Mazi Janmathep_May18

हे सर्व विवर्ण मी इत्या प्रमुक्पने या साथी केले आहे की जर क्वचित राजक शमा देने ताली तद्यपी राजबंदिवानस अशी राजक शमा देने देने विशयी माला फारशी आशा नही। तर राजबंदिवान कोणाथ मणावे याची स्पष्ट व्यक्या न जहले मुले सरकाराज कोणाथी तरी अन्याय प्रभेत करूंद राजबंदिवान अतिल अनेकाथ ते राजबंदी नवतेच असे मननेची अनि मुनुं राजक शमेद त्यांचा अंतरभावन करनेची सं� तरी काही चर्च्या होते की नही और कोंटे प्रस्ताव इतर सभातुन सम्मत होताथ त्याच सर्व राजबंदिवानानना सूडनेची मागणी अस्ते का आपली काही स्थल बध्धान विशयीच अत्ते ते स्पष्टपणे कलवीज़ा दूसरी गोष्ट एक सार्वजनिक प्रुहत आवेदन पत्र सर्काराज धानेचा बेत विशयी अश्या प्रकार चे आवेदन हजारों सहयां सह सर्काराज कसे धानावे आणि राजबंद्यांचा सुटकीची सलवल कोंटे धोरणाने आणि उपायाननी करावी ते मी सुट मणुन कोचीत आपन टोबेच सद्या स्थगीत केला असेल तीसरी गोष्ट मंझे ठीक टिकाणी राजबंदिवाना सोलवने साथी सभा एका मागुन एक भरेवनेची योजणा ही होई एका वर्षीज नवे तर या सभाणचे चकर सार्खे वर्षो मागुन वर्षे सालूज ठेवले पाईजे एकंदरित राश्रिय सभा प्रांतिक परिशदा सरकाराज सार्वजनिक थोरली आवेदने त्या त्या राजबंदिंच्या कुटुम्बां कडून वयक्तिक आवेदने वुरुक्त पत्रातिल सततले वाईसरी गल वीधी सभा आणि प्रांतिक वीधी सभा पासून तो थे प्रत्तिक वेली राजबंदिवान मंझे क्रांतिकारक दंडिता सुधा राजकिय हेतुने आक्षे भूत कुरुत्यास प्रेरीत सलेला प्रत्तिक बंदिवान होय ही गोश्ट सपष्टपने बिशत केली जावी या सर्वचर्चेत मी प्रत्यक्ष परिणामा पेक्षा या सर्वप्रयत्नां चा अनुशंगिक नाइटिक परिणामां कडेश अधिक लक्ष दिलेले आहे हे मी मुकलेपणाने सांगतो। मी सर्कारलास्पष्टपने कलावीले आहे की राजवंदिवानांच्या सुटकेचा हा प्रश्न अपरिहार्यपने हिंदुस्थानास प्रगतिशिल आणि वास्तविकस् नियंतरी तशा शासंसंस्थेचा अधिकार मिलनार्या प्रश्नांशी निगडिच सालेला आहे। मनुं अश्या प्रकार च्या राजक्षमेने होनारे सर्वसाधारं सुटकेचा संभव पध्या तरी अपेक्षित नहीं ये उगडा है। या प्रमाने प्रतिक सुटका जरी संभवनिय नहीं तरी पंड मी वर दिला प्रमाने सुटके विशयी जे प्रयातन करावायाचे त तैंची स्मृती राश्राच कुणा उठकट वाने येवं तैंचा कश्टान विशयी आणी हेतु विशयी साहनुभूती आणी कलकल व्यक्त करनारे या प्रयातनार नी ते युठ अंतीम विजया परेंट जुनजत रहनेचा उच्छाह राश्राच संचरेल। रणात कामा संच्रे चा सुधारने विशयी माझे विचार कलवेने साथी मौंटे यूना अनी गवर्णर जन्रल यानना अलीकड़ेच्य आवेदन पत्र टाकलिया है त्यातिल मुख्य विदे अशी होती की जर ते मंतात त्या प्रमाने हिंदुस्तानात खरोखरच एकादी उत्तरदा होनारस्तेल आणि राजबंदिवानांची सुटका मातर करने तेना नसेल तर लोकांचा पुर्वीचा उडालेला विश्वास केवल त्या सुधारणांचा योगे कीमा सरकारी मनस्चुध देच्या भाषणांनी सकायतो सरकारवर पुना वसेल ये दूरघटा है कारण न� कोठडयातूनस लोखंडी पीजर्यातून सड़ता हैं कीमा देशा पार हुन विवासणात भटकता हैं आणि दर दूसरे कोटुम्बातून कोनी मुलगा वभाव वा मित्र वा प्रियकर वा पिता हिचड़ून नेला जाओं वियोगाच्या तहार्यातून व्याकूल हुन � आणि दाइत्व पूर्ण सत्ता राश्रास न दिरी गेली तर ती राज अक्षमा आणि ती राजवंदी ची मुक्तता तशी स्विगल होईल। मी वाजा स्वता चा मुक्तते चा मारगयात ये सत्या आर येत अस्ताना ही प्रामानित्पने हे सांगून टाकले। कारण त्य पाउल सुल्टानाचा उपमर्द करते आणि मागे पाउल टाकले स्वताचा स्वाभिमानाचा आणि सुल्टानाहूं कमी कड़क नश्णारे स्वताचा धर्मभुद्धीचा उपमर्द होतो। ते ते धूक्यात पाउल न पड़ता ताने शक्यतरी होनार कसे। इतदर्� मज़ा मुख्य उद्धेश राजमंदिवान वर्गाची मुक्तता हा सुजल्याने मला स्वताला न सोडले तरी मी असंतुष्टर हाणां नाही। उलट मला सोडावे लागेल मनुं जर क्वचित राजमंदिवाना सर्वसाधारंक्षमा करन्या तेत नसेल तर मला न सोडता तो एखाला राजसमीती ता डगडोगा प्रतेक्वराच शाप मिचल्वने सा टीस ठापलेला नाही असे लोगपक्षिय प्रतिनिदींचे बहुमत देनार सेल अणी या अध्यकार दाना सहस अशे राजमंदिवानास यूरोप आनी अमेरिका इत्यादी ठिकाणी अडकु अणी ज़र आमच्या लोकानना अपले प्रतिनिदी मनुन अम्हास निवन्य योग्य वाटले, तर त्यास वीधी मंडलाच्या सभाँगळात आम्च्या आयुश्याच्या परम्धेया साथी आमी जटू की ज्या वीधी मंडलाननी आज परियंटा आम्च्या विशय केवल मौन्टेगियू साहिवान चा लिखाना जवल जवल सपष्टपनेज असा सूचत प्रशन केलेला आहे, कि या सुधारना दिले तर क्रांतिकारक त्यास विकारतिल का? तेंचा धेयास आणि महत्वकाम्शे चा पुर्टतेस या सुधारना अनुकुल आहेत असे पाहुं ते क्रांतिकारक आपले पुर्वी चे भयंकर मारग सोडूं शांततेचा आणि उपयूपततेचा मारगावर येतिल अशी आशा प्रदर्शित केलेला त्या मौन्टेग तो रक्तबात, आघात आणि प्रतियागात यानी अपरिहार्य पणे क्रूर जारेले राज्यक्रांतित रंगुन गेलेला है, कि जिम्ह त्यास अधिक लाबकारक, अधिक चीरपरिणामी, अधिक सुलग, अधिक संहर्श्य शुन्य असा प्रगतीचा एकादा वैध्य मार परन्तु जिम्ह इंग्लंडाज खिमा अमेरिकेत रूड असलेले कोणा शाशन संस्थे प्रमाने, विधी नियंत्रित अशी एकादी प्रगतीपर राज्यगत्ना अस्तित्वात अस्ते, तेमा राज्यक्रांति हा जनु काही कुलाप पाने शिम्पडलेला एक शीतन मार्� केवल नावापूर्ता दुस्रा बर्ग तु तुझा केल्या पत्रात विचारलेश कि मी दुस्रे बर्गात बढ़ती पावलो तर काई काई सवलती मेलालया? तुरुंगातन बाहर जानेची? नाही लेकन साहित्य ठेवनेची? नाही बंदु सहर आनेची अथवा नुस्ते बोलनेची तरी? नाही अपरिहारिय आणि सत्य श्रमा पासुन मुक्तदेची? नाही वारडर होनेची कीमा कोठडीतुन बंदन ठेवनेची? नाही अधिक संगली कीमा आधर युक्त वागवले जानेची? नाही अधिक पत्रे गानेची? नाही घरुन भेट युदेनेची? नाही इतर अन्ना ये पास वर्षांनी उपहूबिता आयते पण मी आज कारा वासाच्या अथ्वा वर्षाता है पण ही कोंते ही सावलाच मला अध्याक मिलाली नाही तर मत्वाचा थोर लाब की दुसर्या वर्गाच बढ़ती जाली ये जाले कारा ग्रुहातिल भाय सवलतीन विशयी परन्तु ये सर्वधे खेल जो प्रेंत माझे शारीवी कारोग्याच ठीक रहे होते तो प्रेंत सही होते परन्तु या वर्षीच माझे वाट्याच तीही दुख सह अढचन जाली आहे कारण माझे शारीवी कारोग्याच अग्दी नश्ट होत चाल्ले आहे मी सहसा असे लिहावयाच नाही ये तुला माहित आहे परन्तु अचा तसली ने मला माझे कर्तव्या आहे से वाट्ये मला ही निश्चिते आहे एकी दुर्दैवाचा कोंट्याही खाल्याने गीतेच अभ्यासी आणि माझा भावु सहसा डग्मगवायाच नाही बाल, प्रत्यक वर्षी एक दिवस तरी या कारागाराता ही निर्वल आनंदाचा वाटे, तो दिवस मंचे धरी तुम्हाला वार्षिप पत्र टाकनेचा परन्तु यत्यपी, आज तुला पत्र दीत अस्ता पूर्वी प्रमाने त्या सर्व प्रिय दुर्श्यांची अनि स्नेहमय मूर्तिंची कुर्टज्ञस्मूती जागरूत होन्ड मनाला आनंद होता है, तरी तो आनंद शरीराचा वर अतलेले पत्र दीताना पणणारा त� के वेली स्वैत्यकी उप्चार आनी व्यवस्थाना केली गेला मुले विकोपाला गेला है, अता देह अस्तिपन जर जाला है, आठ वर्ष ये बन्दिवासाचे ओजेमी सहन केले, अनेक आनी तुम्हास अद्ने अत अश्या आपतिन नी मला जंग जंग पचाडले, आनी य अडहल उबे रानेची शक्ती आजवर मला दिली, आणी मी त्या परिस्थितीशी जुंचत रहू शक्लो, परन्तु आता देहाने सोचलेले गाओ विकोपाल जाओ पाहता हैं, आणी दिवसेंदी वस्तु खंगत चल्ला है, खली कडे मत्र आरोख्य परियवेक्षक अधिक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्ष परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्ष परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्षक परियवेक्ष कारण यद्यवी पेटलेल्या चीतेशी बांधुं टाकलेस्ता बड़े जावाने अगनीचे चेष्टा करनेचा वाची विर्तेचा प्रयद्न उपहासास पध होनारा है. तरी मी इतके सांगवशक्तो कि आत्मा अजुनही या कम्पित आणि विचलित देहास अपले हाथा अपले वरिष्ट बंदोंची प्रकुरूती ही मज़बेख्षा जरी बरी आहे तरी अर्धे शिषी ने तैची ही वजन 116 पॉंड़ा वर आलेले आहे. अंधमानातिल पत्राचा सर्वधूर प्रचार या माझा एकुनिश्य अथ्याचा आउकस्ट मदे टाकलेला आणि सर्कारी सम्हतीने साढला गेलेला काराकुरूही पत्रातिल काही उतरान वरुं मी सर्वराज बंदिवान वरगाचा मुक्तते विशयी कस्य प्रकारे जटतोतो आणि माझे तत्कालिन भाव आणि परिस् मंगाली आणि इतर इंग्रीश दैनिकातुन आणि अनेक देशी भाषा अतुल वृत्त पत्रातुन आणि मासीखातुन प्रकाशीच जाले. माझा प्रकृति विशयी चिंता गरस्त होन लोखा जोराची साहनुभुति उत्पन्द जाली आणि त्या मुले राज बंदिवान वरगाचा कश्टान कडे सर्वजनिक लक्ष तीवरपणे वेधीले गेले. माझा बंदुन नी, मी, या अणि इतर सरकारी आणि अंतस सह पत्रातुन आखुन देलेला कारेक्रमा प्रमाने एकसारकी चलवल सुरू ठेवली, आणि लोकांचा मनाद गुप्तपने वसत असलेली राज बंदिवान वरगाचा वरेल भक्ती आणि प्रिती हलु-हलु थे परन्तु या पत्रातिल वस्तुस्तिती सरकारी अधिकार्यांचा स्पर्वांगीने माझा भावाच कलविता आल्याने ती खरी असे मानन्यास, आणि किचा अधारावर राज बंदिवानांचा चलाविशयी तीवरा अलोचना करन्यास, निनावी केम्वा अंतस्त पत्रा� अपरचन्द स्नेहान नी कुप्तबने धाला होता. सरकार द्वार आहे पत्र गेलाने त्यातिल विधेयाज़री विशिष्ट महत्वा आले होते, तरी त्या पत्राच सरकारी निर्बंदनानु रूप काराजरीय संपाची आणि इतर फुटकल गोश्टींचे मह एक पत्र लियों, त्याचा टाइप राइटर ने अनेच प्रतिकाड़ों, त्या श्री मदन मोहन माल्वीय, डौक्टर बेनजट, इत्याधी भौतेक पुढ़ार्यास, आणि विधी मंडलातिल सभासदास दर आज बोटी तून, दोन, दोन, चार, चार धान्यात आलया, � अन्धमान होन स्वधेशी गेवुनाले. न्यू इंडियात आणि इतर एक दोन मासिकात, तैंचे अंधमान चार राजबंदीन विषयेंचे लेक आधिज निनावी प्रसिद्ध जाले होते, त्यामोले तैंचे वर आधिज सर्व अधिकार्यांचा अंधमान मदे पार डो अश्टर्याची मनों जी गोष्टा अनेकाज वाटेल, पी ही पी, ते मदराज कडिल अच्पुर्ष्यातिल एक अच्पुर्ष्यों होते. देखणा, परतिष्ठीत, स्वाविवानी, धार्सी, आणि स्वतंत्रवान्य तातु पुरुष्फाताज, अशा कित्तिक कर्त्य देखणा, परतिष्ठीत, स्वाविवान्य तातु पुरुष्फाताज, आणि स्वतंत्रवान्य तातु पुरुष्फाताज, अशा कित्तिक कर्त्य कर्त्य देखणा, परतिष्ठीत, स्वाविवान्य तातु पुरुष्फाताज, अशा कित्तिक कर्त्य कर्त्य देखणा परतिष्ठीत, स्वाविवान्य तातु पुरुष्फाताज, अशा कित्तिक कर्त्य कर्त्य देखणा, परतिष्ठीत, स्वाविवान्य तातु पुरुष्फाताज, अशा कित्तिक कर्त्य कर्त्य देखणा, परतिष्ठीत, स्वाविवान्य तातु पुरुष्फाताज, � त्यानी मोठ्या कौशल्याने सर्वज्धाडा गर्टी जाली तरी त्यातुन ते साम्भालून हिंदुस्तानाट तरलेल्य पत्यावर टाकले, हे पत्र पोचले तरी वृत्त पत्रे त्या अधारावर प्रसिद्ध करने अच्छा कत्रू लागली, परन्तु डाक्तर दामोदर हिंदुस्तानाट लियों पोचताज, त्यानी पुढ़ारेंचा गाठी जियों त्या पत्रातिल भ्यांकर जिष्णार्या गट्ना ही क� तर्वधेश प्रेमी लोकांचे मना सार्खा सलू लागला। हे पत्र प्रसिद्ध होताज आने स्वधेशाथी जागरूती होताज हिंदुस्तान सरकार कडूने ही विचार पूछ जाली आणि यथापूर्व अन्धवानातिल अधिकार्यात मोठी खलबल उडूं गेली। त्यांचा वस्पाकाण्यास त्या कारागरातिल नाराल्यांचा थोळ्या कार्खाने तुन लागलेले खोबराच्या डिवातिल थाल्या भरभरून खोबरे अन्तस्थरीतिने आमच्या सहाल्यत बंदिवानान नी वार्डरान नी आणि पेटी अफिसरान नी ही त्या संप मूरीच्या नला तुन नहीं तर कोणाच्या तरी कोटाच शिवले जाओं नहीं तर कच्रागाडीतला एका द्या फलीच्या खाली दगों नहीं तर कोण नहीं कोणा सहासी ग्रुहस्थाच खिशाथ उगड उगड हुसों प्रवेश करी नंतर ते संधीस आजताज आमच् मत त्या मारगा वर त्या तालीच्या गजाशी ताओं गुपचुप उभेर आवे आमी संपात नसले मने खोठडीत बंधा नवतो पण मंझे मूकले होतो असे नवे तर तालीच्या खोठडी पूडले लाम ओरित बंध होतो त्या गजाशी सहस्पने उभेरा ताखों पटली के एका सोईस्कर जागी गजातों ती जोराने खेपा घालीत कोब्रे वहाणयाच्या पात्या गियों हिननारा बंदिवान केवा चलो काम करो बेटे हे साले मनु पत्र लपवेने कठेण मत ते तुकड़े दिव्या मागे भोका धिन्ती ठीते साधेल ठीते लपवं गुरू जसे वेल सापडताच अर्धा कच्छा गिललेला कड़बा उगलून पुना सावकाश रवन्त करी बस्तोय तसे तो तुकड़ा एके काड़ून वाचुं टाका तो अधिकारी त्वलित ते सर्व लटाम पर पानयाच कुळून पुन्हा तेचा लग्डा करून फेकून देई कारण मुस्ते फेकले आणि ते पत्राचा नावाचाच तुकड़ा कुणाच सापडला तर ते पत्र गेनारे धन्याचा पत्ता एका तासाच लागा गयाच मग त्या दूशी संध्याकाल परेंट साली साली तुन फिरत रही। कोठडीत कोणी पत्र दिले तर वार्डर आने पहार्याचे हेलपाटे घालताना त्या प्रकाशाच साधेल तसे वाता वायाचे। एक दोन दा त्यास वली अधिकारी रेनेची पाली आलाने तो कुलू सुशिक्षित सत्ते तर बात्मी वर संतुष्टनर हाता पत्रचे चार ओलिका होईना पण चापलेला तुकडा मागत। पण असेमहत्वाचे तुकडे लाहन वेटोली करूं नाराल्याचे कचर्यात कुप सून साली साली तुन धालावे लागत। अशारीतीने लड़ वान्स पोच वित्रानेची व्यवस्ता जालूच उती। हे गोरे सैनिंग देखेल उलग होता होता काही इतके मन बलावू आणी साहानू भूती प्रवण निघाले की त्यांनी देखेल बात्म्या दिलयाच नहीच केमा वर्तमान पत्रेही दाखोलीच नहीच अचे श दाधा, बाबा, जमाधार, जमाधार ताहेव ऐसा अगधी बारी परियंत प्रथम विनावने करूं त्या आण्नार्यास बंदी वानास सोडवने आचा प्रयेतन कराबा लागे। दोन चार बला बारीला द्रव यवं त्याने पत्र सोडं दिली होती ही वोष्ट बारी व बरे इक्या वर खटला जाला तर चलता है एक दा असेसेक पत्र धले जाओं आमाज हाथकडित साम दिवस लोंकलत उभे रावे लागले अस्ता बारी आला आणि वक्र विनुदाने हाथकड्या दाखवं मनाला हे काई रे अमी मंतले हे पोस्टेश तो मनाला जरा महाग प� आमाज कारागाराथ वर्गणी वासं वृत्त पत्रे मिलताथ केमा केमा असे आठ दिवस हाथकडीचे पोस्टेश टपाल वियाय दिले की सहले पुन्हा साह मेने फुकट पत्र हाथकड्या बेड्यांचा मारा खली त्या साह सा मेने कोठडी बंद जाले जा राजवंदिवानाथ कित्तेकांचा प्रकुरुति अग्धी विकोकाथ केल्या. एक दो घास शयाचे चिन्नेच पष्ट दिसू लागली. अंदवानाथ शयालाज भौतेक लोग बली पड़त तरही पहले 6 मेनियां अंतरही पड़े संप चल्वावा थी तेंची चिकाटी स्थीरत थी. परंतो आमच्या नेमीच्या धूरणा प्रमाने संपा सार्ख्या ताजकालिक चल्वलीत अश्या उत्कुरिष्ट देशवक्तांचा बली देने नहीं अच्या हमी आपला निश् पुश्कल चर्चे नंतर अणी विरोधा नंतर अंती ते दूड़ प्रतिज्ञे लोग संपा सोणने अस्मान्य जाले और त्या प्रमाने सर्वान नी पुन्हा कामे आरम्ब केली. 6 मेनियां नी त्या रच्पुत तरोणा नाही तेमाज अन्नग्रहन केले ये मागे स अधिकार्यांसा दरारा असा पहले सर्खा काराग्रुहात काही उडला नाही. परियवेक्षक तीमा बारी आला मन्जे साली साली तुन ये राजबंदी बसूनाच रहात. हाथ कड़याला हूँ उभ्ये करविले तरी तो बलानी करुं गितलेलाच अन्मान अधिकार्यांसाच अफमाना हूँ तराजदायक वाते. त्या विरहित असल्या अणि विशेष्ठ या शेवट चे संपाने ताराग्रुही व्यवस्तेश अर्थिक चर्टा काही धोडा � राजबंदीवानास राजबंदीवानां प्रमाने लेखले जाओं, त्या वरगाज इंग्लियान इत्यादी रेशात वागविले जाते, तसे वागविले जाओं कि एक मागणी सोड़ूं, हिंदुस्त्यान सरकार कड़ूं त्या संपाचे आधी केलेले बहुत एक लाहां तो हिंदुस्त्यान अत परिणाम होईल, इतका अंधमानच्या पीडेचा प्रतिवाद आणि प्रतिकार करने तो साध्य जालास उता, आणि यत्यपी संपाचा मागणी प्रमाने भानसिंगाचा मारहाणी साथी बारीची उगडपणे सवकशी होन, तो दंडित जाला ना आधिकार्याची उगडपणे सरकाराज भागपाणे हे काम हिंदुस्त्यानातील विधीमंडले आणि मुद्रकियेंचे होते, तया कारागाराज बांधून टाकलेले राजवन्दीननी तया विशयी जो प्रतिकार करता आला तो तयानी केला होता, तया संपान अंतर अ पिक्डो राजवन्दीतील अग्डी धिपाल आणि सशक्त मनुष्या सही कोणी गाणयाच फार्चे धाल्ले नाही, छिलका पूरा करुंगेणेची जिथे अधिकार्याच मारा मार पड़े तिथे गाणयेचे नाव व्यर्थस ओते, अच्छा धास गिशीने जे कराल ते तर बारी पूर्वी प्रमाने दोरीचे काम देखिल वाड़हु लागे। एकता अशिर स्वस्थतापा हों त्याने तीन पौंड दोरीचे काम प्रत्तेक चार पौंडा वर सडवनेयाच प्रयेतन केला होता। कारण तीन पौंड दोरी हे राजवन्दी जटकन वलता�