeld wat zielig hè. En dan keek Betsy naar die kampbeul en zei ze ja, zij bad ook voor de vijand. En zo staat het ook in de Bijbel. Maar ze was ook dankbaar voor de vele luizen die in die barakken zaten. Want daar konden ze ook echt voor danken, want God kan echt alles ten goede gebruiken voor wie hem lief hebben.
En die luizen die waren pure genade, want de bewakers die waagden zich niet in die barakken. En op die manier konden ze daar gewoon zingen en hun dienst houden elke avond. En voor mij was het ook wel een ei-opener welke kracht en belang er is bij vergeving, om genezing te kunnen ontvangen. Dat leek wel een soort voorwaarde om genezing te ontvangen. En ja, dit derde boek liet mij dus ook al die wonderen zien, die gebeurden, die bijzonderheden die ik zojuist heb genoemd.
En ja, het vergeving, dat is, weet je wel, het is dan maar een simpel zinnetje in het Onze Vader. Namelijk vergeef ons onze zonden zoals wij onze schuldenaren vergeven. Maar ja, als wij niet vergeven zal God ons ook niet vergeven. En blijven we voor eeuwig gebonden of verbonden aan onze zonden en schulden. En ik had me dat eigenlijk toen nog pas maar voor het eerst gerealiseerd. Hoe fijn het dus ook eigenlijk is om te vergeven en om vergeven te worden.
Wat een genade en verlossing is dat eigenlijk. Oké, ja, wat is nog meer? Op welke manier is dit verhaal zeg maar actueel? Ja, als ik dit verhaal zeg maar lees en ik zie dan weer hoe men in de Tweede Wereldoorlog dacht en denkt over de Joden en over mensen die... ...ja, gehandicapt of syndroom van Down hadden. Alles moest maar uit de weg geruimd worden wat niet Aries was. Want ja, de evolutie en dat was natuurlijk een geweldige theorie en die moest overwinnen en overheersen.
En aan het zwakken moest de weg ruimen zeg maar. Want er was al te lang zeg maar met barmhartigheid ongekeken naar de mensheid. Nou ja, op dit moment is er ook weer zo'n soort van kwaad bezig in de wereld om de haat tegen de Joden aan te wakkeren. Maar ja, je ziet ook om jezelf heen dat als je de kerkelijkheid afneemt en dat ook de normen en waarden afnemen... ...dat mensen eigenlijk een soort van opgesloten zitten in hun eigen kokon.
En ze gaan nog wel... ja, hoe zal ik het zeggen? Er is nog wel enige samenhorigheid tussen de eigen familie en de kinderen en de eigen gene, misschien moet ik het zo maar zeggen. Maar alles wat er buiten is, dat lijkt ook steeds minder, hoe noem je dat? Het lijkt wel of we steeds minder elkaar als mens gaan zien. Als schepsels van God, liefdevolle schepsels waar we ook vandaan komen en hoe we ook opereren. Maar goed, de geschiedenis herhaalt zich dus in dat opzicht.
Even kijken, waarom is het nog meer actueel? We zullen dan ook echt wel moeten bidden, denk ik, voor onze vijanden en degenen die gevangen zijn in het kwaad. Corrie heeft dan dat grote herenhuis wat ze in Bloemendaal had gekregen, in die 56 kamers. Die heeft ze echt ingezet voor hulp aan oorlogslachtoffers. Maar haar eigen huis in de Bataljorenstraat in de Haarlem, in de BE, zo was dat dan heet, afgekort, Bataljorenstraat. Dat werd gebruikt om NSB'ers, die kaal werden geschoren en werden uitgekotst, om die weer te herstellen en op te varen.
Nou ja, in welke zin is de boodschap van liefde en vergeving ook vandaag nog actueel? Ja, ik hoef alleen maar te denken aan de Russen en de Oekraïners en ik denk aan de Iverenlieten en de Palestijnen. Maar dan denk ik ook nog aan China en Taiwan en diverse oorlogen die in Afrika woerden, zeg maar. Ja, dan denk ik dat de boodschap van een liefdevolle God die wonderen doet voor een mens eigenlijk meer dan actueel is. Eigenlijk schreeuwt de wereld om vrede.
Alleen, ja, we geloven niet meer in een God. Dus, naar wie moeten we schreeuwen tegenwoordig? Voor mij is dat overigens natuurlijk geen vraag, maar voor veel mensen wel. En, ja, die boodschap van vergeving, dat is ook nog wel actueel, denk ik. Dat geldt voor ieder mens gewoon. Hoeveel mensen moeten we zelf nog vergeving vragen en hoeveel mensen hebben ons pijn gedaan. Dus ja, ik denk een zeer actuele boodschap en lang niet kunnen we eigenlijk altijd vergeven uit eigen kracht.
Want Corrie die kon dat ook niet. Maar met Gods hulp lukte dat wel en werd ze bevrijd van haar pijn en bitterheid tegen die SS'ers en ze ontvangen uiteindelijk de liefde en de genezing voor terug. Dus ja, ik zou iedereen, ja, willen zeggen en adviseren van vraag God dus om hulp bij alles wat je zelf niet kunt. Vraag ook om vergeving. En daar laat ik het even bij en dan zeg ik Amen.
