20240217 Tilos

Πέρασε, πέρασε και πάλι ξαναπέρασε Πέρασε, πέρασε και πάλι ξαναπέρασε Έλα ιό, έλα ιό, έλα ιόρα η καλή Έλα ιό, έλα ιό, έλα ιόρα η καλή μαλάκι Σαν δρογινό, σαν δρογινό, σαν δρογινό που γεννήκε σαν δρογινό που γεννήκε να ζήσει, να κεράσει Έλα ιό, έλα ιό, έλα ιόρα η καλή Έλα ιόρα η καλή και η ευλογημένη Σαν δρογινό, σαν δρογινό, σαν δρογινό που γεννήκε να είναι ευτυχισμένη Σήμερα γα, σήμερα γα, σήμερα γα μου γεννήκε Σήμερα γα, σήμερα γα, σήμερα γα, σήμερα γα μου γεννήκε Γιατί καλέ, γιατί καλέ, γιατί αποχωριζεται γιατί αποχωριζεται η χώρα Πορτογύρι γιατί αποχωριζεται η χώρα Πορτογύρι Να πω την καλημέρα μου σε όσους μας ακούνε ραδιοφωνικά, σε όσους μας ακούνε από το ίντερνετ να είναι καλά και να έχουν ένα όμορφο Σαββατοκύριακο Με πηξίδα την παράδοση και σήμερα η πηξίδα έδειξε ακόμα ένα νησάκι ένα νησάκι πανέμορφο, ένα νησάκι μικρό ένα νησί των Δωδεκανήσων σήμερα θα ταξιδεύσουμε μέχρι την όμορφη Τήλο και ακούσαμε και τις Καμάρες, το οποίο είναι και το πιο γνωστό τραγούδι της Τήλου Τήλος λοιπόν, ένα από τα νησιά των Δωδεκανήσων το έβδομος ευθύνουσα κατά ταξιέκτασης βρίσκεται 22 μίλια βόρειο-δυτικά της Ρόδου και 222 μίλια μακριά από τον Πειραιά έχει σχήμα ακανόνιστο ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είναι 869 κάτοικοι ενώ στην απογραφή του 2001 ανήρχεται σε 532 κατοίκους Γενικά το έδαφος της είναι ορεινό, σε βραχώδες με μια μικρή πεδιάδα στο κέντρο της που καταλήγει στην παραλία του Ερίστου Υψηλότερη κορυφή του, του Προφήτη Ηλία, με υψόμετρο 620 μέτρα Το συνολικό ανάπτυγμα των ακτών της νήσου φθάνει τα 63 χιλιόμετρα Στο νησί υπάρχουν τέσσερις οικισμοί Το μεγάλο χωριό, τα Λιβάδια, ο Άγιος Αντώνιος και η Έριστος Πέτω στο, πέτω στο καλοκαιράκι, πέτω στο, πέτω στο καλοκαιράκι πέτω στο καλοκαιράκι, κυνηγούσα ένα πουλάκι Κυνηγούσα, κυνηγούσα, λαχταρούσα, κυνηγούσα, λαχταρούσα, κυνηγούσα, λαχταρούσα Να να το πιάσω δεν μπορούσα Και ρίξα, και ρίξα τα ξόδεργα μου, και ρίξα, και ρίξα τα ξόδεργα μου, και ρίξα τα ξόδεργα μου Και ήρθε εντόπουλη κοντά μου Και από την, και από την πολυκαρά μου, και από την, και από την πολυκαρά μου Και ακούγοντας το φέτος το καλοκαιράκι από την Τήλο, πάμε να ξεκινήσουμε την ιστορική αναδρομή της Τήλου. Ιστορικά αναφέρεται από τον Όμηρο, όπου πρώτη κατοική της ήταν από τη Ρόδο. Μετά τον Τρωικό πόλεμο φαίνεται πως κατοικήθηκε από τους Δωρείς. Στην αρχαιότητα η Τήλος θυμίζονταν για τα μοίρα της και για διάφορες αλφές και από τον δεύτερον αιώνα π.Χ. αποτελούσε δήμο των Ρωδίων. Στην Βυζαντινή περίοδος η Τήλος ανήκε στο στρατιωτικό θέμα της Σάμου. Λεηλατήθηκε τόσο από τους Ψαρακινούς όσο και από τους Ενετούς. Αργότερα η νήσος περιήλθε στους Ιωαννίτες Ιππότες το 1309 και όταν καταλήφθηκε η Ρόδος από τον Σουλεϊμάν τον 1ο Μεγαλοπρεπή το 1522 ακολούθησε την τύχη των υπόλοιπων νήσων. Τον 16ο αιώνα η εποχή των Ιωαννιτών η Τήλος αναφέρεται από περιηγητές ως επισκοπή ή επισκοπία, πιθανόν από το ακροτήρι του νησιού επισκοπή. Το 1675 η Τήλος καταστράφηκε από το Γάλλο πειρατή Κρεβελιέ και μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα δοκιμάστηκε από επιδρομές αλγερινών αλλά και ευρωπαίων πειρατών. Οι ηγούμενοι του μοναδικού μοναστηριού του Αγίου Παντελεήμωνα διατηρούσαν τα αρχεία του νησιού και αντιπροσώπευαν τους κατοίκους τους σε κάθε δημόσιο θέαμα από τον 15ο αιώνα μέχρι και το 1948. Σημαντικά απαλλοντολογικά ευρήματα και οστά νάνων ελεφάντων που χρονολογούνται στη μεσολυθική εποχή έχουν βρεθεί στο σπήλαιο Χαρκαδιώ. Στο ίδιο σπήλαιο βρέθηκε νεολυθική κεραμική και λύθινα σκεύη ενώ σε πρόσφατες έρευνες διαπιστώθηκε επίσης παρουσία καταλήπων του μηνοϊκού πολιτισμού. Οι Τούρκοι για πρώτη φορά επιτέθηκαν στην Τήλο το 1822 και κατόρθωσαν να την καταλάβουν το 1522. Την Τουρκοκρατία διαδέχτηκε το 1912 η Ιταλοκρατία ενώ το 1943 την κατέλαβαν οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Στην Τουρκοκρατία υπήρξαν και οι Γερμανοί. Πριν σας ξεκινήσω την βόλτα μας στην όμορφη Τήλο, να χαιρετήσω την δέσποινα που βρίσκεται εδώ στη Δανειστική Βιβλιοθήκη, την Περική Δανειστική Βιβλιοθήκη, καθώς και τις μικρές φατσούλες που έρχονται κάθε Σάββατο 11 με 12 και 10 με 12 μάλλον, γιατί κάπου τόσο έχει κρατήσει αυτή η βολτούλα, για να πάρουν να δανειστούν βιβλία από την Δανειστική Βιβλιοθήκη την Περική. Αυτό μια μικρή παρένθεση και να ξεκινήσουμε τη βόλτα μας στην όμορφη Τήλο. Η Τήλος μας περιμένει με 19 παραλίες, 12 βουνά με ρέουσες φυσικές πηγές, 7 μεσαιωνικά κάστρα, ένα Βυζαντινό μοναστήρι, 200 εκκλησιές, ένα σπήλαιο με πολλές ανασκαφές, ένα χωριό πολιτιστικό μνημείο, πάνω από 100 είδη πουλιών, εκατοντάδες άγρια είδη χλωρίδας. Διατηρώντας πάντα τη φυσιογνωμία του παρελθόντος, στην Τήλο ανοίγεται μπροστά μας η Ελλάδα των προηγούμενων χρόνων. Το διπορικό μας το νησί αρχίζει από το λιμένα των Λιβαδιών, που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού και αποτελεί το κυριότερο σημείο άφηξης για τους περισσότερους επισκέπτες. Το χωριό Λιβάδια αγκαλιάζει ήρεμα την ακτή δίπλα από το λιμάνι. Αγναντεύοντας στα ανατολικά, ξεπροβάλλουν μέσα από τα νερά του Αιγαίου, τα βουνά της Τουρκίας, ενώ φαίνονται και οι πρωινοί ψαράδες, που οδηγούν τις βάρκες τους έξω από το λιμάνι, για να εξασφαλίσουν το καθημερινό προστοζή. Στην κορυφή του βουνού, πάνω από το χωριό, δεσπόζει το 600 ετών κάστρο της Αγιοσικιάς. Στη βόλτα μας, στο χωριό, την προσοχή μας τραβάει το κτίριο του αστυνομικού τμήματος στο λιμάνι, με την αξιοπρόσεκτη αρχιτεκτονική του, που θυμίζει την ιταλική κυριαρχία του νησιού, από το 1912 έως το 1948. Κατευθυνόμαστε στη συνέχεια προς το κοντινότερο χωριό, το μικρό χωριό, που κτίστηκε το 15ο αιώνα, στους λόφους, πάνω από τα λιβάδια, και καταλήφθηκε μετά από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, από τους κατοίκους του. Ορισμένοι από αυτούς, κατευθύνθηκαν στα λιβάδια, για να δημιουργήσουν εκεί τις επιχειρήσεις, γύρω από το λιμάνι. Έτσι, έκθεσαν ένα φιλόξενο χωριό, με μικρά καταστήματα και καφενέδες, που εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων, αλλά και των επισκεπτών, καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Συνεχίζοντας την εξερεύνησή μας στο υπόλοιπο νησί, ακολουθούμε τον κύριο δρόμο, με κατεύθυνση το μεγάλο χωριό, που απέχει οδικός, μόλις δέκα λεπτά, από τα λιβάδια. Στη διαδρομή μας προς το μεγάλο χωριό, διαχύζουμε το βουνό, και θαυμάζουμε τους αρχαίους πετρότυχους, κατασκευασμένους αιώνες πριν, για την φύλαξη των ζώων. Τα πολυάριθμα μικροσκοπικά εκκλησάκια, με την ακανόνιστη αγροτική αρχιτεκτονική, που με δυσκολία γίνονται αντιληπτά, μέσα στα βράχια, και τους στριφτούς κορμούς των ανεμοδαρμένων βελανιδιών, και ελιών, που χρόνια στέκονται εκεί, φυλάζοντας τα μυστικά του παρελθόντος του νησιού. Οι περιπατητές της φύσης θα ανακαλύψουν τις 200 διασκορπισμένες Βυζαντινές εκκλησίες. Οι 40, ένα από τις οποίες διατηρούνται στις αρχικές νοπογραφίες τους. Η παρουσία του παρελθόντος στην ατμόσφαιρα, που περιβάλλει τις εκκλησίες αυτές, είναι ιδιαίτερα αισθητή και μας μαγεύει. Διασχίζοντας τα διαμορφωμένα μονοπάτια στο βουνό, συναντάμε άφθονα είδη χλωρίδας και πανίδας, και τα ρουθούνια μας γαργαλάει το πικάντικο άρημα του άγριου θυμαριού και των ποικίλων βοτάνων. «Ηρήνη που σου το πουρνό» Για να το ακούσουμε. «Πού σου το πουρνό» «Πού σου το, πού σου το, πού σου το μεσημέρι» «Πού σου το, πού σου το, πού σου το μεσημέρι» «Πού σου το λιό βασίλεμα» «Πού σου το λιό βασίλεμα» «Νεράζω, νεράζω, νεράζω φιλιμένη» «Νεράζω, νεράζω, νεράζω φιλιμένη» «Μα να νερό δεν είχαμε» «Μα να νερό δεν είχαμε» «Μα να δει, μα να δει, μα να δει ξαντινίκα» «Μα να δει, μα να δει, μα να δει ξαντινίκα» «Και πιάνω τα γυρώσαμε» «Και πιάνω τα γυρώσαμε» «Το μάστρα, το μάστρα, το μάστρα βάς το χέρι» «Το μάστρα, το μάστρα, το μάστρα βάς το χέρι» «Και πάω στην Αγιά Τη Γη» «Και πάω στην Αγιά Τη Γη» «Να πιω και να πιω και να πιω και να γεμίσω» «Να πιω και να πιω και να πιω και να γεμίσω» «Κι αφού, κι αφού γέμισα» «Κι αφού, κι αφού γέμισα» «Κι αφού θε, κι αφού θε, κι αφού θέλα να φύγω» «Κι αφού θε, κι αφού θε, κι αφού θέλα να φύγω» «Βρίσκω το νιό και κοίτσε το» «Βρίσκω το νιό και κοίτσε το» «Συμβρύσσει, συμβρύσσει, συμβρύσσει και κοιμάτω» «Συμβρύσσει, συμβρύσσει, συμβρύσσει και κοιμάτω» «Γιατί κουνιένας και βλερός» «Γιατί κουνιένας και βλερός» «Να φας και να φας και να φας κι αφρά το μήλο» «Να φας και να φας και να φας κι αφρά το μήλο» «Να μυρίσεις βασιλικό» «Να μυρίσεις βασιλικό» «Να αναστεί, να αναστεί, να αναστεί τη ψυχή σου» «Να αναστεί, να αναστεί, να αναστεί τη ψυχή σου» «Και πήραν τα ψητό νερό» «Και πήραν τα ψητό νερό» Συνεχίζοντας την εξερεύνησή μας στο υπόλοιπο νησί ακολουθούμε τον κύριο δρόμο με κατεύθυνση το Μεγάλο Χωριό που απέχει οδικώς μόλις 10 λεπτά. Στη διαδρομή μας προς το Μεγάλο Χωριό διασχίζουμε το βουνό και θαυμάζουμε τους αρχαίους πετρότυπους κατασκευασμένους αιώνες πριν για τη φύλαξη των ζώων. Οι περιπατητές της φύσης θα ανακαλύψουν τις 200, όπως είπα, διασκορτισμένες βιδαβηνές εκκλησίες. Συνεχίζοντας τη διαδρομή μας στα δυτικά προς την αρχαία πρωτεύουσα της Τήλου σκιωγραφείται στην κορυφή του βουνού ένα κάστρο που αποτελεί απομεινάρι του κάστρου και του φρουρίου της Μεσαρίας που χτίστηκε μεταξύ του 14ου και 15ου αιώνα. Κάτω από αυτό βρίσκεται το σπήλαιο Χαρκαδιώ που οι πρόσφατες ανασκαφές του οποίου εξέπληξαν τους παλαιοντολόγους αφού μέσα σε αυτό βρέθηκαν σκελετοί νάνων ελεφάντων που χρονολογούνται από το 4500 π.Χ. Μόλις τρία χιλιόμετρα από το δρόμο αρχίζει να διαθένεται πάνω στις απότομες πλαγιές του λόφου του Αγίου Στεφάνου το χωριό Μεγάλο Χωριό με το αρχαίο κάστρο να δεσπόζει στην κορυφή του. Μια ήρεμη και έμφυτη γοητεία χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο χωριό που είναι τόσο κοντά στην παράδοση. Το 1827 άρχισε η κατασκευή των κτίριων του και η ενσωμάτωση σε αυτά αρχαίων απομειναρίων κτηρίων. Παράδειγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των κτηρίων του αποτελούν το δημαρχείο, το δημοτικό σχολείο και η βιβλιοθήκη όπως και η έκθεση των νάνων ελεφάντων, το ιατρείο και το παντοπωλείο. Η έφορη κοιλάδα και τον μπλε χρώμα του κόλπου της Ερίστου μας βάζουν στον πειρασμό να εξερευνήσουμε και το χωριό Έριστος. Περιοχή με αυθονία πηγών, καλλιέργειες μεγάλης ποικιλίας φρούτων, δέντρων αμυγδαλιάς και λαχανικών και με ένα μαγευτικό χρωματιστό μοσαϊκό απογριολούλουδα την εποχή της Άνοιξης. Την κοιλάδα της Ερίστου τη διαδέχεται η ομορφότερη παραλία του νησιού, η παραλία της Ερίστου. Κατευθυνόμαστε μερικά χιλιόμετρα βόρεια από το μεγάλο χωριό, στον κόλπο της Πλάκας, για να συναντήσουμε μια άλλη όμορφη και προστατευόμενη παραλία της Τήλου. Προτού φτάσουμε στην Πλάκα, συναντάμε στο βόρειο μέρος του νησιού το γραφικό κόλπο του Αγίου Αντωνίου με το μικρό λιμάνι του. Στην περιοχή αυτή το Αγίο Αντωνίου δεσπόζει και το αρχαίο νεκροταφείο με τους απολυθωμένους ανθρώπινους σκελετούς που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ιστορική του αξία. Η σκελετή αυτή είναι ορατή μόνο μέσα από τη θάλασσα. Κατευθυνόμαστε στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμωνα που κτίστηκε το 1470. Ανακαινίστηκε το 1703 και το 1824 και επεκτάθηκε το 1843. Η είσοδος με τις βάγες οδηγεί σε μια βοτσαλωτή αυλή η οποία περιτριγυρίζεται από πλατάνια, λουλούδια, βασιλικό και αμπέλια. Το μοναστήρι είναι περιτυχισμένο και από το προαύλιο οδηγούμαστε στην εκκλησία με τα παλαιά ψηφιδοτά της που έχουν δυστυχώς αποκατασταθεί μετά από την τοποθέτηση ασβεστοκονιάματος από τους Τούρκους. Τα σπίτια των καλογέρων βρίσκονται δίπλα στην εκκλησία. Ακολουθώντας ένα μικρό μονοπάτι θα ανακαλύψουμε ένα δέντροσκέπαστο χώρο για ξεκούραση και χαλάρωση και θα ξεδιψάσουμε στην τροσερή πηγή. Το μοναστήρι γνώρισε μεγάλη ευημερία κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα και 19ου καθώς αποτελούσε βασικό οικονομικό αλλά και πνευματικό κέντρο της εποχής. Κατήχε μεγάλες εκτάσεις γης με κοπάδια ζώων ενώ εκεί τυπώνονταν και τα χαρτονομίσματα που χρησιμοποιούνταν στο νησί. Θα ακούσουμε ακόμα ένα τραγούδι και συνεχίζουμε τη βόλτα μας στην όμορφη Τήλο. Και πάλαι και πάλαι και πάλαι ξανά πέρα και πάλαι και πάλαι και πάλαι ξανά πέρα και Ας σημερώγα σημερώγα σημερώγα μως γίνεται Σημερώ σημερώ σημερώ Παναηρή Σημερώ σημερώ σημερώ Παναηρή Η Τήλος είναι ο οικολογικός παράδεισος των Δωδεκανήσων και ένας από τους πιο δημοφιλείς τόπους απόδρασης από την κοσμική Ρόδο για αυθεντικούς φυσιολάτρες. Αυτή η μικρή νησιωτική πολιτεία με την εκθαμβωτική φύση και τα εκατοντάδες πολιτιστικά μνημεία έχει να αναδείξει πολλές περγαμινές. Ως τόπος ανακάλυψης των τελευταίων άνων ελεφάντων της Ευρώπης η Τήλος απέκτησε μια περίοπη θέση στην ιστορία της ευρωπαϊκής παλαιοντολογίας αλλά και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης. Ως καταφύγιο εκατοντάδων σπάνιων άγρων πουλιών θεωρείται μια διεθνής μέκα του birdwatching. Την ίδια στιγμή αυτό το απομακρυσμένο νησί του Αιγαίου πρωτοπορεί στην πράσινη ενέργεια αλλά και στην αρμονική συμβίωση ανθρώπων με διαφορετική κουλτούρα. Γάλλοι και Σκανδιναβοί ταξιδιώτες έχουν ανακαλύψει τη μυστική σαγήνη της Στήλου εδώ και δεκαετίες. Θα συνεχίσουμε την περιήγησή μας και θα σας πω για τις πιο γνωστές και τις πιο όμορφες παραλίες της Στήλου. Τον Άγιο Αντώνιο όπως σας είχα ξαναπεί όπου είναι μια από τις πιο γραφικές παραλίες της Στήλου με δαντελωτή ακτή, φήνικες, αρμυρίκια και καταγάλανα νερά. Είναι κατάλληλη για όσους αναζητούν καταφύγιο ηρεμίας ενώ στην ακτή λειτουργούν ταβέρνες για φαγητό μετά τον πάνιο. Ο βυθός της περιοχής είναι εντυπωσιακός και προσφέρεται για καταδύσεις καθώς στον πυθμένα της θάλασσας μπορεί να διακρίνει κανείς τα ερείπια ελληνιστικής πόλης. Την Πλάκα, έναν υπέροχο κολπίσκο με κρυστάλλινα νερά που βρίσκεται μετά την παραλία του Αγίου Αντωνίου και εντυπωσιάζει με την εξωτική του σκηνογραφία. Η ακτή περιβάλλεται από ένα δασίλειο με αρωματικούς ευκαλύπτους όπου ζουν ελεύθερα πανέμορφα παγόνια. Και τα Λεθρά είναι μια μικρή εδέμ για μοναχικές βουτιές στην ήρεμη και βροσερή θάλασσα. Η απόμερη βοτσαλωτή παραλία είναι προσβάσιμη μόνο με ποζοπορία και από παραθαλάσσιο μονοπάτι 40 λεπτών από τα λιβάδια ή διαθάλασσας. Αυτά για τις όμορφες παραλίες της Τήλου. Θα συνεχίσουμε με ένα ακόμα τραγουδάκι. Περνούν τα χρόνια. Άντε, πέρνουν τα χρόνια. Αχ, και χωλιό, χωλιό γιατί γεννούμε. Μα δε μας εγέρνουσανε. Χρόνια, χρόνια, χρόνια, χρόνια, χρόνια, χρόνια. Δε γεννούσανε. Χρόνια, νεκιά, στερνούνε. Στερή, στερη βγαίνω, βγαίνω και τσορώ. Στον κόσμο το πρόσωπο σωρήνω. Στερη βγαίνω, βγαίνω και τσορώ. Στον κόσμο το πρόσωπο σωρήνω. Άντε, τραγουδήστε κακή καρδιά. Να πάει πίκρα κάτω. Και η πίκρα θα έχει χωλή. Τον άνθρωπο καλαντός. Στερή προβάλλεται, προβάλλεται. Μάτια που με τρέλα, τρέλανεται. Προβάλλεται, προβάλλεται. Μάτια που με τρέλα, τρέλανεται. Άντε, ας τραγουδήσω. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αχ, κι ας χαρώ του χρόνου κι όσοι ξέρουν. Αξίζει να επισκεφτούμε την Παναγία Πολίτησσα του 19ου αιώνα και το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου του 14ου αιώνα που βρίσκεται κοντά στα Λιβάδια. Η Τήλος θεωρείται ένας από τους κορυφαίους προορισμούς για περιηγητικό τουρισμό, καθώς η εξαυωτική φύση του νησιού διασχίζεται από αρχαία μονοπάτια μοναδικής ομορφιάς. Σήμερα υπάρχουν 30 χαραγμένες διαδρομές πεζοπορίας που αποκαλύπτουν στον περιηγητή μία απρόσμενη ποικιλία τοπίων και πολιτιστικών μνημείων. Όσοι λοιπόν αγαπάτε το περπάτημα και τη φύση, θεωρώ ότι η Τήλος θα σας ανταμείψει. Πάμε να ακούσουμε «Στου Ήλιου το Βασίλεμα» και θα αλλάξουμε λίγο, τελειώσαμε τη βόλτα μας στην όμορφη Τήλο, πάμε τώρα να τη γνωρίσουμε λίγο πιο βαθιά. Να δούμε τους χορούς τους, να δούμε τις ενδυμασίες τους, να τη γνωρίσουμε λίγο πιο ζεστά, λίγο πιο έντονα. «Στου Ήλιου το Βασίλεμα» Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Μάνα, όνειρο τρώγα εγώ, μάνα, κάτω κι αδελφιόν. Μάνα, σε πιανήσε μου το νέο αδελφανόδερο. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Στου Ήλιου το Βασίλεμα, στου περβολιού την άκρη. Έγιραν τα μεσάνυχτα. Έγιραν τα μεσάνυχτα. Και πανάκτη, και πανά, και πανάκτη νερόσι. Και με νάνι, και με νάνι, και με νάνι καρδούλα μου. Δε λέει να δε λέει, δε λέει να νερόσι. Έγιραν τα, έγιραν τα, έγιραν τα μεσάνυχτα. Κιούλα τα, ναι, κιούλα τα, κιούλα τα μεσάνυχτα. Και πια στιγμή, και πια στιγμή, και πια στιγμή αγάπη μας. Σαν ψάρι μες τα δίπια, σαν ψάρι μες τα δίπια. Πλάγια ζωγιά, πλάγια ζωγιά, πλάγια ζωγιά να κοιμηθώ. Κι ο ύπνος δεν με φέρνει, κι ο ύπνος δεν με φέρνει. Κι ο νους μου χα, κι ο νους μου χα, κι ο νους μου χα δεν μένω μου. Μαζί σου συνεφέρνει, μαζί σου συνεφέρνει. Και φυσικά ακούτε με πιξίδα την παράδοση στο μικρόφωνο η Πάτρα Ποντίκη. Σήμερα ταξιδεύουμε στην όμορφη Τήλο και τώρα θα σας πω λίγο τους χορούς της Τήλου. Οι καμάρες είναι ένας γαμήλιος χορός από την Τήλο, ο οποίος χορεύεται από άνδρες και γυναίκες την επόμενη μέρα του γάμου, στο αλώνι της νύφης, ως τελευταίος χορός του γλεντιού. Οι χορευτές τοποθετούνται σε ζευγάρια το ένα πίσω από το άλλο με λαβή των χεριών από τις παλάμες και εκτελούν με το ρυθμό προχωρητικά βήματα δημιουργώντας με τα χέρια τους καμάρες κάτω από τις οποίες περνούν όλοι με τη σειρά. Στον Άγιο Παντελεήμονα είναι κι αυτός ένας χορός. Για κάθε κλησάκι που έχει Τήλος γίνεται και μια ανάλογη γιορτή. Η σημαντικότερη εκδήλωση γίνεται στις 26 Ιουλίου, την παραμονή της εορτής του Αγίου Παντελεήμονα. Είναι ένα θαυμάσιο πανηγύρι που συγκεντρώνει κόσμο από όλα τα δωδεκάνησα. Παρακολουθούν τη λειτουργία και μετά αρχίζει το γλέντι. Τα παλιά χρόνια τα κορίτσια της στήλου φορούσαν την ολόλευκη με κεντήρια στολή του νησιού και χόρευαν όλη τη νύχτα, ενώ την επομένη στην πλατεία της πρωτεύουσας συνεχιζόταν ο χορός. Επίσης, πάντα τα παλιά χρόνια, οι νέες της στήλου φορώντας τις στολές τους συγκεντρώνονταν εννιά μέρες πριν από τη γιορτή στο μοναστήρι για το νιάμερο. Το διάστημα αυτό φρόντιζαν για την καθαριότητα του χώρου ώστε όλα να είναι έτοιμα για το πανηγύρι, τραγουδώντας και συχνά κετώντας τα πρικιά τους με την περίφημη βελονιά, που μέχρι σήμερα θαυμάζεται από τους ειδικούς στο κέντημα της πουκαμίσας, που ονομάζεται πλαήμαλος. Η Ειρήνη ανήκει στο χορευτικό ρεπερτόριο της γαμήλιας διαδικασίας και χορεύεται από άντρες και γυναίκες σε δύο αντικριστές παράλληλες ομάδες, όπως κι ακριβώς ο χορός Καμάρα. Έτσι και αυτός σχετίζεται με τις καντρίλιες χορός δυτικής προελεύσεως. Μια μαντινάδα Θένα Πό, κι αυτός ένας γαμήλιος χορός της Τήλου, που χορεύεται όμως από τους συμπεθέρους. Άλλοι χοροί είναι πέρα στους περακάμβους, που θα τον ακούσουμε λίγο παρακάτω. Μια Σούστα, ο Συρτός, ο Καλαματιανός, ο Ροδίτικος, κορίτσι ασπροσκόκινο, φέτος το καλοκαιράκι, διπλός αποστολήτικος. Για να βάλουμε στους περακάμβους να το ακούσουμε, μιας και το είπαμε και το αναφέραμε τώρα. Πέρα στους περακάμβους, πέρα στους περακάμβους, πέρα στους περακάμβους, όπου με οι ελιές. Πέρα στους περακάμβους, πέρα στους περακάμβους, πέρα στους περακάμβους, πέρα στους περακάμβους, όπου με οι ελιές. Πάω κι εγώ κάμενος, πάω κι εγώ κάμενος, πάω κι εγώ κάμενος για να λουτουργηθώ. Να κάνω και στα δρόμου, σαν βάρκα χρυσόνος. Μου δε παπά να βρίσκω, μου δε παπά να βρίσκω, μου δε παπά να βρίσκω, μου δε πνευματικό. Βρίσκω να περιβάλλω, αλλήλια να τον τρώω να τρώω. Είπα να στεριανίσω, είπα να στεριανίσω, είπα να στεριανίσω και βλέπω μια μηλιά. Είπα να στεριανίσω και βλέπω μια μηλιά, σαν μήλο φωτομένη και φανεκοπελιά. Πάω να κόψω μήλο, πάω να κόψω μήλο, πάω να κόψω μήλο κι αν όχι το χέρι μπεις. Πάω να κόψω μήλο κι αν όχι το χέρι μπεις, Χριστέ και Παναγιά μου και να μου παίρνεις. Λέω τι θέλα κατώ, λέω τι θέλα κατώ, λέω τι θέλα κατώ ή πάνω θα ανέβω. Λέω τι θέλα κατώ ή πάνω θα ανέβω, χλουράκι να αρματώ στο κόνος, στον φούρνο. Λέω τι θέλα κατώ, λέω τι θέλα κατώ, λέω τι θέλα κατώ ή πάνω θα ανέβω. Λέω τι θέλα κατώ, λέω τι θέλα κατώ, λέω τι θέλα κατώ ή πάνω θα ανέβω. Τα πανηγύρια με παραδοσιακή μουσική ή χορό δωρεάν φαγητό γίνονται στις 23 Οκτώου στις εκκλησίες της Παναγίας της Πολίτησας και της Παναγίας Καμαριανής. Στις 31 Οκτώου, τον Άυγουστο δηλαδή, γιορτάζει η εκκλησία της Τίμιας Ζώνης στο μικρό χωριό. Κάποιες άλλα δρόμενα που γίνονται είναι το Πάσχα, έχουμε την αναπαράσταση του Λαζάρου, εκεί το ονομάζουν λουπιές, όπου γίνεται από παιδιά που βάζουν έναν γόρι κάτω από κλαδιά δέντρων ενώ γύρω γύρω τα άλλα παιδιά τραγουδούν το τραγούδι του Λαζάρου. Έχουμε το μάζεμα βαφικής ρίζας για πασχαλινές λαμπάδες, την κατασκευή ομοιώματος του Ιούδα, ο χειράνθρωπος με ρούχα, παπούτσια, ζωγραφισμένη νεροκολοκύθα για κεφάλι και κρυμμένα μηνύματα που καίγεται πανηγυρικά και την ημέρα του Πάσχα τα παιδιά κάνουν αυτοσχέδια βαρελώτα, εκεί τις ονομάζουν μπόμπες. Έχουμε και ακόμα ένα έθιμο, το έθιμο του ψεύτικου γαμπρού, όπου ντύνουν αστεία ένα φίλο που προσπαθεί να φιλήσει την ύφη, ενώ φίλοι και συγγενείς προσπαθούν δήθεν να την προστατέψουν. Αυτά όλα στις Απόκριες όπου τα παιδιά γυρίζουν τα σπίτια και τα μαγαζιά ντυμένα μασκαράδες. Αυτά είναι λίγα από τα έθιμα που γίνονται ακόμα και σήμερα στην όμορφη Τήλο. Και πριν συνεχίσουμε το επόμενο τραγουδάκι, θα σας πω λίγο για τον γάμο στην Τήλο. Ο παραδοσιακός φυσικά γάμος της Τήλου, χαρακτηρίζεται για την πολιτισμική του ποικιλομορφία, διότι παρατηρούνται ορισμένες διαφορές στα έθιμα, καθώς επίσης και στον σκοπό και στους τείχους των τραγουδιών. Τα δύο χωριά του νησιού. Ωστόσο και στο μεγάλο χωριό και στο μικρό χωριό, ο γάμος διαρκούσε 8 ημέρες περίπου, δίχως το προξενιό του ζευγαριού. Αυτό δηλαδή είχε γίνει πριν. Μέρες πριν το γάμο, το αντρόγυνο μαζί με τους κουμπάρους και τους συγγενείς τους, χαλούν όλο το χωριό, πηγαίνοντας από πόρτα σε πόρτα. Οι προετοιμασίες του γάμου ξεκινούσαν λοιπόν μια βδομάδα πριν τα αλέσματα. Οι νύφοι μαζί με τις φίλες της, άλεσαν το σιτάρι και το κρυθάρι για να ζυμώσουν τα ψωμιά για το τραπέζι του γάμου. Δεν έλειπαν τα μεταξύ τους πειράγματα, όπως να πετούν αλεύρι η μία στην άλλη, να χορεύουν και να τραγουδούν. Πάντα χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων. Και λέγανε πενέματα για τη νύφη. Την Παρασκευή το βράδυ, η πρώτη μέρα του γάμου, όπου ξεκινά εκεί η προετοιμασία των μπαούλων για τη μεταφορά των πρικών του γαμπρού. Καλά ακούσατε, εδώ έχουμε μια διαφορά, μιλάμε για την πρίκα του γαμπρού. Ο γαμπρός με τους φίλους του και τους συγγενείς ετοιμάζουν τα πρικιά τους για να μεταφερθούν στο νυφικό σπίτι. Τότε η νύφη έδινε ως πρίκα το σπίτι του γάμου. Όταν όλα τα πρικιά του γαμπρού λοιπόν ήτανε καλωστρωμένα στα μπαούλα, ξεκινούσαν με τη συνοδεία οργάνων για το νυφικό σπίτι, για να ενωθούν με τα πρικιά του ζευγαριού. Αφού τα πλύνουν και τα σιδερώσουν, τα στολίζουν μέσα στο σπίτι, πάνω σε σκηνιά, που έχουν καρφώσει από τείχο σε τείχο, αφήνοντάς τα εκεί για 40 ημέρες. Όλα μαζί τα πρικιά του γάμου, της νύφης και του γαμπρού, μένουν στολισμένα. Αργότερα στρώνεται το νυφικό τραπέζι από τις ελεύθερες κοπέλες, πάλι με τραγούδια και χορός. Στρώνεται το κρεβάτι της, το παραχρυσωμένο, που να είναι καλορίζικο και καλοκατελημένο. Ο κόσμος τραγουδά και ρίχνει στο νυφικό κρεβάτι, ρίζει κουφέτα και συνήθιζαν να καρφιτσώνουν τα λεφτά στο πέτο του γαμπρού και της νύφης. Εκείνη την ημέρα τους προσφέρεται και το παραδοσιακό γλυκό του γάμου της Τήλου, που είναι το μελεκούνι. Αφού φάνε και πιούνε, σηκώνουν το χορό, με τη μάνα της νύφης, να φοράει στις κοπελιές ποδιές και στους άντρες άσπρα μαντήλια στο λαιμό. Οι γυναίκες που χορεύουν τραγουδούν παινέματα την ώρα που η μάνα της νύφης βάζει τις ποδιές και τα μαντήλια. Ο κόσμος διασκεδάζει με παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της Τήλου μέχρι το ξημέρωμα, ώσπου κάποιοι από το γλέντι και κυρίως οι φίλοι του γαμπρού βγαίνουν στα σπίτια του χωριού για να κλέψουν τις κότες, τις οποίες μαγειρεύουν σούπα για να φάνε οι ξημερωμένοι. Έπειτα πηγαίνουν όλοι μαζί στο σπίτι του γάμου για να ξυπνήσουν το νιοπαντροζευγάρι, ρίχνοντας τουφεκές. Και κάπως έτσι ξεκουράζονται και οι νεόνυφοι. Κάπως έτσι σαν παραμυθάκι ακούγεται, αλλά η ζωή εκείνα τα χρόνια, τα μπλέτα χρόνια, ο γάμος ήταν μια διασκέδαση όχι μόνο για το ζευγάρι, αλλά και για όλους τους κατοίκους του χωριού. Πάμε να ακούσουμε το στόλισμα της νύφης. Υπότιτλοι AUTHORWAVE Να πάρει ο χρυσάετος τερβή καντουμιμένη. Έλα ευχητής μάνας της, έλα και του γύρου της. Έλα και του πρώμα που της αρχόντων με φεύγει. Κολληθέτε την νεόνυφη κι ομορφανηθέτε την. Βγείτε τραγουδιά για λεφτά και καναγευθέτε την. Ασπρίσε κι ασπράζωνε σε μια σπίνη φορέσκια σου. Κι ασπράζωνε βια πέφτουνε ασπίδερ πατήτια σου. Πριν ξεχωρηθώ πέφραξου λεβέντη κατ' όνομα σου. Πριν ξεχωρηθώ πέφραξου λεβέντη κατ' όνομα σου. Πριν ξεχωρηθώ πέφραξου λεβέντη κατ' όνομα σου. Πριν ξεχωρηθώ πέφραξου λεβέντη κατ' όνομα σου. Πριν ξεχωρηθώ πέφραξου λεβέντη κατ' όνομα σου. Πριν ξεχωρηθώ πέφραξου λεβέντη κατ' όνομα σου. Μες στην καρδιά μου εφήτρωσε ένας πατέρας ωραίος. Ένας ουρανός βασιλικός, ένας ωραίος νέος. Οι φίλοι μαλακάζουνε να τον εξεριζώσω. Να τον βγάλω απ' την καρδιά και σαν να το φώσω. Αυτός δεν ξεριζώνεται βαθιά είναι ριζωμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Και μες στα φύλλα της γης καρδιάς είναι φεριχλεμένος. Υπότιτλοι AUTHORWAVE