kinhdaibatnha (71)

Kinh đại Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa tập 3 Quyển 71 19. Phẩm Quán hành 02 Bạch Thế Tôn Bố thí Ba-La-Mật-Đa là Pháp chẳng sanh thì chẳng phải là Bố thí Ba-La-Mật-Đa, Tịnh Giới, An Nhẫn, Tinh Tấn, Tịnh Lự, Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa chẳng sanh thì chẳng phải là Tịnh Giới, An Nhẫn, Tinh Tấn, Tịnh Lự, Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Vì sao? Vì Bố thí Ba-La-Mật-Đa cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, Tịnh Giới, An Nhẫn, Tinh Tấn, Tịnh Lự, Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên Bố thí Ba-La-Mật-Đa chẳng sanh thì chẳng phải là Bố thí Ba-La-Mật-Đa, Tịnh Giới, An Nhẫn, Tinh Tấn, Tịnh Lự, Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa chẳng sanh thì chẳng phải là Tịnh Giới, An Nhẫn, Tinh Tấn, Tịnh Lự, Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Bạch Thế Tôn 4 tịnh lự chẳng sanh thì chẳng phải là 4 tịnh lự, 4 vô lượng, 4 định vô sắc chẳng sanh thì chẳng phải là 4 vô lượng, 4 định vô sắc. Vì sao? Vì 4 tịnh lự cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, 4 vô lượng, 4 định vô sắc cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên 4 tịnh lự chẳng sanh thì chẳng phải là 4 tịnh lự, 4 vô lượng, 4 định vô sắc chẳng sanh thì chẳng phải là 4 vô lượng, 4 định vô sắc. Bạch Thế Tôn 8 giải thoát chẳng sanh thì chẳng phải là 8 giải thoát, 8 thắng xứ, 9 định thứ đệ, 10 biến xứ chẳng sanh thì chẳng phải là 8 thắng xứ, 9 định thứ đệ, 10 biến xứ. Vì sao? Vì 8 giải thoát cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, 8 thắng xứ, 9 định thứ đệ, 10 biến xứ cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên 8 giải thoát chẳng sanh thì chẳng phải là 8 giải thoát, 8 thắng xứ, 9 định thứ đệ, 10 biến xứ chẳng sanh thì chẳng phải là 8 thắng xứ, 9 định thứ đệ, 10 biến xứ. Bạch Thế Tôn 4 niệm trụ chẳng sanh thì chẳng phải là 4 niệm trụ, 4 chánh đoạn, 4 thần túc, 5 căng, 5 lực, 7 chi đẳng giác, 8 chi thánh đạo chẳng sanh thì chẳng phải là 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo. Vì sao? Vì 4 niệm trụ cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải 1, chẳng phải 2, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên 4 niệm trụ chẳng sanh thì chẳng phải là 4 niệm trụ, 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo chẳng sanh thì chẳng phải là 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo. Bạch Thế Tôn Pháp môn giải thoát không chẳng sanh thì chẳng phải là Pháp môn giải thoát không, Pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng sanh thì chẳng phải là Pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện. Vì sao? Vì Pháp môn giải thoát không cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, Pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải 1, chẳng phải 2, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên Pháp môn giải thoát không chẳng sanh thì chẳng phải là Pháp môn giải thoát không, Pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng sanh thì chẳng phải là Pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện. Bạch Thế Tôn 5 loại mắt chẳng sanh thì chẳng phải là 5 loại mắt, 6 phép thần thông chẳng sanh thì chẳng phải là 6 phép thần thông. Vì sao? Vì 5 loại mắt cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, 6 phép thần thông cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải 1, chẳng phải 2, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên 5 loại mắt chẳng sanh thì chẳng phải là 5 loại mắt, 6 phép thần thông chẳng sanh thì chẳng phải là 6 phép thần thông. Bạch Thế Tôn 10 lực của Phật chẳng sanh thì chẳng phải là 10 lực của Phật, 4 điều không sợ, 4 sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xã, 18 Pháp Phật bất cộng chẳng sanh thì chẳng phải là 4 điều không sợ cho đến 18 Pháp Phật bất cộng. Vì sao? Vì 10 lực của Phật cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, 4 điều không sợ cho đến 18 Pháp Phật bất cộng cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh chẳng phải 1, chẳng phải 2, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên 10 lực của Phật chẳng sanh thì chẳng phải là 10 lực của Phật, 4 điều không sợ cho đến 18 Pháp Phật bất cộng chẳng sanh thì chẳng phải là 4 điều không sợ cho đến 18 Pháp Phật bất cộng. Bạch Thế Tôn Chân như chẳng sanh thì chẳng phải là chân như Pháp giới, Pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, định pháp, trụ pháp, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tương nhị chẳng sanh thì chẳng phải là Pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nhị. Vì sao? Vì chân như cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, Pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nhị cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh chẳng phải 1, chẳng phải 2, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên chân như chẳng sanh thì chẳng phải là chân như Pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nhị chẳng sanh thì chẳng phải là Pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nhị. Bạch Thế Tôn Quả vị giác ngộ cao tột chẳng sanh thì chẳng phải là quả vị giác ngộ cao tột, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng sanh thì chẳng phải là trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Vì sao? Vì quả vị giác ngộ cao tột cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên quả vị giác ngộ cao tột chẳng sanh thì chẳng phải là quả vị giác ngộ cao tột, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng sanh thì chẳng phải là trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Bạch Thế Tôn Pháp không quên mất chẳng sanh thì chẳng phải là Pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả chẳng sanh thì chẳng phải là tánh luôn luôn xả. Vì sao? Vì Pháp không quên mất cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, tánh luôn luôn xả cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên Pháp không quên mất chẳng sanh thì chẳng phải là Pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả chẳng sanh thì chẳng phải là tánh luôn luôn xả. Bạch Thế Tôn Tất cả Pháp Môn Đà-la-Ni chẳng sanh thì chẳng phải là tất cả Pháp Môn Đà-la-Ni, tất cả Pháp Môn Tam-ma-địa chẳng sanh thì chẳng phải là tất cả Pháp Môn Tam-ma-địa. Vì sao? Vì tất cả Pháp Môn Đà-la-Ni cùng với chẳng sanh 02, 02 phần, tất cả Pháp Môn Tam-ma-địa cùng với chẳng sanh 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng sanh, chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên tất cả Pháp Môn Đà-la-Ni chẳng sanh thì chẳng phải là tất cả Pháp Môn Đà-la-Ni, tất cả Pháp Môn Tam-ma-địa chẳng sanh thì chẳng phải là tất cả Pháp Môn Tam-ma-địa. Bạch Thế Tôn Sắc chẳng diệt thì chẳng phải là sắc thọ, tưởng, hành, thức chẳng diệt thì chẳng phải là thọ, tưởng, hành, thức. Vì sao? Vì sắc cùng với chẳng diệt 02, 02 phần, thọ, tưởng, hành, thức cùng với chẳng diệt 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên sắc chẳng diệt chẳng phải là sắc thọ, tưởng, hành, thức chẳng diệt chẳng phải là thọ, tưởng, hành, thức. Bạch Thế Tôn Nhãn xứ chẳng diệt thì chẳng phải là nhãn xứ, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ chẳng diệt thì chẳng phải là nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ. Vì sao? Vì nhãn xứ cùng với chẳng diệt 02, 02 phần, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ cùng với chẳng diệt 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên nhãn xứ chẳng diệt chẳng phải là nhãn xứ, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ chẳng diệt chẳng phải là nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ. Bạch Thế Tôn Xác xứ chẳng diệt thì chẳng phải là xác xứ, thanh, hương, vị, xuất, Pháp xứ chẳng diệt thì chẳng phải là thanh, hương, vị, xuất, Pháp xứ. Vì sao? Vì xác xứ cùng với chẳng diệt 02, 02 phần, thanh, hương, vị, xuất, Pháp xứ cùng với chẳng diệt 02, 02 phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên xác xứ chẳng diệt chẳng phải là xác xứ, thanh, hương, vị, xuất, Pháp xứ chẳng diệt chẳng phải là thanh, hương, vị, xuất, Pháp xứ. Bạch Thế Tôn Nhãn giới chẳng diệt thì chẳng phải là nhãn giới, xác giới, nhãn thức giới và nhãn xuất cùng các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt thì chẳng phải là xác giới cho đến các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra. Vì sao? Vì nhãn giới cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, xác giới cho đến các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên nhãn giới chẳng diệt chẳng phải là nhãn giới, xác giới cho đến các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt chẳng phải là xác giới cho đến các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Nhãn giới chẳng diệt thì chẳng phải là nhãn giới, thanh giới, nhãn xuất giới và nhãn xuất cùng các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt thì chẳng phải là thanh giới cho đến các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra. Vì sao? Vì nhãn giới cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, thanh giới cho đến các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên nhãn giới chẳng diệt chẳng phải là nhãn giới, thanh giới cho đến các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt chẳng phải là thanh giới cho đến các thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Tỉ giới chẳng diệt thì chẳng phải là tỉ giới, hương giới, tỉ thức giới và tỉ xuất cùng các thọ do tỉ xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt thì chẳng phải là hương giới cho đến các thọ do tỉ xuất làm duyên sanh ra. Vì sao? Vì tỉ giới cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, hương giới cho đến các thọ do tỉ xuất làm duyên sanh ra cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên tỉ giới chẳng diệt chẳng phải là tỉ giới, hương giới cho đến các thọ do tỉ xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt chẳng phải là hương giới cho đến các thọ do tỉ xuất làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Tỉ giới chẳng diệt thì chẳng phải là tỉ giới, vị giới, tỉ thức giới và tỉ xuất cùng các thọ do tỉ xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt thì chẳng phải là vị giới cho đến các thọ do tỉ xuất làm duyên sanh ra. Vì sao? Vì tỉ giới cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, vị giới cho đến các thọ do tỉ xuất làm duyên sanh ra cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên thiệt giới chẳng diệt chẳng phải là thiệt giới, vị giới cho đến các thọ do thiệt xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt chẳng phải là vị giới cho đến các thọ do thiệt xuất làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Thân giới chẳng diệt thì chẳng phải là thân giới, xuất giới, thân thức giới và thân xuất cùng các thọ do thân xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt thì chẳng phải là xuất giới cho đến các thọ do thân xuất làm duyên sanh ra. Vì sao? Vì thân giới cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, xuất giới cho đến các thọ do thân xuất làm duyên sanh ra cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên thân giới chẳng diệt chẳng phải là thân giới, xuất giới cho đến các thọ do thân xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt chẳng phải là xuất giới cho đến các thọ do thân xuất làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Ý giới chẳng diệt thì chẳng phải là ý giới, pháp giới, ý thức giới và ý xuất cùng các thọ do ý xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt thì chẳng phải là pháp giới cho đến các thọ do ý xuất làm duyên sanh ra. Vì sao? Vì ý giới cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, pháp giới cho đến các thọ do ý xuất làm duyên sanh ra cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên ý giới chẳng diệt chẳng phải là ý giới, pháp giới cho đến các thọ do ý xuất làm duyên sanh ra chẳng diệt chẳng phải là pháp giới cho đến các thọ do ý xuất làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Địa giới chẳng diệt thì chẳng phải là địa giới, thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng diệt thì chẳng phải là thủy, hỏa, phong, không, thức giới. Vì sao? Vì địa giới cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, thủy, hỏa, phong, không, thức giới cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên địa giới chẳng diệt chẳng phải là địa giới, thủy, hỏa, phong, không, thức giới chẳng diệt chẳng phải là thủy, hỏa, phong, không, thức giới. Bạch Thế Tôn Thánh đế khổ chẳng diệt thì chẳng phải là thánh đế khổ, thánh đế tập, diệt, đạo chẳng diệt thì chẳng phải là thánh đế tập, diệt, đạo. Vì sao? Vì thánh đế khổ cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, thánh đế tập, diệt, đạo cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên thánh đế khổ chẳng diệt chẳng phải là thánh đế khổ, thánh đế tập, diệt, đạo chẳng diệt chẳng phải là thánh đế tập, diệt, đạo. Bạch Thế Tôn Vô minh chẳng diệt thì chẳng phải là vô minh, hành, thức, danh sách, luật sứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sâu, thang, khổ, ưu, não chẳng diệt thì chẳng phải là hành cho đến lão tử, sâu, thang, khổ, ưu, não. Vì sao? Vì vô minh cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, hành cho đến lão tử, sâu, thang, khổ, ưu, não cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên vô minh chẳng diệt chẳng phải là vô minh, hành cho đến lão tử, sâu, thang, khổ, ưu, não chẳng diệt chẳng phải là hành cho đến lão tử, sâu, thang, khổ, ưu, não. Bạch Thế Tôn Cái sông nội chẳng diệt thì chẳng phải là cái sông nội, cái sông ngoại, cái sông nội ngoại, cái sông không, cái sông lớn, cái sông thắng nhĩa, cái sông hữu vi, cái sông vô vi, cái sông rốt ráo, cái sông không biên giới, cái sông tảng mạng, cái sông không đội khác, cái sông bản tánh, cái sông tự tướng, cái sông cộng tướng, cái sông tất cả pháp, cái sông chẳng thể nắm bắt được, cái sông không tánh, cái sông tự tánh, cái sông không tánh tự tánh chẳng diệt thì chẳng phải là cái không ngoại cho đến cái không không tánh tự tánh. Vì sao? Vì cái không nội cùng với chẳng diệt không 2, không 2 phần, cái không ngoại cho đến cái không không tánh tự tánh cùng với chẳng diệt không 2, không 2 phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải 1, chẳng phải 2, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên cái không nội chẳng diệt chẳng phải là cái không nội, cái không ngoại cho đến cái không không tánh tự tánh chẳng diệt chẳng phải là cái không ngoại cho đến cái không không tánh tự tánh. Bạch Thế Tôn Bố thí Ba-la-mật-đa chẳng diệt thì chẳng phải là bố thí Ba-la-mật-đa, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bác nhã Ba-la-mật-đa chẳng diệt thì chẳng phải là tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bác nhã Ba-la-mật-đa. Vì sao? Vì bố thí Ba-la-mật-đa cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bác nhã Ba-la-mật-đa cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên bố thí Ba-la-mật-đa chẳng diệt chẳng phải là bố thí Ba-la-mật-đa, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bác nhã Ba-la-mật-đa chẳng diệt chẳng phải là tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bác nhã Ba-la-mật-đa. Bạch Thế Tôn Bốn tịnh lự chẳng diệt thì chẳng phải là bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc chẳng diệt thì chẳng phải là bốn vô lượng, bốn định vô sắc. Vì sao? Vì bốn tịnh lự cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, bốn vô lượng, bốn định vô sắc cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên bốn tịnh lự chẳng diệt chẳng phải là bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc chẳng diệt chẳng phải là bốn vô lượng, bốn định vô sắc. Bạch Thế Tôn Tám giải thoát chẳng diệt thì chẳng phải là tám giải thoát, tám tháng xứ, chính định thứ đệ, mười biến xứ chẳng diệt thì chẳng phải là tám tháng xứ, chính định thứ đệ, mười biến xứ. Vì sao? Vì tám giải thoát cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, tám tháng xứ, chính định thứ đệ, mười biến xứ cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên tám giải thoát chẳng diệt chẳng phải là tám giải thoát, tám tháng xứ, chính định thứ đệ, mười biến xứ chẳng diệt chẳng phải là tám tháng xứ, chính định thứ đệ, mười biến xứ. Bạch Thế Tôn 4 niệm trụ chẳng diệt thì chẳng phải là 4 niệm trụ, 4 chánh đoạn, 4 thần túc, 5 căng, 5 lực, 7 chi đẳng giác, 8 chi thánh đạo chẳng diệt thì chẳng phải là 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo. Vì sao? Vì 4 niệm trụ cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên 4 niệm trụ chẳng diệt chẳng phải là 4 niệm trụ, 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo chẳng diệt chẳng phải là 4 chánh đoạn cho đến 8 chi thánh đạo. Bạch Thế Tôn Pháp môn giải thoát không chẳng diệt thì chẳng phải là pháp môn giải thoát không, pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng diệt thì chẳng phải là pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện. Vì sao? Vì pháp môn giải thoát không cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên pháp môn giải thoát không chẳng diệt chẳng phải là pháp môn giải thoát không, pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện chẳng diệt chẳng phải là pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện. Bạch Thế Tôn Năm loại mắt chẳng diệt thì chẳng phải là năm loại mắt, sáu phép thần thông chẳng diệt thì chẳng phải là sáu phép thần thông. Vì sao? Vì năm loại mắt cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, sáu phép thần thông cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên năm loại mắt chẳng diệt chẳng phải là năm loại mắt, sáu phép thần thông chẳng diệt chẳng phải là sáu phép thần thông. Bạch Thế Tôn Mười lực của Phật chẳng diệt thì chẳng phải là mười lực của Phật, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại phả, mười tám pháp Phật bất cộng chẳng diệt thì chẳng phải là bốn bốn điều không sợ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Vì sao? Vì mười lực của Phật cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, bốn điều không sợ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì Pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên mười lực của Phật chẳng diệt chẳng phải là mười lực của Phật, bốn điều không sợ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng chẳng diệt chẳng phải là bốn điều không sợ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Bạch Thế Tôn Chân như chẳng diệt thì chẳng phải là chân như pháp giới, pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly xanh, định pháp, trụ pháp, thực tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tương nghị chẳng diệt thì chẳng phải là pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nghị. Vì sao? Vì chân như cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nghị cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên chân như chẳng diệt chẳng phải là chân như pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nghị chẳng diệt chẳng phải là pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nghị. Bạch Thế Tôn Quả vị giác ngộ cao tộc chẳng diệt thì chẳng phải là quả vị giác ngộ cao tộc, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng diệt thì chẳng phải là trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Vì sao? Vì quả vị giác ngộ cao tộc cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên quả vị giác ngộ cao tộc chẳng diệt chẳng phải là quả vị giác ngộ cao tộc, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng chẳng diệt chẳng phải là trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Bạch Thế Tôn Pháp không quên mất chẳng diệt thì chẳng phải là pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả chẳng diệt thì chẳng phải là tánh luôn luôn xả. Vì sao? Vì pháp không quên mất cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, tánh luôn luôn xả cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên pháp không quên mất chẳng diệt chẳng phải là pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả chẳng diệt chẳng phải là tánh luôn luôn xả. Bạch Thế Tôn Tất cả pháp Môn Đà-la-Ni chẳng diệt thì chẳng phải là tất cả pháp Môn Đà-la-Ni, tất cả pháp Môn Tam-ma-địa chẳng diệt thì chẳng phải là tất cả pháp Môn Tam-ma-địa. Vì sao? Vì tất cả pháp Môn Đà-la-Ni cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần, tất cả pháp Môn Tam-ma-địa cùng với chẳng diệt không hai, không hai phần. Vì sao? Vì pháp chẳng diệt chẳng phải một, chẳng phải hai, chẳng phải nhiều, chẳng phải khác. Cho nên tất cả pháp Môn Đà-la-Ni chẳng diệt chẳng phải là tất cả pháp Môn Đà-la-Ni, tất cả pháp Môn Tam-ma-địa chẳng diệt chẳng phải là tất cả pháp Môn Tam-ma-địa. Bạch Thế Tôn Sắc bất nhị thì chẳng phải là sắc, thọ, tưởng, hành, thức bất nhị thì chẳng phải là thọ, tưởng, hành, thức. Bạch Thế Tôn Nhãn xứ bất nhị thì chẳng phải là nhãn xứ, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ bất nhị thì chẳng phải là nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ. Bạch Thế Tôn Sắc xứ bất nhị thì chẳng phải là sắc xứ, thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ bất nhị thì chẳng phải là thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ. Bạch Thế Tôn Nhãn giới bất nhị thì chẳng phải là nhãn giới, sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra bất nhị thì chẳng phải là sắc giới cho đến các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Nhĩ giới bất nhị thì chẳng phải là nhĩ giới, thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra bất nhị thì chẳng phải là thanh giới cho đến các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Tỉ giới bất nhị thì chẳng phải là tỉ giới, hương giới, tỉ thức giới và tỉ xúc cùng các thọ do tỉ xúc làm duyên sanh ra bất nhị thì chẳng phải là hương giới cho đến các thọ do tỉ xúc làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Thiệt giới bất nhị thì chẳng phải là thiệt giới, vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra bất nhị thì chẳng phải là vị giới cho đến các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Thân giới bất nhị thì chẳng phải là thân giới, xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra bất nhị thì chẳng phải là xúc giới cho đến các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Ý giới bất nhị thì chẳng phải là ý giới, pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra bất nhị thì chẳng phải là pháp giới cho đến các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra. Bạch Thế Tôn Địa giới bất nhị thì chẳng phải là địa giới, thủy, hỏa, phong, không, thức giới bất nhị thì chẳng phải là thủy, hỏa, phong, không, thức giới. Bạch Thế Tôn Thánh đế khổ bất nhị thì chẳng phải là thánh đế khổ, thánh đế tập, diệt, đạo bất nhị thì chẳng phải là thánh đế tập, diệt, đạo. Bạch Thế Tôn Vô minh bất nhị thì chẳng phải là vô minh, hành, thức, danh sách, luật sứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, thang, khổ, ưu, não. Bất nhị thì chẳng phải là hành cho đến lão tử, sầu, thang, khổ, ưu, não. Bạch Thế Tôn Cái xong nội bất nhị thì chẳng phải là cái xong nội, cái xong ngoại, cái xong nội ngoại, cái xong không, cái xong lớn, cái xong thắng nhẽ, cái xong hữu vi, cái xong vô vi, cái xong rốt tráo, cái xong không biên giới, cái xong tảng mạng, cái xong không nội khác, cái xong bản tánh, cái xong tự tướng, cái xong tổng tướng, cái xong tất cả pháp, cái xong chẳng thể nắm bắt được, cái xong không tánh, cái xong tự tánh, cái xong không tánh tự tánh bất nhị thì chẳng phải là cái xong. Ngoại cho đến cái xong không tánh tự tánh. Bạch Thế Tôn Bố thí ba-la-mật-đa bất nhị thì chẳng phải là bố thí ba-la-mật-đa, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bát nhã ba-la-mật-đa bất nhị thì chẳng phải là tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bát nhã ba-la-mật-đa. Bạch Thế Tôn Bốn tịnh lự bất nhị thì chẳng phải là bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc bất nhị thì chẳng phải là bốn vô lượng, bốn định vô sắc. Bạch Thế Tôn Tám giải thoát bất nhị thì chẳng phải là tám giải thoát, tám tháng sướng, chính định thứ đệ, mười biến sướng bất nhị thì chẳng phải là tám tháng sướng, chính định thứ đệ, mười biến sướng. Bạch Thế Tôn Bốn niệm trụ bất nhị thì chẳng phải là bốn niệm trụ, bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căng, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo bất nhị thì chẳng phải là bốn chánh đoạn cho đến tám chi thánh đạo. Bạch Thế Tôn Pháp môn giải thoát không bất nhị thì chẳng phải là pháp môn giải thoát không, pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện bất nhị thì chẳng phải là pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện. Bạch Thế Tôn Năm loại mắt bất nhị thì chẳng phải là năm loại mắt, sáu phép thần thông bất nhị thì chẳng phải là sáu phép thần thông. Bạch Thế Tôn Mười lực của Phật bất nhị thì chẳng phải là mười lực của Phật, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại phả, mười tám Pháp Phật bất cộng bất nhị thì chẳng phải là bốn điều không sợ cho đến mười tám Pháp Phật bất cộng. Bạch Thế Tôn Chân như bất nhị thì chẳng phải là chân như Pháp giới, Pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly xanh, định pháp, trụ pháp, thực tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tương nghị. Bất nhị thì chẳng phải là Pháp giới cho đến cảnh giới bất tương nghị. Bạch Thế Tôn Quả vị giác ngộ cao tộc bất nhị thì chẳng phải là quả vị giác ngộ cao tộc, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Bất nhị thì chẳng phải là trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Bạch Thế Tôn Pháp không quên mất bất nhị thì chẳng phải là Pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả bất nhị thì chẳng phải là tánh luôn luôn xả. Bạch Thế Tôn Tất cả Pháp Môn Đà La Nị bất nhị thì chẳng phải là tất cả Pháp Môn Đà La Nị, tất cả Pháp Môn Tam Ma Địa bất nhị thì chẳng phải là tất cả Pháp Môn Tam Ma Địa. Bạch Thế Tôn Sắc nhập bất nhị Pháp số không đối, thọ, tưởng, hành, thức nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Nhãn hướng nhập bất nhị Pháp số không đối, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, y hướng nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Sắc hướng nhập bất nhị Pháp số không đối, thanh, hương, vị, xúc, Pháp hướng nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Nhãn giới nhập bất nhị Pháp số không đối, sách giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Nhĩ giới nhập bất nhị Pháp số không đối, thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Tỉ giới nhập bất nhị Pháp số không đối, hương giới, tỉ thức giới và tỉ xúc cùng các thọ do tỉ xúc làm duyên sanh ra nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Thiệt giới nhập bất nhị Pháp số không đối, vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Thân giới nhập bất nhị Pháp số không đối, xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Y giới nhập bất nhị Pháp số không đối, Pháp giới, y thức giới và y xúc cùng các thọ do y xúc làm duyên sanh ra nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Y giới nhập bất nhị Pháp số không đối, thủy, hỏa, phong, không, thức giới nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Thánh Đế Khổ nhập bất nhị Pháp số không đối, Thánh Đế Tập, Việt, Đạo nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Vô Minh nhập bất nhị Pháp số không đối, hành, thức, danh sách, luật sứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, thang, khổ, ưu, não nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Cái không nội nhập bất nhị Pháp số không đối, cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái không không, cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi, cái không rốt tráo, cái không không biên giới, cái không tản mạng, cái không không đổi xác, cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái không tổng tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt được, cái không không tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh tự tánh nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Vũ thí Ba-la-mật-đa nhập bất nhị Pháp số không đối, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bác nhạ Ba-la-mật-đa nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn 4 tịnh lự nhập bất nhị Pháp số không đối, 4 vô lượng, 4 định vô sắc nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn 8 giải thoát nhập bất nhị Pháp số không đối, 8 tháng xứ, 9 định thứ đệ, 10 biến xứ nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn 4 niệm trụ nhập bất nhị Pháp số không đối, 4 chánh đoạn, 4 thần túc, 5 căng, 5 lực, 7 chi đẳng giác, 8 chi thánh đạo nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Pháp môn giải thoát không nhập bất nhị Pháp số không đối, Pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn 5 loại mắt nhập bất nhị Pháp số không đối, 6 phép thần thông nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn 10 lực của Phật nhập bất nhị Pháp số không đối, 4 điều không sợ, 4 sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xã, 18 Pháp Phật bất cộng nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Chân như nhập bất nhị Pháp số không đối, Pháp giới, Pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly xanh, định Pháp, trụ Pháp, thực tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghi nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Quả vị giác ngộ cao tộc nhập bất nhị Pháp số không đối, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Pháp không quên mất nhập bất nhị Pháp số không đối, tánh luôn luôn xả nhập bất nhị Pháp số không đối. Bạch Thế Tôn Tất cả Pháp môn Đà La Nhi nhập bất nhị Pháp số không đối, tất cả Pháp môn Tam Ma Địa nhập bất nhị Pháp số không đối. Khi ấy, xá lợi tử hỏi thiện hiện, đó là Đại Bồ-Tát tu hành bát nhã Ba-la-mật-đa khi quán các Pháp thì cái gì gọi là Đại Bồ-Tát, cái gì gọi là bát nhã Ba-la-mật-đa, cái gì gọi là quán các Pháp? Lúc bấy giờ cụ thọ thiện hiện đáp lời xá lợi tử, như Tôn Giả đã hỏi, cái gì gọi là Đại Bồ-Tát? Xá lợi tử Đó là loại hữu tình cầu quả vị Đại Giác Ngộ và cũng Đại Giác Ngộ nên gọi là Bồ-Tát, có khả năng biết như thật tất cả Pháp tướng nhưng chẳng chấp trước nên lại gọi là Đại Bồ-Tát. Xá lợi tử hỏi, thế nào là Đại Bồ-Tát có khả năng biết như thật tất cả Pháp tướng nhưng chẳng chấp trước? Thiện hiện đáp, xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của sát nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của thọ, tưởng, hành, thức nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của nhãn xứ nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý xứ nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của sát xứ nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của nhãn giới nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của sát giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của nhĩ giới nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của tỉ giới nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của hương giới, tỉ thức giới và tỉ xúc cùng các thọ do tỉ xúc làm duyên sanh ra nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của thiệt giới nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của thân giới nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của ý giới nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của địa giới nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của thủy, hỏa, phong, không, thức giới nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của thánh đế khổ nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của thánh đế tập, diệt, đạo nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của vô minh nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của hành, thức, danh sách, lục sứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, thang, khổ, ưu, não nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của cái không nội nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của cái không ngoại, cái không nội ngoại, cái không không, cái không lớn, cái không thắng nghĩa, cái không hữu vi, cái không vô vi, cái không rốt ráo, cái không không biên giới, cái không tảng mạng, cái không không đổi xác, cái không bản tánh, cái không tự tướng, cái không cộng tướng, cái không tất cả pháp, cái không chẳng thể nắm bắt được, cái không không tánh, cái không tự tánh, cái không không tánh tự. Tánh nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của bố thí Ba-la-mật-đa nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của tình giới, an nhẫn, tinh thấn, tình lựu, bát ngã Ba-la-mật-đa nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của bốn tình lựu nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của bốn vô lượng, bốn định vô sắc nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của tám giải thoát nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của tám thắng xứ, chính định thứ đệ, mười biến xứ nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của bốn niềm trụ nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căng, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của pháp môn giải thoát không nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của năm loại mắt nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của sáu phép thần thông nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của mười lực Phật nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xã, mười tám pháp Phật bất cộng nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của chân nhiều nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của pháp giới, pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly xanh, định pháp, trụ pháp, thực tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghị nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của quả vị giác ngộ cao tột nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của pháp không quên mất nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của tánh luôn luôn phải nhưng chẳng chấp trước. Xá lợi tử Đại Bồ-Tát biết như thật tướng của tất cả pháp môn Đà-La-Ni nhưng chẳng chấp trước, biết như thật tướng của tất cả pháp môn Ta-Ma-Địa nhưng chẳng chấp trước. Khi ấy, Xá lợi tử hỏi Thiện Hiện, những gì gọi là tất cả pháp tướng? Thiện Hiện đáp, nếu do tướng trạng của các thành như vậy mà biết rõ các pháp là sắc, là thanh, là hương, là vị, là xúc, là pháp, là nội, là ngoại, là hữu lậu, là vô lậu, là hữu vi, là vô vi thì những thứ này gọi là tất cả pháp tướng. Lúc bấy giờ, cụ thò Thiện Hiện lại đáp lời Xá lợi tử như tôn giả đã hỏi, cái gì gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa? Xá lợi tử Có trí tuệ thắng dịu vĩnh viễn có cái để xa liệt nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử hỏi, trí này đối với pháp nào mà được vĩnh viễn xa liệt? Thiện Hiện đáp, trí này đối với tất cả phiền não, kiến, thú được vĩnh viễn xa liệt, trí này đối với sáu cõi, bốn loại được vĩnh viễn xa liệt, trí này đối với tất cả ủng, xứ, giới v.v. được vĩnh viễn xa liệt nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Lại nữa, Xá lợi tử, có trí thắng dịu vĩnh viễn có chỗ đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử hỏi, trí này đối với pháp nào được vĩnh viễn đạt đến? Thiện Hiện đáp, Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của sát được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của thọ, tưởng, hành, thức được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của nhãn xứ được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của nhĩ, tỉ, thiệt, thân, y xứ được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của sát xứ được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của nhãn giới được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của sát giới, nhãn thức giới và nhãn xúc cùng các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của nhĩ giới được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc cùng các thọ do nhĩ xúc làm duyên sanh ra được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của tỉ giới được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của hương giới, tỉ thức giới và tỉ xúc cùng các thọ do tỉ xúc làm duyên sanh ra được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của thiệt giới được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc cùng các thọ do thiệt xúc làm duyên sanh ra được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của thân giới được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của xúc giới, thân thức giới và thân xúc cùng các thọ do thân xúc làm duyên sanh ra được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của ý giới được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của pháp giới, ý thức giới và ý xúc cùng các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của địa giới được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của thủy, hỏa, phong, không, thức giới được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của thánh đế khổ được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của thánh đế tập, diệt, đạo được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của vô minh mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử, sầu, thang, khổ, ưu, não mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của cái xong nội mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật, đối với thần ngoại, cái xong nội ngoại, cái xong không, cái xong lớn, cái xong thắng nhĩa, cái xong hữu vi, cái xong vô vi, cái xong rốt tráo, cái xong không biên giới, cái xong tảng mạng, cái xong không đổi xác, cái xong bản tánh, cái xong tự tướng, cái xong cộng tướng, cái xong tất cả pháp, cái xong chẳng thể nắm bắt được, cái xong không tánh, cái xong tự tánh, cái xong không tánh tự, tánh mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của bố thí Ba-La-Mật-Đa mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tình lự, Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của bốn tình lự mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của bốn vô lường, bốn định vô sắc mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của tám giải thoát mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của tám thắng xứ, chính định thứ đệ, mười biến xứ mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của bốn niềm trụ mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căng, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám chi thánh đạo mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của pháp môn giải thoát không mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của năm loại mắt mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của sáu phép thần thông mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của mười lực Phật mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xã, mười tám Pháp Phật bất cộng mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của chân như mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của pháp giới, pháp tánh, tánh bình đẳng, tánh ly xanh, định pháp, trụ pháp, thực tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tương nhị mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của quả vị giác ngộ cao tột mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của pháp không quên mất mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của tánh luôn luôn xả mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, trí này đối với thật tánh của tất cả pháp môn Đà-La-Ni mà được vĩnh viễn đạt đến, đối với thật tánh của tất cả pháp môn Ta-Ma-Điề mà được vĩnh viễn đạt đến nên gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. Xá lợi tử, như vậy gọi là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa.