Jan willem interview

The speaker, Willem Kraaij, talks about his role at a school, sharing his experience working with students with autism and special needs. He emphasizes the importance of individualized support and creating a safe and inclusive environment in his gym classes. He believes in focusing on strengths, offering encouragement, and building positive relationships with students, noting the impact it can have on their confidence and motivation. He mentions the challenges of dealing with negative effects of stress and the need to ensure a safe and supportive environment for students. Despite not having formal training in special education, he highlights the value of learning through experience and personal interactions with students. Dan zet je ze nu, ja, dat is niet zo heel boeiend of zeg maar. Oké, nou, dankjewel dat je wilde komen of ons wilde helpen. Wil je jezelf een beetje voorstellen? Wat doe je voor werk? Ja, ik ben hier Willem Kraaij. Ik werk al best lang hier. Ik ben begonnen als docent RO en toen ben ik mentor geworden. En toen was ik 19 jaar of zo. Toen ging de decaan weg. Of die gaf aan, die gaat weer weg. Dus die wilde het doen. En toen heb ik wel gesolliciteerd intern. Dus nu doe ik dat ook al 9 jaar geleden. Dus ik vond dat dit m'n 29e jaar is hier. En ik geef nog steeds gym. En ik doe decaat. Ik ben geen mentor meer. Maar dat is ontzettend leuk. Dat is eigenlijk vooral wat ik doe. Oké, en hier op daadgeluk zijn er best wel naar mijn idee wat kinderen met autisme en andere problemen die af en toe wat meer hulp nodig hebben dan andere kinderen. Hoe heeft u dat ervaren, zeg maar? Hoe heeft u het ervaren? Hoeft geen u te zeggen. Zullen we dat eens proberen? Dat is fijn, dat is fijn. Ja, dus hoe zit het een beetje? Merkt u het verschil in bijvoorbeeld uw genders? Met de leerlingen die niet autistisch zijn en de leerlingen die wel autistisch zijn? Oeh, dat is meteen een heel moeilijke vraag. Omdat ik eigenlijk, hoe zou ik dat zeggen? Eigenlijk, weet je, we krijgen wel een overdracht van leerlingen en we weten dan wel of ze een diagnose hebben ja of nee. Maar ik ben er eigenlijk niet zo bewust mee bezig, zeg maar. Omdat ik gewoon kijk wat een leerling nodig heeft in mijn les. En of je wel of niet een stempeltje hebt, dat vind ik eigenlijk helemaal niet zo interessant. Dus kijk, we hadden laatst een training van iemand die ook heel lang al aan de school van het samenwerkste woont, die aan de school vertrok is. En die zei over de mensen met autisme, ken je er eentje? Dan ken je er eentje. En dat vond ik zo'n fantastische uitspraak, want zo is het ook. Dus je kan niet zeggen, iemand met autisme heeft dit en dit en dit en dit. Dat is niet zo, weet je wel. Dat luistert heel individueel naar iemand wat hij goed kan, wat hij lastig vindt. En er lopen altijd leerlingen rond die misschien heel gevoelig zijn en die ook heel veel puntjes scoren. Maar net niet eentje dat ze ook autisme hebben, maar wel nog dat ze voorspelbaarheid fijn vinden, weet je. Dus heel veel kenmerken die bij autisme horen, horen ook bij andere kinderen die misschien geen autisme hebben. En heb je dan tijdens je opleiding een cursus gehad of een manier gehad of les gehad in hoe je kinderen die dan op een andere manier je hulp nodig hebben of op een andere manier een behandeling of een andere manier fijn vinden, heb je geleerd hoe je dat een beetje moet aanpakken en hoe je dat een beetje kan zien? Ja, nee, heb ik niet geleerd. Gewoon helemaal niet? Nee, want op de sportagenten aan de ANO, daar heb je koeien kiezen uit vier afstudeerrichtingen, geloof ik. En ik heb gekozen voor sportmanagement, omdat ik dacht, dat is misschien meer een verbreding van mijn opleiding. Maar je kon ook special needs kiezen, je kon watersport kiezen, en die andere vind ik vergeten. Dus heb ik niet gedaan. En toen ik klaar was op school, toen ging ik solliciteren en toen was er een invalbaan op de DAV gelukt voor drie dagen in de week. En toen heb ik gesolliciteerd en die baan heb ik toegekregen. Toen was het nog niet speciaal onderwijs, het was nog leerwerk ondersteund onderwijs. Dus de DAV gelukt vroeger was niet speciaal onderwijs. En ik denk dat het interessant is voor de geschiedenis van de school. Ja, zeker. We hadden leerwerk ondersteund onderwijs. Dus je komt bij leerwerk ondersteund onderwijs als je achterstand hebt op meerdere leervakken, leergebieden. En als je dat niet hebt, dan kwam je niet bij ons op school, maar was dat vastgesteld. En dan hadden we kleinere klasjes met wat meer ondersteuning. En op een gegeven moment was het zo dat, ik weet niet precies hoe we dat te horen kregen, maar dat er veel thuiszitters waren. En dat waren veel leerlingen met een gevoel van autisme. En daar was er eigenlijk niets voor, daarom zaten ze thuis. En toen zijn ze op de DAV gelukkig een groepje gestart, met zes leerlingen geloof ik. Ja, en dan ging meer begeleiding op. En ik was vanaf het eerst, de dag dat ik bedroeg was, ik gaf ze gym. En dan ga je dingen leren gewoon. Je ziet dingen die je denkt, oh, dat werkt even anders. En veel met ze praten. En daardoor denk ik dat ik het steeds meer ben gaan leren, omdat ik gewoon heel veel vragen stelde aan ze. Hoe is dit voor jou? Waarom is het zo? En ik heb gewoon geleerd door ervaring, zeg maar. Dus je moet eigenlijk heel duurzinnig blijven. Ja, en dat is tot op de dag van vandaag nog steeds zo. Ik ben ook WK'er, dus ik geef het liefst de eindzame klassen lessen. Maar we hebben ze niet voor gekozen dit jaar. Dus ik geef ook twee eerste klassen. En het is bijna niks leukers dan eerst de klassen les geven. Omdat ze nog helemaal, met allemaal ervaringen komen ze hier. En dan moeten ze hier een beetje wennen. En een beetje in de cultuur groeien. En zeggen, je kan zijn wie je bent. En daar staan we ook wel voor. Dus zo is het in mijn gymles ook, weet je wel. Het moet oké zijn om in de zaal te zijn. Hoe ver je kan springen, hoe hard je gaat gooien, weet ik veel. Dat bedoelt helemaal niks. Als je maar oké bent in die zaal. Je wil niet weten hoeveel mensen er gepest zijn in het begin. Echt verschrikkelijk. Ik hoor de meest vreselijke verhalen. En dan denk ik, zo doen we het hier dus niet. We laten niet iedereen aan de kant zitten. En kiezen één voor één, gaan we achter iemand zitten. En dan blijft iemand overal jammer voor je. En we zorgen gewoon voor een veilig klimaat. En als dat kan, dan kan je daar vandaan groeien. En dat is gewoon ontzettend leuk. En of je dan autist bent of niet. Dat maakt mij niet zoveel uit. Zijn er bepaalde positieve effecten die je hebt gezien? Na een gymles? Ja, of bepaalde kinderen. Dat hun hele moed opeens is veranderd. Of dat ze nu opeens wel zin hebben om te sporten. Zijn er bepaalde effecten die jij krijgt? Aan bepaalde kinderen? Ja, ja, ja, ja. En dat maakt het ook zo leuk. Je maakt echt een verschil. Er is nu een jongetje in de eerste klas. En die zat zo aan de kant in de eerste klas. Dan ben je aan mij aan het gaan beginnen zitten. Ik zeg, wat is er? Waar ben je moe? En ik, ah, het gym. Ik zeg, oh. Dan is het mijn opdracht om het iets minder stom te maken voor jou. En aan het eind van die les, toen zei ik, en? Wat vond je ervan? Hij kreeg bijna zijn bek niet uit. Ik vond het wel leuk. Maar dit was de eerste les. Oké, oké, oké. De tweede les, ik zelf haal. En dat vind ik zo gaaf. Als je zo'n weerslot hebt tegen gym. Dat je nou Engels kan zeggen dat je het eigenlijk wel leuk vond. Dan denk je, wat is er gebeurd, weet je wel? En dat heeft te maken met, denk ik, ook met ruimte geven. Dus op het moment dat je zegt, je moet dit, je moet dat, je moet dat. En je moet zo over rondjes lopen. En je krijgt een cijfer. Dan kan je je niet voorstellen dat mensen afhaken. Maar ik zeg tegen hen, als je het moet, dan ga je het veranderen. Dan ben je het straks weer. Nou, en kennelijk. Kennelijk werkt dat zo goed. Dat ze denken, oh, maar ze kijken echt naar mij ofzo. Weet je, dat. Het is gewoon een beetje laten zien van, hé, ik zie jou ook. En jij mag er ook zijn. Nou, dat. Ja, dat is het. En wat belangrijk is, dat het echt is wat je zegt. Dus ik vroeg net een heel stukje, dat vind ik het ook. Dus dat voelen ze kennelijk. En daardoor denk ik dat er een soort bandje ontstaat. En vanuit dat bandje kan je weer strakjes maken. Kijk, want deze jongen, ik weet niet, vorige week, deze week deed ik een 6 minuten duurloop. En dan zeg ik, het gaat om dat je proberen ze wel nog vol te houden, niet? Je mag je rotje stellen, dat vind ik fijn om te weten. Maar het gaat mij, ik kijk vooral op, wanneer ga je voor het eerst wandelen? Hoe lang krijg je het voorhoud? Kies je een tempo wat rustig genoeg is om... Nou, en deze jongen die na 4 minuten ging zitten. Ja, en hij zei van tevoren al tegen mij, ik vind dit helemaal niks. Ik zeg, oké, nou ja, snap je dat? Hij zegt, maar ik ga het toch doen. Nou, dan denk ik, hoe cool. Dan komt hij na 4 minuten en zegt niet, je moet nog 2 minuten. Dan zeg ik, dat is goed gedaan. Je hebt gewoon 4 minuten volgehouden. Dat is de manier, denk ik, zoals we het hier proberen. Vooral kijken naar wat gaat goed. Daar kan je mensen op complimenteren. Hebben jullie dat wel gehoord? Als je iemand 1 keer terecht wijst, zeg maar. Dan moeten er dan 7 complimentjes tegenover staan om dat weg te poetsen. Moet je nagaan. Moet je nagaan. Als je dan 5 kopjes salamietten krijgt, dan ga je er niet meer redden bij met die complimentjes. Snap je? Dat, denk ik. En dat is echt heel leuk. Je zou eigenlijk eens een keer een gendersroute bijhouden. Ja. Dat mag maar. Ja? Natuurlijk. Dat zijn we dan ook inderdaad. Dan kan je ze observeren en zien wat er gebeurt. Ja. Oké. Merk je ook dat er ook wel negatieve effecten van support kunnen zijn op de kinderen? Of alles wat daaromheen zit? Ja. Zeker. Dat is een heel leidingsstuk. Oh, kaprikkels bedoel je? Ja. Of dat je je zenuwen voorkomt met een groep sporten, dat soort dingen. Ja. Het is inderdaad aan de hand. Kijk, het moment dat je de setting niet veilig maakt, is het sowieso negatief. En daar plukken wij de zure vluchtel van, zeg maar, als ze binnenkomen. Dat we heel veel negatieve verhalingen krijgen. Als je vraagt wat voor sport ze gedaan hebben, dat doe ik altijd. Dan zie je dat er heel veel, toch? Ik denk dat ik toch alles zou doen om dat ze een beetje zekerer worden. Weet je? Ja. Echt heel veel. Of iets vind je er ook... Nou, ik bedoel het maar. Ja. Graag, maar graag. Maar inderdaad, als je zegt, kijk, ook hier. Ik zal niet zeggen dat iedereen Jim fantastisch vindt. Weet je? Ik kom sommige oude Nederlanders tegen en dan gaat het over dat ze Jim nog steeds niet leuk vinden. Ja, dat... Ja, dat... Ik bedoel, je hebt ook geen toverstokje. En het kan ook dat dat niet je favoriete vak is. Maar als je maar een beetje oké bent in de zaal, dat is dan mijn doel. Ja. En bijvoorbeeld als ik... Ik heb wel eens gehad dat als ik bijvoorbeeld regelmuziek zou doen en het geluid is te hard, dat sommige kinderen het vervelend vinden. Dat sommige mensen zelfs uitstappen omdat het te hard is. Ja. Wat... Als je bijvoorbeeld zou judoën, het aanraken... Mensen met bijvoorbeeld autisme, die vinden het niet... Niet iedereen. Ken je dat? Ken je dat? Maar het komt er regelmatig voor dat ze zeggen, ik vind dat niet fijn. Als ik slingertikkie doe, ken je dat? M'n hand vasthouden en dan zie je m'n tik nog... Dan wordt de slinger steeds langer. Ja. Vind je dat? Vind je dat? Nee? Nee? Dus ik vind het een heel gaaf spelletje. Want je moet heel veel samenwerken. Want als je die kant opgaat, die kant opgaat, die kant opgaat, dan gaan ze binnen, gaat die slinger breken. Dus je moet heel veel communiceren, samenwerken en... Ja. Horen steeds... Maar als je het aanraken niet fijn vindt en je hand geeft aan iemand anders, hoe ga je dat dan doen? Ja. Dus heb ik dan bedacht, dan doe ik een lintje en dan pakken ze allebei het lintje vast en dan aanraken ze elkaar niet aan. Maar goed, dat vinden ze dan niet fijn. En judo is soms ook niet fijn. En kijk, ik wil eigenlijk dat ze altijd meedoen. Dus als ze niet meekunnen doen, dan doen de collega's niet goed genoeg. Dan heb ik niet eens bedacht dat ze wel meekunnen doen. Maar dan zeg ik wel, bij judo, dat is een uitzondering. Want als je dat echt niet fijn vindt, ga ik je niet pushen om dit te gaan doen. Nee. Want dat is best wel heftig lijkt mij, als je dat niet fijn vindt, dat je dat toch moet doen. Maar dan zeg ik altijd, er zijn misschien toch een paar oefeningen of vormpjes die je wel mee kan doen. Dus als zo'n vormpje komt, dan doe je het gewoon mee. En ik merk dat dat best wel goed werkt. Want eigenlijk moet iedereen meedoen, hè? Ja. Niemand moet allemaal aan de kant zitten. Ja. Jij had het net over de juryrechten. Ja. Net dat de leerlingen dan bij jullie op school komen vanuit de basisschool, met een waarschijnlijk hele andere ervaring. Merk je dan dat het misschien op de basisschool of op veel scholen daar gewoon niet genoeg aandacht voor is om iedereen dat gevoel te geven van, je bent te ver niet. Ja, nou ja. Kijk, ik vind het moeilijk om daarover te oordelen. Maar in feite, als er een leerling zo bij ons komt, dan is dat niet goed gegaan. Weet je? En dan zeg ik niks over dat die leerpassen best niet heeft gedaan. Misschien had hij wel een groep van dertig en dan had hij gewoon de tijd en ruimte niet. Ja. Misschien was er wel in de kleedkamer dingen gebeurd allemaal waar hij niet bij was. Ja. Goed, dat kan hier ook gebeuren, hè? Dus ik zeg niet dat hier niemand een negatieve ervaring met Jim krijgt. Want je kan soms al je best doen, maar soms ervaart iemand dat toch anders. Maar ik denk wel dat we het redelijk goed doen hier, zeg maar. Als je tien kinderen zou vragen wat vind je van Jim, dan denk ik dat er acht zeker wel van blij zijn met Jim. Ja. En zijn er ook niet alleen fysieke, zeg maar, negatieve effecten, maar ook sociaalheid of de communicatie geeft voor zulke kinderen? Ja. Kijk, je moet, zoals ik het tegenaan kijk, hè, en dat heb ik niet geleerd op de sportacademie, want dan gaat het de motorie bewegen en ik zie beweging als middel. Ik heb niet het doel, ik moet die salto, alles om die salto voor elkaar te krijgen. Ik zeg altijd aan die leerlingen, als je op een gegeven moment een baan gaat zoeken, dan gaat er niemand zeggen, doe even een handstand of een koprol. Of niemand eigenlijk zeggen, nee. Maar wat willen ze wel weten, kan je samenwerken, kan je grenzen aangeven, kom je op tijd, al dat soort dingen. Ik zeg, en die oefenen eigenlijk alleen maar in de kinderles. Dus ze zijn aan het samenwerken. Soms zegt ze voor de groep, wil je een spelletje? Ja, ga maar uitleggen. Soms in de woonvaart, dat ze zelf een les geven. Dat ze feedback krijgen. Dus feedback geven is ook, hè, ik vond het goed, ja. Leuk, wat vond je goed dan? Noem eens een voorbeeld, wat vond je dan zo goed? En daar heeft iemand het aan. Want als je 10 keer wordt, ja, goed gedaan. Wat neem je dan mee? Helemaal niks. Ja, dat was een goed voorbeeld. Dus er zit zoveel in een kinderles. Dan alleen het fysieke gedeelte. Precies. En die dingen, daar gaat het echt om, in mijn ogen. Omdat je dat meeneemt naar een vervoeropleiding waar je moet... Nou, jullie moeten ook samenwerken. Kijk naar... Ja, wat nou als dat niet lekker gaat? Hoe ga je dat dan doen? Ja, dus in het begin hebben we oefenen. Ja, laten we zo 10 slapen. Ja, dat gaan we doen. Oké, dus... Dat zijn vooral die dingen, die vaardigheden, die competenties. Daar gaat het in mijn ogen echt om. En daar gebruik ik beweging voor. Ja. Vindt u, vind jij, dat er wel een vorm van training mag zijn... ...voor kinderen die bijvoorbeeld problemen hebben tijdens lessen? Dus bedoel je dan in een opleiding... Bijvoorbeeld. Of in het algemeen, wanneer je terechtkomt op zo'n school... ...dat je dan wel een soort van... Ja. Uitspreers vind je gewoon in de hand. Dat het dan wel kan helpen. Dat je niet per se ervaring moet ophouden om dat te leren. Nee, ik vind dat zeker, ja. Dat je niet meteen in de diepte wordt gegoten. Ja. Ja. Nee, dat zou wel mooi zijn. Het is zo dat, zeg maar, in het kamertje hier terug... Het HVO heet dat, ik weet niet of je het kent. Nee, het JVC. Dat... Zwaarders, ja. Nee, dat is van de... Zij begeleiden de stagiaires, zeg maar. Die hier rondlopen. Dus zij hebben dan soms ook de inkomsten... ...waarin ze dan wat meer vertellen over... ...bepaalde onderdelen van je les. Bijvoorbeeld hoe je les opstart of... ...hoe je bij je moet letten. Wat je tegen kan komen en dan... Ja, want er zijn mensen die op je stage... Als je een stage loopt in de speciale onderwijs... ...dan krijg je er heel erg veel mee. Ja. Ik zou het iedereen gunnen om hier een stage te lopen. Omdat je... Als je dit kan, dan kan je regulier ook, hè? Ja. Dan heb je zoveel al tegengekomen situaties... ...waarvan je denkt, oké... ...dan ben ik eens misschien ook beter in het regulier. Want ik heb ook, zeg maar, toen ik hier begon te werken... ...werd ik in drie dagen hier en deed ik twee dagen basisschool. Dat heb ik in jaren zes gedaan. En toen ben ik voortaan hier begonnen te werken. Maar de leukste leerlingen... ...vond ik de leerlingen die wat extra's nodig hadden. Dus dan heb je een klas met 38 kinderen. Laat ze maar bewegen, dacht ik. Oké, laat ze maar bewegen. En die kinderen die eruit kukelden, hè... ...die vond ik leuk. Want die had ik maar nodig. De rest had ik me niet nodig. Die gaan gewoon bewegen, weet je. Ja, dus in die zin... ...is het heel goed als de opleiding daar aan kan besteden. Maar ik denk ook dat de studenten zelf... ...kunnen kiezen waar ze gaan stagelopen. Dus ja, ik had niet verwacht... ...dat ik in de stage onderwijs terecht zou komen. Anders had ik ook waarschijnlijk een stage gekozen in die richting. Maar dat heb ik niet gedaan. Eh, ja. Nou ja, overvragen zijn een beetje... ...heel... ...ja, soort van specifiek. Of zo, denk ik. Doe maar gewoon, ja. Eh... Eh... Waar is mijn voetbalhoop op? Ja. Ja, zijn er bepaalde methodes en routines... ...die u bewust gebruikt om structuur en veiligheid te bieden? We hebben op school... ...we werken volgens de vijf rollen van de recent. De zesde rollen van de recent. Dus dat is een bepaalde wel... ...een bepaalde iets waar we met z'n allen... Kijk, uiteindelijk wil je eigenlijk zoveel mogelijk... ...allemaal een beetje hetzelfde doen. Dat solideringen duidelijk, voorspelbaar... ...prettig. Eh... En die rollen bestaan uit dat je aan het begin bij de deur staat... ...als gastheer of gastvrouw... ...en dat je... ...iemand woont en heet Ines... ...dat je moet even aankijken van... ...hey, gaat het nog goed met je? Lach je eventjes? Want de rest gaat binnen. Wat is er aan? Weet je wel? Als er iemand heel druk komt... ...en je denkt... ...oh, kom je bij mijn lokaal niet binnen? Nou, en zo heb je al die rollen... ...en via die rollen heb je nog de didacticus... ...de pedagoog, de... ...presentator... ...en nog de afsluiter. En zo hebben we allemaal dingen... ...dus dat is wel een bepaalde methode. Eh... En zo, dat je... ...dat je begint je les met wat... ...wat je doelen zijn van die les... ...en dat je aan het einde... ...dat de roer even langs loopt... ...en misschien wat aanspunten hebt. Eh... Ja, de pedagoog... ...het spreekt eigenlijk voor zich, hè? Dus je zorgt dat er... ...dat je een pedagogisch veilige setting... ...neerzet. Ja, dus dat... ...dat is een bepaalde methode. En wat we ook hebben is CVM... ...Competentie Vergrotende Melodie. Daar staat het voor. En we proberen leerlingen... ...volgens het CVM-manier... ...aan te spreken. En je moet je voorstellen dat als ik... ...wil dat je iets doet... ...dan moet je wel eens opletten in je omgeving. Vaak geven mensen... ...een reden vanuit zichzelf. Ik wil dat je op tijd komt... ...omdat ik heb een last van... ...als je later binnenkomt. Stap je? Misschien ken je dat, maar... ...maar wij zeggen dan... ...het is fijn als je op tijd komt... ...want dan maak je ook de start van de les mee... ...en heb je de uitdaging gegeven. Dus dat is een... ...waarom vanuit de lering... ...in plaats van uit jezelf. Nou en... ...ja. Dus als je op zo'n manier... ...naar leerlingen kijkt... ...en op die manier aanspreekt... ...dan werkt dat best wel goed. Oké. Ja, we zijn... Het is een beetje lastig... ...want wij hebben zulke... Ja. Ik vind het niet lastig... ...om dit te doen hoor. Stel voor je vragen. Oké. Ehm... Ja. Het is wel een goeie vraag. Ja, maar het is meer omdat... ...wij hebben het heel erg gericht op autisme. Ja. En je hebt wel gezegd... ...dat het wel een mengelmoes is... ...en dat het niet altijd... ...bij het fysieke zelf is. Ja. Dat op zich... ...het is lastig... ...want wij proberen een... ...best wel een soort van... Of autismevrouw. Ja. Het is... ...maar dat is het niet. Het is niet specifiek. Het is niet zeg maar één... Hier op school... ...in principe niet, nee. Dus er zijn ook leerlingen hier... ...die zonder diagnose hier zitten. Want het gaat om... ...wij kijken naar ondersteuningsbehoeften. Wat heb je nodig? En als dat niet genoeg is... ...en het regeleert... ...dan is het een indicatie... ...om hier te komen. Niet genoeg, ja. Maar goed, ik kan best wel... ...specifiek over autisme... ...dingen zeggen hoor. Dus dat mag je wel vragen. Ja. Hoe belangrijk is het... ...denk je volgens jou... ...dat... ...mensen met autisme... ...of überhaupt mensen... ...die meer hulp nodig hebben... ...echt blijven sporten... ...en ook bijvoorbeeld... ...als ze klaar zijn... ...met de middelbare school... ...dat ze dan... ...denken dat het... ...belangrijker is... ...eigenlijk... ...voor mensen... ...met bijvoorbeeld autisme... ...dan... ...mensen zoals... ...bijvoorbeeld... ...wij en ik. Ja, als het om autisme is. Ja. Het is natuurlijk wel een lastige vraag. Kijk ook... Kijk... ...kedereen kedereen. Dus in die zin is het moeilijk... ...om dat over iedereen te zeggen. Maar ik denk dat sporten is gewoon... ...over het algemeen... ...een heel belangrijk onderdeel. Maar ik denk dat sporten is gewoon... ...over het algemeen... ...fijn. Omdat je dat stofje... ...aangemaakt krijgt. Weet je wel. Voor mensen met bijvoorbeeld autisme... ...kan het... ...een uitdaging zijn... ...om een team sport te doen. Ja. Nu kan je ook nog... ...aangepast sporten natuurlijk. Dan kan je ook nog in een team. Dat zijn ook leerlingen... ...die het prima... ...die het ontdekken... ...om hard te lopen. Lekker alleen. Ook prima. Je hebt ook mensen die zeggen... ...ik heb een personal coach... ...en ik ga... ...een sportschool in. Ik spreek af en toe... ...aan ze oud-leerlingen. Ik denk wel dat... ...dat het eerder zo is... ...dat ze... ...dat ze misschien... ...met een beetje positieve ervaring... ...van hier, hoop ik dan... ...dat ze het sporten... ...toch wel ontdekken. Zeg maar. En dat ze wel het waarderen... ...na deze school. Ja. Ja. Ja. Ja. Precies. Op het moment dat je ervoor kiest... ...om nog te sporten... ...als het niet hoeft... ...want hier moet het... ...als je iets moet... ...is het altijd anders... ...dan als je het zelf verkiest. Maar... ...ik denk... ...of het wel... ...ja... ...kijk... ...dat is een moeilijke vraag... ...maar... ...op het moment dat je moeite hebt... ...om sociaal aan te sluiten... ...wat met mensen... ...met autisme wel eens... ...aan de hand is... ...en het lukt je... ...om in een teamsport... ...mee te doen... ...dan denk ik... ...dat je daar ook wel... ...veel voldoening uit kan halen. Kijk... ...de mensen die... ...op het gamen thuis... ...ja... ...dat is niet alleen maar... ...om het gamen... ...dat is ook om contact te maken... ...online. Dus dat contact... ...is echt wel... ...belangrijk ook natuurlijk. Ja... ...ook misschien wel... ...voor... ...die kinderen... ...die daar moeite mee hebben... ...dat is een manier... ...om het te oefenen... ...een soort van... ...een beetje... ...in een veilige situatie... ...en... ...waar het gewoon wel moet... ...zou ik zeggen. Ja... ...maar goed... ...ik zou je zeggen... ...dat in de eerste klas... ...ze hadden altijd wat voor sport te doen... ...en je krijgt vaak... ...een heel ruitje sporten... ...en dan zijn ze er ook mee gestopt... ...he... ...en niet voor niks... ...want het team was niet leuk... ...of... ...weet je... ...ja... ...dat snap ik... ...op het moment dat mensen je niet begrijpen... ...eh... ...ja... ...op een gegeven moment... ...houd je wel op... ...dan krijg je zelf de spanning... ...en dingen... ...gedoe erbij... ...ja... ...dan... ...dan lukt het niet... ...in zo'n teamsport... ...dan kan je bij aangepast sporten... ...misschien nog... ...maar dat is weer een stap... ...ja... ...dus eh... ...ik denk wel mensen met autisme... ...eh... ...die komen natuurlijk... ...meer problemen tegen... ...bij teamsporten... ...dan... ...een gemiddeld... ...persoon... ...ja... ...of... ...ja... ...en dan leggen we er een beetje eigenlijk aan... ...wie het is... ...op welk vlak... ...ja... ...dat ook... ...ja... ...maar goed... ...eh... ...eh... ...het verplaatsen in de ander... ...is voor iemand met autisme... ...soms heel lastig... ...eh... ...eh... ...eh... ...eh... ...dus ja... ...als je dat niet kan... ...en je moet wel samen iets doen... ...ja... ...dan begrijpen ze elkaar niet... ...ja... ...ja... ...heb jij dat van thuis? ...ja... ...oh... ...zeker... ...ja... ...eh... ...nou ja... ...dat is op zich wel... ...ja... ...dat is... ...inderdaad wel lastig... ...omdat je... ...met mij en mijn broertje... ...het is... ...het is mijn kleine broertje... ...het is... ...eh... ...en ik ben... ...wel heel... ...snel iemand die... ...veel meeleeft... ...meeleeft... ...met iemand... ...het kan toch heel lastig blijven... ...om je dan... ...niet... ...helemaal gek te worden... ...van... ...hoezo snap je niet... ...dat ik dit vervelend vind... ...zeg maar... ...ja... ...het is... ...je moet daarin... ...best wel redelijk wat... ...geduld af te hebben... ...om... ...naar mijn... ...ervaring... ...om... ...niet... ...eigenlijk soms af... ...te totaal... ...verslippen zeg maar... ...ja en die emoties... ...die helpen niet... ...nee... ...ja want mijn broertje... ...die schouder... ...heeft niet echt begrijpen... ...nee... ...en jij... ...nee maar jij hebt ze wel... ...ja... ...dus als je het vertaalt... ...naar een docent... ...ik... ...ik word eigenlijk... ...nooit boos... ...het heeft geen zin... ...en ik word ook echt niet boos... ...omdat ik denk... ...jij vind het gewoon lastig... ...ja... ...snap je... ...dus ja... ...het is vervelend voor jou... ...dat je het zo lastig vindt... ...en dan gaan we kijken... ...hoe we... ...naar de weg kunnen vinden samen... ...ik had nu... ...ook een is what je hoort... ...dat ik... ...dat ik... ...ik wil zeggen zo... ...dat als je... ...als je een gedrag vertaalt... ...waarvan je denkt... ...hm... ...die wil ik niet... ...dan probeer je het CVM te sturen... ...een gewenst gedrag... ...stel je voor dat het niet is... ...dan kan je iemand een waarschuwing geven... ...ja... ...dus je moet een waarschuwing... ...blijft dat gedrag voorkomen... ...of een ander gedrag... ...dat ook vervelend is... ...dan kan je iemand een tuinhoud geven... ...misschien ken je hem van thuis... ...maar... ...dat je broertje... ...als het meest thuiskomt... ...dan zit iemand... ...dan zit iemand op de gang... ...5 minuutjes... ...en dan ga ik er nog naartoe... ...of met een pedagogische oefening... ...een tf-25... ...dat is zo... ...met randjes extra... ...en die gaat dan... ...naar die persoon toe... ...en die zegt... ...nou... ...je hebt een tuinhoud... ...een waarschuwing... ...je hebt een tuinhoud geschreven... ...als je straks binnenkomt... ...wat ga je... ...wat ga je ermee doen... ...he... ...ik bedoel... ...we rekenen zo... ...als je dan nog een keer... ...een waarschuwing krijgt... ...dan is er nog geen brief... ...dan ben je uit de les gestuurd... ...dan moet je zo'n ding invullen... ...wat er allemaal gebeurd is... ...he... ...je moet gesprekken met die docent... ...he... ...dezelfde dag... ...van he... ...dit is gebeurd... ...en he... ...wat vind jij ervan... ...enzovoorts... ...en dan moet je een uurtje terugkomen... ...er zit wel een soort straf aan vast... ...nou... ...ik denk... ...het is alleen wel mensen... ...laten die brief gebruiken... ...en dus ik... ...ik ben dat uurtje straf wel skippen... ...want ik zei het na een goed gesprek... ...volgens mij met z'n waardevol... ...maar officieel is het een uurtje straf... ...terugkomen... ...of in ieder geval gemaakt... ...he... ...deze jongen... ...die had ik... ...had ik... ...een taalnood gegeven... ...in de les... ...dan was er nog weer een taalnood... ...en dan was er nog weer een taalnood... ...dus hij ging boos op de gang zitten... ...en hij zei... ...je hebt een pik op mij... ...ja... ...en dan denk ik... ...ja... ...eh... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja... ...ja...