kinhdaibatnha (456)

The passage discusses the benefits of studying and practicing the Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa teachings for achieving enlightenment. It emphasizes that by deeply understanding and following these teachings, one can attain wisdom and guidance as a Bồ-Tát (Bodhisattva). The passage also mentions the importance of listening to and reciting the teachings to accumulate merit and reach higher levels of enlightenment. It concludes by stating that those who faithfully practice the Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa teachings will gain spiritual benefits and transcend worldly desires. Kinh Đại Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa Tập 19 Quyển 456 L.I.K.I. Phẩm Đồng Tánh 02 Lại nửa thiện hiện Đại Bồ-Tát nào tu học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa như vậy thì nhờ sức quai đức của phương tiện thiện xảo nên nắm giữ tất cả Ba-La-Mật-Đa, tăng trưởng tất cả Ba-La-Mật-Đa, dẫn dắt tất cả Ba-La-Mật-Đa. Vì sao? Này thiện hiện! Vì Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa chứa đựng tất cả Ba-La-Mật-Đa. Thiện hiện! Giống như thân kiến có thể bao hàm 62 tạ kiến, cũng vậy Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa bao hàm tất cả Ba-La-Mật-Đa. Này thiện hiện! Giống như tất cả người chết, do mạng căng diệt nên các căng cũng diệt theo, Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa cũng như vậy, nằm Ba-La-Mật-Đa như bố thí, đều tùy theo nó. Nếu không có Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa thì cũng không có tất cả Ba-La-Mật-Đa. Vì vậy, này thiện hiện! Đại Bồ-Tát nào muốn đến bờ kia, rốt tráo tất cả Ba-La-Mật-Đa thì nên học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa này. Lại nữa thiện hiện! Đại Bồ-Tát nào có thể học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa như vậy thì trở thành người tôn quý, thù thắng nhất đối với các khử tình. Vì sao? Vì Đại Bồ-Tát này đã có thể tu học Pháp cao siêu hơn hết. Lại nữa thiện hiện! Ý ông nghĩ sao? Các loài khử tình ở ba ngàn đại thiên thế giới có nhiều không? Thiện hiện đáp! Các loài khử tình ở châu thiện bộ còn rất nhiều vô số, huống gì là các loài khử tình ở ba ngàn đại thiên thế giới sao lại không nhiều? Phật bảo thiện hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Như ông đã nói, Thiện hiện! Giả sử các loài khử tình trong ba ngàn đại thiên thế giới đồng thời đều được thân người. Khi được thân người, họ đều phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ và tu các hành của Đại Bồ-Tát cùng một lượt. Sau khi tu hành viên mãng, họ đều chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ cùng một lúc. Có Đại Bồ-Tát trọn đời đen các thứ vòng hoa xinh đẹp bật nhất, hương xoa, hương bột, y phục, anh lạc, tràng phan báu, dù lộng, âm nhạc, đèn sáng, nhà cửa, giường nằm, đồ ăn uống, thuốc trị bệnh để cúng giường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen các vị như lai ứng chánh đẳng giác này thì theo ý ông nhờ nhân duyên đó Đại Bồ-Tát này được phước có nhiều không? Thiện hiện đắt! Thư thế tôn! Rất nhiều! Phật bảo thiện hiện! Đại Bồ-Tát nào thường thích lắng nghe, thọ trì, đọc tụng Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa này hoàn toàn thông suốt, từ duy như lý, tu hành theo lời dạy, biên chép, truyền bá thì thu được phước đức nhiều hơn phước đức nói trên vô lượng lần. Vì sao? Vì Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa có đầy đủ ý nghĩa và công dụng to lớn có thể giúp các vị Đại Bồ-Tát sớm đạt được quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ. Vì vậy, này thiện hiện! Đại Bồ-Tát nào muốn đứng đầu tất cả hữu tình, muốn làm lợi ích tất cả hữu tình, muốn cứu giúp những người không có ai cứu giúp, làm nơi nương tự cho những người không nơi nương tựa, làm nơi hướng đến cho những người không nơi hướng đến, làm mắt cho những người mù, làm ánh sáng cho người không có ánh sáng, chỉ đường chánh cho người lạc đường, làm cho người chưa đạt Niết Bàn đạt được Niết Bàn thì phải học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa này. Thiện hiện! Đại Bồ-Tát nào muốn đạt được quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ, muốn đi ở cảnh giới Như Lai đi, muốn dạo chơi ở nơi Phật dạo chơi, muốn trống tiếng như sư tử trống của Như Lai, muốn đánh trống Pháp vô thường của Chư Phật, muốn giọng chung Pháp vô thường của Chư Phật, muốn thổi ốc Pháp vô thường của Chư Phật, muốn lên Pháp Tòa vô thường của Chư Phật, muốn tuyên bày nghĩa Pháp vô thường của Chư Phật, muốn phá tan lưới nghi của tất cả hữu tình, muốn vào cảnh giới cam lộ vi diệu của Chư Phật, muốn hưởng thọ Pháp lạc vi diệu của Chư Ph Phật, muốn chính công đức thù thắng của Như Lai thì hãy học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa như vậy. Thiện hiện Đại Bồ-Tát nào có thể học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa như vậy thì không có công đức thiện căng nào mà không nắm giữ được, không có công đức thiện căng nào mà chẳng đạt được. Vì sao? Vì Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa là nơi tất cả công đức thiện căng nương tựa. Cụ thọ thiện hiện thưa Bạch Thế Tôn Các Đại Bồ-Tát học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa này sao có thể nắm giữ và chứng đắt công đức thiện căng của tất cả thanh văn và độc giác được? Phật bảo thiện hiện Đại Bồ-Tát này cũng có thể nắm giữ và chứng đắt tất cả công đức thiện căng của thanh văn, độc giác nhưng không đứng yên, không vướng mắt ở trong đó, sau khi đã dùng trí suy nghĩ thù thắng để quan sát chân chánh họ vượt qua địa vị thanh văn, độc giác nhập vào chánh tánh ly xanh của Bồ-Tát. Không có công đức thiện căng nào mà các Đại Bồ-Tát này không nắm giữ, chứng đắt được. Thiện hiện Đại Bồ-Tát nào học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa này thì ở gần trí nhất thiết trí và mau chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đề. Thiện hiện Đại Bồ-Tát nào học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa thì là ruộng phước chân thật của tất cả thế gian, trời, người, Atula, vượt lên trên phước điện của các thế gian, sa môn, phạm trí, thanh văn, độc giác và mau chứng được trí nhất thiết trí, sanh ở đâu cũng không bỏ Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, không lìa Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa, thường thực hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa. Thiện hiện Đại Bồ-Tát nào có thể học Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa này thì nên biết vị ấy đã được bất thối chuyện đối với trí nhất thiết trí, có thể hiểu biết chân chánh đối với tất cả các pháp, xa lì địa vị thanh văn, độc giác, gần gũi quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đề. Thiện hiện Đại Bồ-Tát nào nghĩ như vậy, đây là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa, đây là lúc tu, đây là nơi tu, ta có thể tu Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa này, ta nhờ Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa này xả bỏ những pháp trần bỏ, chắc chắn sẽ chứng đắc trí nhất thiết trí thì Đại Bồ-Tát này chẳng thực hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa cũng không thể hiểu Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa. Vì sao? Vì Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa không có nghĩ như vậy, ta là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa, đây là lúc tu, đây là nơi tu, đây là người tu, đây là pháp mà Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa xa liệt, đây là pháp mà Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa soi rõ, đây là quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đề mà Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa chứng đắc. Nếu biết như thế là thực hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa. Thiện hiện Đại Bồ-Tát nào nghĩ như vậy, đây chẳng phải là Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa, đây chẳng phải là lúc tu, đây chẳng phải chỗ tu, đây chẳng phải là người tu, chẳng phải nhờ Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa mà xa liệt tất cả các pháp nên xả bỏ, chẳng phải nhờ Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa mà chắc chắn chứng được trí nhất thiết trí. Vì sao? Vì tất cả các pháp đều đứng vững ở chân như pháp giới, pháp tánh, tánh chẳng hư vọng, tánh chẳng đổi khác, tánh bình đẳng, tánh ly xanh, định pháp, trụ pháp, thực tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghị mọi thứ ở trong đó đều không sai khác. Thiện hiện Đại Bồ-Tát nào thực hành như vậy là thực hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa. LXIII Phẩm Không Phân Biệt Khi ấy, Trời Đế thích thầm nghĩ, nếu Đại Bồ-Tát tu hành Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa, cho đến Bố Thí-Ba-Mật-Đa sâu xa, an trụ vào pháp nội không, cho đến pháp vô tính tự tính không, an trụ vào chân như, cho đến cảnh giới bất tư nghị, an trụ vào thánh đế khổ, tập, diệt, đạo, tu hành bốn niệm trụ, cho đến tám chi thánh đạo, tu hành bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, tu hành tám giải thoát, cho đến mười biến xướng, tu hành pháp môn giải thoát không, vô tư, vô tướng, vô nguyện, tu hành cực khí địa, cho đến pháp vân địa, tu hành tất cả pháp môn Đà-La-Ni, pháp môn Tam-Ma-Địa, tu hành năm loại mắt, sáu phép thần thông, tu hành mười lực như Lai, cho đến mười tám pháp Phật bất cộng, tu hành pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả, tu hành trí nhất thiết, trí đạo tướng và trí nhất thiết tướng, tu hành hành Đại Bồ-Tát, tu hành quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ của chư Phật còn vượt lên trên tất cả hữu tình huống gì là chính đắc quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ. Nếu các hữu tình nghe nói tên của trí nhất thiết trí liền tin hiểu còn được lợi ích trong loài người và được thọ mạng tên tuổi vượt hẳn thế gian, huống chi là phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ hoặc thường lắng nghe kinh điển bát nhã Ba-La-Mật-đa sâu xa này. Nếu các hữu tình có thể phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ, lắng nghe kinh điển bát nhã Ba-La-Mật-đa sâu xa thì thu được công đức mà các hữu tình khác đều mong muốn và đều không thể sánh kịp. Sau khi suy nghĩ, trời đế thích liền rải hoa hương vi diệu của cõi trợ dân cũng như lai ứng chánh đẳng giác và các đại Bồ-Tát. Sau khi rải hoa, vì ấy nguyện, nếu các thiện nam tử, thiện nữ nhân theo Bồ-Tát thừa mong đạt đến quả vị vô thường chánh đẳng Bồ-Đệ thì xin đem công đức thiện căng mà tôi đã tích tụ giúp cho vô thường Phật Pháp, trí nhất thiết ký mà người kia mong cầu sớm được viên mãng, xin đem công đức thiện căng mà tôi đã tích tụ giúp cho Pháp tự nhiên của người kia, Pháp vô lậu chân chánh mà người kia mong cầu mau được viên mãng, xin đem thiện căng công đức mà tôi đã tích tụ giúp cho tất cả Pháp mà người. Khi muốn nghe sớm được viên mãng, xin đem công đức thiện căng mà tôi đã tích tụ giúp cho người cầu thanh văn, độc giác thừa cũng mau chóng đạt được ước nguyện. Sau khi nguyện xong, vì ấy liền bạch Phật. Bạch Thế Tôn Nếu các thiện nam tử, thiện nữ nhân thuộc Bồ Tát thừa đã phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, con cũng trọn đời không sanh một ý niệm khác làm cho người kia thối lui tâm Đại Bồ Đề, con cũng không sanh một ý niệm khác làm cho các vị Đại Bồ Tát nhàm chán lìa bỏ quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, thối lui xuống địa vị thanh văn, độc giác. Bạch Thế Tôn Nếu Đại Bồ Tát đã sạch tâm cư thích quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, con nguyện cho tâm ấy tăng lên gấp bội và mau chím quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, nguyện cho các Đại Bồ Tát kia sau khi đã thấy đủ loại khổ trong sanh tử, vì muốn làm lợi lạc thế gian, thiên nhân, Atula, nên họ phát sanh nhiều đại nguyện kiên cố, tôi đã tự vượt biển lớn sanh tử cũng phải siêng năng giúp người chưa vượt qua được vượt qua, ta đã tự mở dây trói sanh tử, cũng phải siêng năng mở trói cho những người chưa được mở, ta đã tự an ổn đối với các nỗi sợ hãi sanh tử cũng phải siêng năng làm cho người chưa an ổn được an ổn, ta đã tự chứng đắc niết bàn rốt tráo cũng phải siêng năng làm cho những người chưa chím cũng chứng đắc Bạch Thế Tôn Thiện Nam Tử, thiện nữ nhân nào phát tâm tùy hỷ đối với thiện căng, công đức của Đại Bồ Tát mới phát tâm thì được bao nhiêu phước đức? Phát tâm tùy hỷ đối với thiện căng, công đức của Bồ Tát đã phát tâm từ lâu thì được bao nhiêu phước đức? Phát tâm tùy hỷ đối với thiện căng, công đức của Đại Bồ Tát ở địa vị bất thối chuyển thì được bao nhiêu phước đức? Phát tâm tùy hỷ đối với thiện căng, công đức của Bồ Tát còn bị ràng buộc trong một đời thì được bao nhiêu phước đức? Bây giờ Phật Bảo Trời đế thích! Này Kiều Thi Ca Giới hạn của bốn đại châu thiên hạ còn có thể biết được nhưng phước đức được sanh ra do tâm tùy hỷ của thiện Nam Tử, thiện nữ nhân này thì không thể lường được. Kiều Thi Ca Cho đến giới hạn của ba ngàn đại thiên thế giới cũng có thể biết được nhưng phước đức sanh ra do tâm tùy hỷ của thiện Nam Tử, thiện nữ nhân này thì không thể lường biết được. Kiều Thi Ca Giả sử ba ngàn đại thiên thế giới là một biển lớn, có người lấy một sợi lông tước ra thành một trăm sợi nhỏ rồi đem đầu của một sợi nhỏ chấm vào nước biển lớn kia và lấy đó làm một đơn vị còn có thể biết được số dọc nước trong biển tính theo đơn vị ấy nhưng phước đức do tâm tùy hỷ sanh ra của thiện Nam Tử, thiện nữ nhân này thì không thể đo lường được. Khi ấy, đế thích lại Bạch Phật. Bạch Thế Tôn Nếu hữu tình nào không tùy hỷ với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát thì nên biết họ đều bị quỷ ám. Bạch Thế Tôn Nếu hữu tình nào không tùy hỷ với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát thì nên biết họ đều là bẻ đẳng của ác ma. Bạch Thế Tôn Nếu các hữu tình không tùy hỷ với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát thì nên biết họ đều từ cõi ma chết đi và sanh đến cõi này. Vì sao? Vì nếu Đại Bồ Tát mong đạt đến quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề tu các hành của Đại Bồ Tát, nếu các hữu tình tùy hỷ hồi hướng đối với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát ấy thì đều có thể phá hoại tất cả cung điện và quyến thuộc của ma quân. Bạch Thế Tôn Nếu các hữu tình trong thâm tâm kính mến Phật, Pháp, Tăng Bảo sanh ra ở nơi nào cũng thường muốn gặp Phật, thường muốn nghe Pháp, thường thích gặp chúng Tăng thì nên tùy hỷ với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát, sau khi tùy hỷ nên hồi hướng quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề không nên sanh ý tưởng sai khác, nếu được như thế thì sẽ mau chứng quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề, làm lợi ích hữu tình, phá chúng ma quân. Bây giờ Phật bảo trời đế thích Đúng vậy Đúng vậy Này Kiều Thi Ca Đối với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát nếu ở trong thâm tâm các hữu tình tùy hỷ và hồi hướng quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề thì các hữu tình này sẽ mau viên mãn các hành của Đại Bồ Tát và mau chứng quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề Đối với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát nếu trong thâm tâm các hữu tình tùy hỷ và hồi hướng quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề thì các hữu tình này có oai lực lớn, thường hay phụng sự tất cả các vị như lai ứng chánh đẳng giác và thiện kỹ thức, thường nghe kinh biển Bát Nhã-Ba-La-Mật-Đa sâu xa và biết rõ nghĩa lý Kiều Thi Ca Các hữu tình này thành tựu công đức thiện căng tùy hỷ và hồi hướng như vậy nên sanh ở chỗ nào cũng thường được tất cả thế gian, trời, người, atula, khúng giường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen, không thấy sắc xấu, không nghe tiếng dữ, không bị ngửi mùi hôi thối, không nến vị dở, không tiếp xúc với những xúc chạm khó chịu, không nghĩ pháp ác, luôn thân cận chiêu Phật thế tôn, từ cõi Phật đến cõi Phật khác gần gũi chiêu Phật, trồng các căng lành, giáo hóa hữu tình, trang nghiêm cõi Phật Vì sao? Này Kiều Thi Ca Vì các hữu tình này trong thâm tâm có thể tùy hỷ đối với vô số công đức thiện căng của Đại Bồ Tát mới phát tâm để hồi hướng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, trong thâm tâm có thể tùy hỷ đối với vô số công đức thiện căng của Đại Bồ Tát đã chứng sơ địa cho đến thập địa để hồi hướng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, trong thâm tâm có thể tùy hỷ với vô số công đức thiện căng của Đại Bồ Tát còn bị ràn buộc trong một đời, để hồi hướng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Do nhân duyên này căng lành của các hữu tình này ngày càng tăng và họ mau chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Sau khi chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, họ có thể làm lợi ích vô lượng, vô số, vô biên các hữu tình cho đến đời vị lai, giúp họ nhập cảnh giới vô dưu Bát Niết Bàn. Do đó, ngày Kiều Thi Ca Các thiện nam tử, thiện nữ nhân Bồ Tát thường nên tùy hỷ đối với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát mới phát tâm, đối với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát đã phát tâm từ lâu, đối với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát bất thối chuyển và đối với công đức thiện căng của Đại Bồ Tát còn bị ràn buộc trong một đời, để hồi hướng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Lúc sanh tùy hỷ và hồi hướng không nên chấp trước sự tùy hỷ hồi hướng ở ngay tâm hoặc lìa tâm, không nên chấp trước sự tu hành ở ngay tâm hoặc lìa tâm, nếu ai có thể không chấp trước như vậy khi tùy hỷ, hồi hướng và tu các hành của Đại Bồ Tát thì mau chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, có thể làm lợi ích an lạc hữu tình cho đến cận đời vị lai, giúp họ đều an trụ vào Niết Bàn rốt ráo. Khi ấy, Cụ Thọ Thiện Hiện Bạch Phật Bạch Thế Tôn Như lời Phật dạy, các pháp như huyển cho đến các pháp giống như việc biến hóa, làm sao Đại Bồ Tát có thể dùng tâm như huyển để chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Phật Bảo Thiện Hiện Ý ông nghĩ sao? Ông có thấy tâm như huyển của Đại Bồ Tát không? Thiện Hiện Đáp Không thấy Thư Thế Tôn, còn không thấy huyển hóa, cũng không thấy tâm như huyển. Phật dạy Thiện Hiện Ý ông nghĩ sao? Nếu ở nơi không có huyển hóa, không có tâm như huyển ông có thấy tâm này có thể chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề không? Thiện Hiện Đáp Không thấy Thư Thế Tôn, còn hoàn toàn không thấy nơi nào không có huyển hóa, không có tâm như huyển mà lại có tâm có thể chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Phật Bảo Thiện Hiện Ý ông nghĩ sao? Nếu ở nơi lia huyển hóa, lia tâm như huyển ông thấy có pháp nào có thể chứng đắc quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề không? Thiện Hiện Đáp Không thấy Thư Thế Tôn, còn hoàn toàn không thấy có nơi nào lia huyển hóa, lia tâm như huyển lại có pháp có thể chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Phật Thế Tôn Còn không thấy ngay nơi tâm, pháp hoặc lia tâm, pháp có thể nói pháp nào là có là không bởi vì tất cả pháp đều hoàn toàn xa lia. Nếu tất cả các pháp đều hoàn toàn xa lia thì không thể tạo ra pháp này là có, pháp kia là không. Nếu pháp không thể tạo ra là có là không thì không thể nói là có thể chứng quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề bởi vì chẳng phải pháp vô sở hữu có thể chứng Bồ Đề. Vì sao? Vì tất cả các pháp đều có tánh vô sở hữu và không thể nắm bắt, không sanh, không diệt, không nhiễm, không tịnh. Chỉ nhất thiết trí hoàn toàn xa lia. Bạch Thế Tôn Nếu là pháp hoàn toàn xa lia thì không nên tu cũng không nên lia bỏ pháp ấy, cũng không thể có sự làm phát sanh. Do bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa hoàn toàn xa lia vì vậy cũng không thể có sự phát sanh đối với pháp. Chỉ nhất thiết trí hoàn toàn xa lia. Bạch Thế Tôn Nếu là pháp hoàn toàn xa lia thì không nên tu cũng không nên lia bỏ pháp ấy, cũng không thể có sự làm phát sanh. Do bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa hoàn toàn xa lia vì vậy cũng không thể có sự phát sanh đối với pháp. Bạch Thế Tôn Bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa đã hoàn toàn xa lia thì vì sao lại nói, các vị Đại Bồ Tát dựa vào bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa để chứng đắc quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề? Quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề của Chiêu Phật cũng hoàn toàn xa lia thì vì sao pháp xa lia lại có thể chứng đắc pháp xa lia? Vì vậy đúng ca không nên nói bác nhã Ba-la-mật-đa chứng đắc quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Phật Bảo Thiện Hiện Lành Thay Lành Thay Đúng vậy Đúng vậy Như lời ông nói Vì sao? Thiện Hiện Bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa cho đến bố thí Ba-la-mật-đa hoàn toàn xa lia như vậy cho đến tất cả các hạnh của Đại Bồ Tát hoàn toàn xa lia, quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề của Chiêu Phật hoàn toàn xa lia, trí nhất thiết trí cũng hoàn toàn xa lia. Thiện Hiện Do bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa cho đến bố thí Ba-la-mật-đa hoàn toàn xa lia cho nên có thể nói sự chứng đắc của Đại Bồ Tát hoàn toàn xa lia quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Như vậy cho đến trí nhất thiết trí hoàn toàn xa lia nên có thể nói sự chứng đắc của Đại Bồ Tát hoàn toàn xa lia quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Thiện Hiện Nếu bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa cho đến bố thí Ba-la-mật-đa chẳng phải hoàn toàn xa lia thì chẳng phải là bác nhã Ba-la-mật-đa cho đến bố thí Ba-la-mật-đa. Như vậy cho đến nếu trí nhất thiết trí chẳng phải hoàn toàn xa lia thì chẳng phải là trí nhất thiết trí. Này Thiện Hiện Do bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa cho đến bố thí Ba-la-mật-đa hoàn toàn xa lia nên được gọi là bố thí Ba-la-mật-đa cho đến bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa. Như vậy cho đến do trí nhất thiết trí hoàn toàn xa lia nên được gọi là trí nhất thiết trí. Vì vậy, Thiện Hiện Chẳng phải các vị Đại Bồ Tát không dựa vào bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa để chứng đắc quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Thiện Hiện Tuy Pháp Viễn Ly chẳng có thể chứng đắc Pháp xa lia nhưng chẳng phải không cần dựa vào bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa để chứng đắc quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Vì vậy các Đại Bồ Tát nào muốn chứng đắc quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề thì phải thường xuyên năng tu học bác nhã Ba-la-mật-đa sâu xa này. Cụ Thọ Thiện Hiện Bạch Thưa Thế Tôn Pháp mà Đại Bồ Tát thực hành đều có ý nghĩa sâu xa phải không? Phật Bảo Thiện Hiện Đúng vậy! Đúng vậy! Các Pháp mà Đại Bồ Tát thực hành đều có ý nghĩa rất sâu xa, khó thấy, khó hiểu, chẳng phải là nơi có thể suy nghĩ, nằm ngoài cảnh giới có thể suy nghĩ là sự chứng đắc kính đáo, vi diệu bên trong của người trí không thể bày tỏ. Thiện Hiện nên biết Các Đại Bồ Tát có thể làm việc khó làm, tuy thực hành Pháp có ý nghĩa sâu xa như vậy nhưng họ có thể không cần chứng đắc Pháp của thanh văn, độc giác. Cụ Thọ Thiện Hiện lại Bạch Phật Theo con hiểu thì điều Phật nói có nghĩa là việc làm của các vị Đại Bồ Tát không khó, không nên nói họ có thể làm việc khó làm. Vì sao? Vì ý nghĩa của Pháp mà các Đại Bồ Tát chính được đều bất khả đắc, việc có thể chứng đắc bát nhã ba la mật đa sâu xa cũng bất khả đắc, Pháp được chứng đắc, người chính, nơi chính và lúc chính cũng bất khả đắc. Bạch Thế Tôn Các vị Đại Bồ Tát quan sát các Pháp là bất khả đắc thì có ý nghĩa của Pháp gì có thể là sự chứng, có bát nhã ba la mật đa nào có thể là năng chứng và có những Pháp gì có thể tạo ra Pháp được chứng, người chính, nơi chính, lúc chính, đã vậy thì làm sao có thể nắm được do đâu chứng đắc quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề còn không thể chứng được huống chi là chứng đắc Pháp của thanh văn, độc giác. Bạch Thế Tôn Nếu thực hành như vậy thì gọi hành vô sở đắc của Bồ Tát, Bồ Tát nào có thể thực hành hành vô sở đắc này thì không chứng ngại đối với tất cả các Pháp. Bạch Thế Tôn Khi nghe nói Pháp này, Đại Bồ Tát nào không kinh sợ, rung rảy, không buồn rậu, hối hận, không hoang mang, thối lui thì đó là thực hành bát nhã ba la mật đa. Bạch Thế Tôn Lúc thực hành như vậy, Đại Bồ Tát này không thấy các tướng, không thấy mình làm, không thấy không làm, không thấy bát nhã ba la mật đa là Pháp mình thực hành, không thấy quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề là chỗ chứng đắc của mình, cũng không thấy lúc chứng, nơi chứng. Bạch Thế Tôn Lúc thực hành bát nhã ba la mật đa, Đại Bồ Tát này không nghĩ, ta cách xa địa vị thanh văn, độc giác, ta ở gần quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề, giống như hư không không có nghĩ ta đi với các Pháp ấy hoặc gần hoặc xa. Vì sao? Vì hư không không chuyển động cũng không sai việc, không phân biệt, các Bồ Tát cũng giống như vậy, lúc thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa, họ không nghĩ ta cách xa địa vị thanh văn, độc giác, ta gần quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Vì sao? Vì bát nhã ba la mật đa sâu xa không có phân biệt đối với tất cả các Pháp. Bạch Thế Tôn Giống như người do làm ảo thuật biến hóa không nghĩ, vật ảo thuật, người làm ảo thuật và người xem cách mình gần hay xa. Vì sao? Vì người do làm ảo thuật biến hóa thì không có phân biệt, cũng lại như vậy, các đại Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa không nghĩ ta xa địa vị thanh văn, độc giác ta gần quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Vì sao? Vì bát nhã ba la mật đa sâu xa không phân biệt đối với tất cả các Pháp. Bạch Thế Tôn Giống như cái ảnh không nghĩ ta theo sát vật và nơi ta y cứ xa hay gần. Vì sao? Vì ảnh được hiện ra không có phân biệt, cũng vậy lúc thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa, các vị đại Bồ Tát không nghĩ ta xa địa vị thanh văn, độc giác, để ta gần quả vị vô thường chánh đẳng Bồ Đề. Vì sao? Vì bát nhã ba la mật đa không sanh phân biệt đối với tất cả các Pháp. Bạch Thế Tôn Các đại Bồ Tát nào thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa thì không có sự thương ghét. Vì sao? Vì sự thương hoặc ghét và tự tánh cảnh của bát nhã ba la mật đa sâu xa đều không thể nắm bắt. Bạch Thế Tôn Giống như các vị như lai ứng chánh đẳng giác không thương không ghét tất cả các Pháp, cũng như vậy, đại Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa cũng không thương không ghét tất cả các Pháp. Vì sao? Vì chư Phật và Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa đã dứt trừ sự thương ghét. Bạch Thế Tôn Giống như các vị như lai ứng chánh đẳng giác đã đoạn trừ hoàn toàn tất cả sự phân biệt, các loại phân biệt và xa lìa sự phân biệt trùng khắp, cũng vậy, đại Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa cũng hoàn toàn xa lìa tất cả phân biệt, các loại phân biệt và xa lìa sự phân biệt trùng khắp. Vì sao? Vì chư Phật và các vị Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa không có phân biệt đối với tất cả các Pháp. Bạch Thế Tôn Vì chư Phật không có nghĩ, ta xa lìa địa vị thanh văn, độc giác, ta ở gần quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề, cũng vậy, các vị đại Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa không nghĩ, ta xa lìa địa vị thanh văn, độc giác, ta ở gần quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề. Vì sao? Vì chư Phật và các vị Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa không có phân biệt đối với tất cả các Pháp. Bạch Thế Tôn Như người được các vị như lai ứng chánh đẳng giác biến hóa ra không nghĩ, ta xa lìa địa vị thanh văn, độc giác, ta ở gần quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề. Vì sao? Vì tất cả các vị như lai ứng chánh đẳng giác và những người do các ngài biến hóa ra đều không có tâm phân biệt, cũng vậy, đại Bồ Tát thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa không nghĩ, ta xa lìa địa vị thanh văn, độc giác, ta ở gần quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề. Vì sao? Vì bát nhã ba la mật đa sâu xa không có phân biệt đối với tất cả các Pháp. Bạch Thế Tôn Giống như vị muốn làm việc gì, chiêu vật biến hóa tạo ra người huyển để khiến làm việc ấy, người được hóa ra đó không nghĩ, ta có thể làm được công việc như vậy. Vì sao? Vì những người được biến hóa ra không có phân biệt đối với việc làm, bát nhã ba la mật đa sâu xa cũng như vậy, do có việc cần làm nên siêng năng tu tập, sau khi đã tu tập, tuy có thể thành tựu công việc nhưng Pháp ấy không có sự phân biệt đối với công việc. Vì sao? Vì bát nhã ba la mật đa sâu xa vốn không phân biệt đối với Pháp. Bạch Thế Tôn Giống như người thọ khéo và các học trò của ông ấy, vì có công việc nên họ tạo ra các vật như nữ hoặc nam, hoặc voi, hoặc ngựa. Tuy các vật này được làm ra nhưng chúng không có sự phân biệt. Vì sao? Vì Pháp ấy như máy móc vốn không phân biệt. Bát nhã ba la mật đa cũng như vậy, do có công việc nên mới thành lập tuy đã hoàn thành nhưng hoàn toàn không phân biệt đối với hoạt động và lời nói. Vì sao? Vì bát nhã ba la mật đa sâu xa vốn là Pháp không phân biệt. Lúc ấy, xá lợi tử hỏi Thiện Hiện. Chỉ có bát nhã ba la mật đa không có phân biệt hay tình lự, tinh tấn, an nhẫn, tình giới và bố thí ba la mật đa cũng không phân biệt? Thiện Hiện đáp. Chẳng phải chỉ có bát nhã ba la mật đa không phân biệt mà tình lự, tinh tấn, an nhẫn, tình giới, bố thí ba la mật đa cũng không phân biệt? Xá lợi tử nói. Chỉ có sáu ba la mật đa là không có phân biệt hay sắc, thọ, tưởng, hành, thức cũng không phân biệt, nhãn xứ cho đến ý xứ cũng không phân biệt, sắc xứ cho đến pháp xứ cũng không phân biệt, nhãn giới cho đến ý giới cũng không phân biệt, sắc giới cho đến pháp giới cũng không phân biệt, nhãn thức giới cho đến ý thức giới cũng không phân biệt, nhãn xúc cho đến ý xúc cũng không phân biệt, các cảm thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra cho đến các cảm thọ do ý xúc làm duyên sanh ra cũng không phân biệt. Địa giới cho đến thức giới cũng không phân biệt, vô minh cho đến lão tử cũng không phân biệt, pháp nội không cho đến pháp vô tính tự tính không cũng không phân biệt, chân như cho đến cảnh giới bất trưng nhị cũng không phân biệt, thánh đế khổ, tập, diệt, đạo cũng không phân biệt, bốn tình lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc cũng không phân biệt, tám giải thoát cho đến mười biến xứ cũng không phân biệt, bốn niệm trụ cho đến tám chi thánh đạo cũng không phân biệt, pháp môn giải thoát không, vô tướng. Vô nguyện cũng không phân biệt, tỉnh quán địa cho đến pháp vân địa cũng không phân biệt, tất cả pháp môn Đà La Ni, pháp môn Tam Ma Địa cũng không phân biệt, năm loại mắt, sáu phép thần thông cũng không phân biệt, mười lực như lai cho đến mười tám pháp Phật bất cộng cũng không phân biệt, pháp không quên mất, tánh luôn luôn xã cũng không phân biệt, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không phân biệt, quả dự lưu cho đến độc giác bồ đề cũng không phân biệt, tất cả các hành của. Đại Bồ Tát cũng không phân biệt, quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề của chư Phật cũng không phân biệt, thế giới hữu vi cũng không phân biệt, cảnh giới vô vi cũng không phân biệt. Thiện hiện đáp Chẳng phải chỉ có sáu ba la mật đa không có phân biệt mà sát cũng không có phân biệt, thọ, tưởng, hành, thức cũng không có phân biệt cho đến thế giới hữu vi cũng không phân biệt, cảnh giới vô vi cũng không phân biệt. Xá lợi tử nói Nếu tất cả các Pháp đều không phân biệt thì vì sao có sự phân chia năm đường khác nhau là địa ngục, súc sanh, ngạ quỷ, người và trời? Vì sao lại phân biệt các bậc thánh khác nhau là dự lưu, nhất lai, bất hoàng, à la hán, độc giác bồ đề, như lai? Thiện hiện đáp Do nhân duyên điên đảo, phiền não nên hữu tình Pháp sanh ra các loại nghiệp nơi thân, miệng, ý và do đó đưa đến quả báo. Mặt khác dục vọng là nghiệp căng bản của quả dị thuộc và dựa vào đó mà năm đường khác nhau là địa ngục, súc sanh, ngạ quỷ, trời, người được tạo ra. Còn về vấn đề vì sao phân biệt các bậc thánh khác nhau thì nạy xá lợi tử? Đó là do không phân biệt nên tạo ra dự lưu và quả dự lưu, do không phân biệt nên tạo ra nhất lai và quả nhất lai, do không phân biệt nên tạo ra bất hoàng và quả bất hoàng, do không phân biệt nên tạo ra à la hán và quả à la hán, do không phân biệt nên tạo ra độc giác và độc giác bồ đề, do không phân biệt nên tạo ra Đại Bồ Tát và hành của Đại Bồ Tát, do không phân biệt nên tạo ra như lai ứng chánh đẳng giác và quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề. Xá lợi tử Do không phân biệt và đoạn trừ phân biệt nên như lai ứng chánh đẳng giác trong quá khứ mới có thể tạo ra các sự sai biệt khác nhau. Cũng do không phân biệt, do đoạn trừ phân biệt nên các vị như lai ứng chánh đẳng giác đời vị lai có thể tạo ra các sự sai biệt khác nhau. Do không phân biệt, đoạn trừ phân biệt nên tất cả các bậc như lai ứng chánh đẳng giác cùng chư Phật mười phương thế giới ở đời hiện tại thể hiện thuyết pháp, mới có thể tạo ra các sự sai biệt khác nhau. Này xá lợi tử! Vì lý do đó nên biết các Pháp đều không phân biệt. Do không phân biệt nên chân như Pháp giới nói rộng cho đến cảnh giới bất tương nhị đều là định lượng. Xá lợi tử! Các vị Đại Bồ Tát nên thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa không có sự phân biệt như vậy. Đại Bồ Tát nào có thể thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa không có sự phân biệt thì liền chứng đắc quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề vi diệu không có sự phân biệt, giác ngộ tánh không phân biệt của tất cả các Pháp và làm lợi ích cho hữu tình đến tận đời vị lai. LXIV Phẩm kiên cố chẳng kiên cố không một Khi ấy, xá lợi tử hỏi thiện hiện. Các vị Đại Bồ Tát tu hành bát nhã ba la mật đa là thực hành Pháp kiên cố hay thực hành Pháp chẳng kiên cố? Thiện hiện đắc Các vị Đại Bồ Tát tu hành bát nhã ba la mật đa là thực hành Pháp chẳng kiên cố, không thực hành Pháp kiên cố? Trí nhất thuyết tướng chẳng phải là Pháp bền chắc, tất cả các hành của Đại Bồ Tát chẳng phải là Pháp bền chắc, quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề của chư Phật chẳng phải là Pháp bền chắc, trí nhất thuyết trí cũng chẳng phải là Pháp bền chắc. Vì sao? Vì lúc thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa, đối với bát nhã ba la mật đa sâu xa Đại Bồ Tát không thấy có sự chẳng bền nào có thể nắm bắt huống gì thấy có sự bền chắc có thể nắm bắt. Trí nhất thuyết tướng chẳng phải là Pháp bền chắc, tất cả các hành của Đại Bồ Tát chẳng phải là Pháp bền chắc, quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề của chư Phật chẳng phải là Pháp bền chắc, trí nhất thuyết trí cũng chẳng phải là Pháp bền chắc. Vì sao? Vì lúc thực hành bát nhã ba la mật đa sâu xa, đối với bát nhã ba la mật đa sâu xa Đại Bồ Tát không thấy có sự chẳng bền nào có thể nắm bắt huống gì thấy có sự bền chắc có thể nắm bắt. Như vậy cho đến lúc thực hành trí nhất thuyết trí, đối với trí nhất thuyết trí sự chẳng bền không thể nắm bắt họ còn không thấy, huống gì là thấy có sự bền chắc có thể nắm bắt. Khi ấy, vô lượng chiêu thiên ở cỏ dục giới và sát giới đều nghĩ, các thiện nam tử, thiện nữ nhân thuộc Bồ Tát thường có thể phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề thực hành theo nghĩa lý mà bát nhã ba la mật đa sâu xa đã nói, không chứng đắc Pháp tánh bình đẳng của thực tế, không dừng lại ở địa vị thanh văn, độc giác, vì vậy các thiện nam tử, thiện nữ nhân này thật là hiếm có, làm được việc khó làm, đáng được lễ lệ. Khi ấy, biết ý nghĩ của chiêu thiên, thiện hiện liền bảo họ. Thiện nam tử, thiện nữ nhân này không chứng đắc Pháp tánh bình đẳng của thực tế, không dừng lại ở địa vị thanh văn, độc giác thì chẳng phải rất hiếm có, cũng chưa phải là khó làm. Đại Bồ Tát nào biết tất cả các Pháp và các hữu tình đều bất khả đắc nhưng vẫn phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề, mạch áp giáp tinh tấn, nguyện độ vô lượng, vô biên hữu tình giúp họ nhập vào cảnh giới vô diêu bát niết bàn thì Đại Bồ Tát này mới thật hiếm có, có thể làm việc khó làm. Chiêu thiên nên biết, Đại Bồ Tát nào tuy biết hữu tình đều vô sở hữu nhưng vẫn phát tâm quả vị vô thường chánh đẳng bồ đề, mạch áp giáp tinh tấn, vì muốn giáo hóa các loài hữu tình như có hành động muốn điều phục hư không. Vì sao? Vì hư không xa lìa nên tất cả hữu tình cũng xa lìa, do hư không là không nên biết được các hữu tình cũng là không, do hư không chẳng chắc thật nên biết các hữu tình chẳng chắc thật, do hư không vô sở hữu nên biết các hữu tình cũng vô sở hữu, do đó Đại Bồ Tát này mới thật hiếm có, có thể làm được việc khó làm. Chư Thiên nên biết Đại Bồ Tát này mặc áo giáp đại bi vì muốn điều phục tất cả hữu tình, nhưng các hữu tình đều vô sở hữu giống như có người mặc áo giáp đánh nhau với hư không? Chư Thiên nên biết Vì muốn làm lợi lạc tất cả hữu tình, Đại Bồ Tát này mặc áo giáp đại bi nhưng các hữu tình và áo giáp đại bi đều bất khả đắc. Vì sao? Vì hữu tình lìa nên biết được áo giáp đại bi cũng lìa, vì hữu tình là không nên biết áo giáp đại bi cũng là không, vì hữu tình không chắc thật nên biết áo giáp đại bi cũng không chắc thật, vì hữu tình vô sở hữu nên biết áo giáp đại bi cũng vô sở hữu. Chư Thiên nên biết Việc Đại Bồ Tát này giáo hóa làm lợi lạc hữu tình cũng bất khả đắc. Vì sao? Vì hữu tình là lìa, là không, là chẳng chắc thật, là vô sở hữu nên biết được việc giáo hóa lợi lạc cũng là lìa, là không, là chẳng chắc thật, là vô sở hữu. Chư Thiên nên biết Đại Bồ Tát này cũng vô sở hữu. Vì sao? Vì hữu tình là lìa, không, chẳng chắc thật, vô sở hữu nên biết được Bồ Tát cũng lìa, không, chẳng chắc thật, vô sở hữu. Chư Thiên nên biết Đại Bồ Tát nào nghe việc như vậy mà không kinh sợ, rung chảy, không buồn rậu, không hối hận, hoang mang, không thối lui thì nên biết đó là Đại Bồ Tát thực hành bác nhã ba la mật đa sâu xa. Vì sao? Vì các sát lìa tức là hữu tình lìa, thọ, tưởng, hành, thức lìa tức là hữu tình lìa, nhãn xứ cho đến ý xứ lìa tức là hữu tình lìa, sát xứ cho đến pháp xứ lìa tức là hữu tình lìa, nhãn giới cho đến ý giới lìa tức là hữu tình lìa, sát giới cho đến pháp giới lìa tức là hữu tình lìa, nhãn thức giới cho đến ý thức giới lìa tức là hữu tình lìa, nhãn xuất cho đến ý xuất lìa tức là hữu tình lìa, các cảm thọ do nhãn xuất làm duyên sanh ra cho đến các cảm thọ do ý xuất làm duyên sanh ra lìa tức là hữu tình lìa, địa giới cho đến thức giới lìa tức là hữu tình lìa, nhân duyên cho đến tăng thượng duyên lìa tức là hữu tình lìa, vô minh cho đến lão tử lìa tức là hữu tình lìa, bố thí ba la mật đa cho đến bác nhã ba la mật đa lìa tức là hữu tình lìa, pháp nội không cho đến pháp vô tính tự tính không lìa tức là hữu tình lìa, chân như cho đến cảnh giới bất tương nhì lìa tức là hữu tình l việt, đạo lìa tức là hữu tình lìa 4 niệm trụ cho đến 8 chi thánh đạo lìa tức là hữu tình lìa, 4 tỉnh lự, 4 vô lượng, 4 định vô sắc lìa tức là hữu tình lìa, 8 giải thoát cho đến 10 biến khứ lìa tức là hữu tình lìa, pháp môn giải thoát không, vô tướng, vô nguyện lìa tức là hữu tình lìa, tỉnh quán địa cho đến như lai địa lìa tức là hữu tình lìa, cực khỉ địa cho đến pháp vân địa lìa tức là hữu tình lìa, tất cả pháp môn đa la ni, pháp môn tam ma địa lìa tức là hữu tình lìa 10 lực như lai cho đến 18 pháp phật bất cộng lìa tức là hữu tình lìa, 32 tướng tốt, 80 vẻ đẹp lìa tức là hữu tình lìa, pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả lìa tức là hữu tình lìa, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng lìa tức là hữu tình lìa, quả dự lưu cho đến độc giác bồ đề lìa tức là hữu tình lìa, tất cả các hạnh của đại Bồ Tát lìa tức là hữu tình lìa, quả vị vô thượng chánh đẳng bồ đề của chư Phật lìa tức là hữu tình lìa.