Thuế biên giới carbon của EU có thể khiến thương mại toàn cầu bị phân mảnh như thế nào?

In November 2023, 400 executives and engineers in Jiaheng, a major steel-producing town in the outskirts of Shanghai, gathered to address the challenge of transitioning the world's largest steel factory away from coal. The Chinese government is trying to quickly eliminate carbon, as the industry heavily relies on coal. The EU's decision to impose the world's first carbon tax on imported products has put pressure on China, as other countries may follow suit. The EU hopes to shape the global steel industry and prevent carbon leakage. However, there are concerns about the potential costs and trade disruptions caused by the Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). EU policymakers believe CBAM is necessary to combat carbon leakage, but some European manufacturers worry about higher costs and competition from cheaper, carbon-intensive steel imports. Other countries, including China, India, Turkey, and Brazil, also fear trade disruptions and a tiered system that favors clean energy exports Tháng 11 năm 2023, tại Jiaxing, Jiaheng, một thị chấn sản xuất lớn ở ngoại ô Thượng Hải, 400 giám đốc điều hành và kỹ sư ngành thép đã tập trung để giải quyết một nhiệm vụ khó khăn, đưa nhà máy sản xuất thép lớn nhất thế giới từ bỏ lò đốt than. Vấn đề này mang tính rất cấp bách về chính trị. Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng nhanh chóng loại bỏ carbon, ngành công nghiệp phụ thuộc nhiều vào than đá. Nếu không họ có nguy cơ mất ưu thế khi các quốc gia có mục tiêu khí hậu đầy tham vọng tìm kiếm nơi khác. Nguồn gốc tình trạng khó khăn của Trung Quốc có thể bắt nguồn từ châu Âu, nơi Liên minh châu Âu một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng của nước này đã áp đặt thuế đầu tiên trên thế giới đối với khí thải từ các sản phẩm nhập khẩu sử dụng nhiều carbon, bắt đầu từ si măng, sắt, nhôm, phân bón, điện, hyn rô và tất nhiên là thép. Thuế sẽ có hiệu lực vào năm 2026, nhưng quá trình chuyển đổi đã được tiến hành. Tuy vậy, có một mối quan tâm sâu sắc hơn quyết định của EU có thể gây ra một làn sóng các quốc gia áp đặt các biện pháp tương tự đối với một loạt các sản phẩm, ráng một đòn mạnh vào ngành công nghiệp Trung Quốc. Vào tháng 12, Vương quốc Anh đã công bố áp dụng thuế nhập khẩu carbon của riêng mình vào năm 2027. Theo lời EQN, đối tác nghiên cứu thuế carbon của Deloitte tại Trung Quốc cho biết, các công ty đang theo dõi chặt chẽ vấn đề này. Họ lo ngại rằng sẽ có nhiều quốc gia khác, quan trọng nhất là Mỹ và Nhật Bản thực hiện các biện pháp tương tự. Tuy nhiên, một số khách mời tại sự kiện Chia Sinh, do Hiệp hội Kim loại Chiết Giang thuộc Tổ chức Sở hữu Nhà nước lại cảm thấy lạc quan. Tan Ngoài Hàn, Giám đốc điều hành của Sian Sinda Electrical Finance Works, coi thách thức mà các nhà sản xuất thép Trung Quốc phải đối mặt là cơ hội cho các công ty như của ông giúp sản xuất ra thép sạc hơn. Tan nói chính phủ đang gửi tín hiệu về sự cần thiết nghiên cứu quy mô lớn và hợp tác công nghiệp. Chúng tôi đang đề xuất với chính phủ và hy vọng sẽ nhận được sự hỗ trợ. Đối với châu Âu, việc đưa ra cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, CbAm, đã được báo trước như một sự cân bằng rất cần thiết cho các công ty châu Âu trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng biến động. Nhưng đây cũng là một bước tiến lớn hướng tới việc định giá carbon rộng hơn, một biện pháp mà các nhà hoạch định chính sách và các nhà môi trường cho rằng cần thiết để cắt giảm lượng khí thải xuống 1,5 độ C, mục tiêu lý tưởng của thỏa thuận Paris. Các chính trị gia phương Tây đang lo ngại sâu sắc sự phụ thuộc Quá mức và Trung Quốc về nguyên liệu thô cần thiết để hỗ trợ quá trình truyền đổi xanh. Thép, một trong những kim loại được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới, là một trong những lĩnh vực bị chính trị hóa nhiều nhất trong cuộc tranh luận này. Liên minh châu Âu đang phải đối mặt với áp lực từ các quốc gia thành viên để lấy lại lợi thế cạnh tranh, muốn đảm bảo rằng hàng tỷ euro mà các công ty thép khổng lồ như Celeromitan và ThyssenKrupp đầu tư vào các nhà máy ở châu Âu của họ để giảm lượng khí thải sẽ không bị cắt giảm bởi các đối thủ cạnh tranh chi phí thấp sử dụng các nguồn năng lượng mần hơn. Tuy nhiên, sự bất an về các biện pháp đầu tiên thuộc loại này xuất hiện từ mọi phía. Bản thân một số nhà sản xuất châu Âu lo ngại rằng CBAM có thể dẫn đến chi phí cao hơn, làm sói mòn sức hấp dẫn của khu vực và của chính họ. Xa hơn nữa, các quan chức và giám đốc điều hành ở các quốc gia bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil lo ngại rằng CBAM sẽ làm gián đoạn dòng chảy thương mại và tạo ra một hệ thống phân tầng. Trong đó các sản phẩm được sản xuất bằng năng lượng sạch được gửi đến EU còn những sản phẩm được sản xuất bằng năng lượng than được xuất khẩu sang các nước nghèo với luật môi trường ít nghiêm ngặt hơn. Với mục đích này, CBAM sớm cung cấp một bản dự báo về những gì sẽ xảy ra khi cuộc đua loại bỏ carbon được thực hiện ở các quốc gia khác với tốc độ khác nhau. EU bảo vệ chính sách của mình như một biện pháp cần thiết để giảm lượng khí thải. Nhưng đối với Bắc Kinh, CBAM là một ví dụ về chủ nghĩa bảo hộ xanh. Jim Ian, một nhà phân tích carbon tại Tập đoàn Giao dịch Chứng khoán London cho biết, do lo ngại về rủi ro chuỗi cung ứng, xu hướng chung là chia cắt thương mại, mọi người đều sợ bị Trung Quốc chi phối. Bà nói thêm, cơ chế định giá carbon mang đến cho châu Âu cơ hội định hình dạng ngành sản xuất. Sự thay đổi này có thể đẩy nhanh sự chia rẽ ngày càng sâu sắc giữa nền kinh tế Trung Quốc và các nền kinh tế phương Tây và mở đường cho các biện pháp trả lũa lẫn nhau. Chi phí gây ô nhiễm, thuyết phục các đối tác thương mại của mình về lợi ích của thuế biên giới carbon đòi hỏi lỗ lực từ phía EU. Nhằm giành được sự ủng hộ, Rutshed đã tổ chức một loạt các hội thảo và hội nghị tiếp cận cộng đồng. Tại cuộc họp của các giám đốc điều hành và quan chức Trung Quốc ở Bắc Kinh vào tháng 11 năm ngoái, Ủy viên Khí hậu Liên minh Châu Âu Gubb Hoetja đã nhấn mạnh quan điểm của mình. Bạn sẽ thấy rằng mọi người đang cố gắng thúc đẩy điều gì, CBAM không phải là hình phạt đối với các nhà nhập khẩu EU, mà là một động lực để loại bỏ carbon. Ông kêu gọi bất kỳ nhà xuất khẩu Trung Quốc nào có mặt ở đây có hành động giảm thiểu và sẵn sàng báo cáo hàm lượng carbon trong sản phẩm của họ. Đối với các quan chức EU, CBAM là sự phát triển hợp lý của Hệ thống Giao dịch Khí thải Liên minh Châu Âu, ETS, qua đó các công ty Châu Âu mua giấy phép tương ứng với số tấn CO2 mà họ thải ra. Nhưng kể từ khi được giới thiệu vào năm 2005, giá carbon giao động theo nhu cầu đã tăng đều lận. Với chi phí ô nhiễm gia tăng, các nhà sản xuất có trụ sở tại EU vốn đã phải đối mặt với giá năng lượng cao lo ngại rằng sản xuất xanh hơn và đắt, tiền hơn của họ sẽ bị cắt giảm do nhập khẩu chi phí thấp từ các quốc gia sử dụng năng lượng than làm nhiên liệu. Các ngành công nghiệp nặng của EU hiện đang nhận được một số giấy phép ETS biển phí để giúp họ duy trì tính cạnh tranh nhưng những giấy phép này sẽ bị giảm dần trong những năm tới. Ông Luca Zemel, Giám đốc điều hành hãng sản xuất Oto-Renault của KRAB cho biết, thực tế là chúng tôi đang mua thép với giá cao hơn nhiều so với một số đối thủ cạnh tranh. Chúng ta đang chứng kiến giá thép tăng lên, có lẽ bằng 8-10% giá xe hơi ở châu Âu. Asoc Fermat, tổ chức thép của Italia đã cảnh báo tại một hội nghị vào tháng 09 rằng CbAm có thể đẩy giá thép lên 15%. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách của Liên minh châu Âu cho rằng biện pháp này là cần thiết để găn chặn do dị carbon, một rủi ro mà các công ty EU sẽ thuê sản xuất ngoài sử dụng nhiều carbon ở những nơi khác. Để giành được sự ủng hộ từ cộng đồng doanh nghiệp, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen năm ngoái đã phát biểu đảm bảo rằng phải trả một bức giá cho lượng khí thải carbon được tạo ra trong quá trình sản xuất một số hàng hóa nhập khẩu vào EU. Có nghĩa là giá thải carbon của các mặt hàng này sẽ phù hợp với giá sản xuất trong nước, đảm bảo các mục tiêu môi trường của EU không bị phá vỡ. 7 lĩnh vực mà các nhà hoạch định chính sách đã chỉ ra có nguy cơ do dị carbon cao nhất sẽ bị đánh thuế đầu tiên bởi CbAm, mặc dù EU kỳ vọng rằng khoản thuế này cuối cùng sẽ bao gồm nhiều ngành công nghiệp hơn. Các nhà nhập khẩu sẽ bị tính phi đối với lượng khí thải carbon liên quan đến sản xuất hàng hóa của họ theo giá ETS của EU với các khoản thanh toán đầu tiên sẽ được thực hiện vào năm 2026. Trong thời gian thử nghiệp bắt đầu vào tháng 10, các công ty phải báo cáo lượng khí thải của họ cho cơ quan hải quan, nhưng sẽ không bị đánh thuế. Các báo cáo đầu tiên phải được đột vào tháng 1 năm 2024 và những người không báo cáo sẽ phải đối mặt với một khoản phạt nhỏ. Các quốc gia có giá carbon tương tự như EU sẽ được biển trừ hoặc bị tính phí tương đối thấp dựa trên giá carbon trong nước của họ. Ví dụ, Trung Quốc có một hệ thống định giá carbon cơ bản bao gồm một lượng nhỏ sản phẩm, nhưng chi phí ra động khoảng 60 nhân dân tệ, 78 euro mỗi tấn, thấp hơn khoảng 10 lần so với giá carbon hiện tại của EU. Mặc dù Bắc Kinh đang xem xét việc mở rộng sang lĩnh vực thép và xi măng, Chen Zhibin, Giám đốc cấp cao tại Adenfi, một tổ chức tư vấn khí hậu cho biết giá carbon của họ sẽ thấp hơn nhiều so với giá của EU vào năm 2026. Ông nói, nó sẽ không tăng lên 80-90 euro, lên đến 20 euro đã là khá lý tưởng. Thương mại không công bằng Khi CbAm lần đầu tiên được đề xuất, một số nhà lập khoáp EU chủ yếu lo ngại rằng nó sẽ vi phạm các quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới và dẫn đến một ngọt tranh chấp. Tuy nhiên, trước khi các khoản thanh toán đầu tiên được thực hiện, người ta lo ngại liệu khoản thuế này có hiệu quả hay không hoặc liệu nó có thể được tránh bằng cách chỉ định thép ít carbon cho EU. Thép chiếm 22% lượng khí thải carbon công nghiệp của EU, là ngành công nghiệp lớn nhất CbAm, nguy cơ lách luật hoặc xáo trộn tài nguyên là đặc biệt nghiêm trọng. Ngành thép đang tạo ra mức độ phức tạp cao đối với CbAm, Hiệp hội Thép châu Âu, Eurofer, đã cảnh báo trong một bài báo về chủ đề này. Theo báo cáo, thép không chỉ bao gồm nhiều loại sản phẩm với hơn 100 mã tùy chỉnh, nó còn liên quan đến lượng khí thải được tạo ra trong quá trình sản xuất từ các cách sản xuất khác nhau cũng như các dòng chảy thương mại lớn. Adolfo Aiello, phó tổng giám đốc Eurofer, cho biết các nhà sản xuất thép châu Âu có thể phải đối mặt với sự cạnh tranh trên nhiều mặt trận, không chỉ từ thép bẩn rẻ hơn mà còn từ thép xanh hơn từ các nước thứ ba. Rủi ro là EU sẽ trở thành trung tâm nhu cầu về thép xanh trong khi thép bẩn sẽ được chuyển hướng đi nơi khác. Kết quả là sẽ có tác động tiêu cực thực sự đến khí hậu. Một số nhà sản xuất trong nước, bao gồm Arcelomitan, một công ty đa quốc gia có trụ sở tại Luxembourg, hoan nghênh CBM nhưng cho rằng kế hoạch hiện tại có một số sai sót. Các giám đốc điều hành Arcelomitan lập luận rằng thuế nên được bờ rộng cho các sản phẩm được sản xuất với số lượng thép lớn, chẳng hạn các thiết bị da dụng màu trắng hoặc các bộ phận được sử dụng trong máy móc. Nếu không làm được điều đó có nguy cơ đẩy các nhà sản xuất ở châu Âu mà nhiều trong số đó là các công ty xây dựng cơ sở hạ tầng xanh quan trọng như tấm pin mặt trời, dây cáp điện, sang sản xuất ở nước ngoài. Những ngành công nghiệp này, một số trong số đó, là khách hàng của chúng tôi đang tiêu thụ thép ở châu Âu và không gian lợi nhuận của họ đã bị thu hẹp rất mạnh, giờ lại tăng thêm bất lợi nữa. Lauren Plasman, Giám đốc tiếp thị của Arcelomitan châu Âu cho biết. Mối lo ngại lớn nhất của chúng tôi là các công ty chỉ đơn giản nghĩ rằng điều này là quá nhiều và sẽ chuyển sản xuất sang các nơi khác. Ngành công nghiệp điện gió cần những tấm thép lớn để sản xuất tô pin. Cơ quan công nghiệp WindEurope đã cảnh báo trong một báo cáo rằng việc chỉ đánh thuế nguyên liệu thôi có thể làm biến đạn chuỗi cung ứng hành điện gió EU. Một quan chức cấp cao của EU cho biết những phản ứng dây chuyền này sẽ được tính đến trong quá trình thử nghiệm và nếu chúng tôi cần điều chỉnh, chúng tôi sẽ cố gắng tìm hiểu. Một số nhà sản xuất cho biết, thích nghi với môi trường là phù hợp với lợi ích của ngành công nghiệp châu Âu để duy trì tính cạnh tranh và đảm bảo thành công của CBAM. Georges Dodin, giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp Gravity, có kế hoạch xây dựng nhà máy thép xanh đầu tiên sử dụng hydro sản xuất từ năng lượng tái tạo ở Pháp, cảnh báo rằng nguy cơ các nhà sản xuất châu Âu không nắm mắt sự thay đổi và bị các nhà sản xuất ở các khu vực khác vượt mặt. Ông nói thêm, ngành công nghiệp của EU được định vị một cách tự nhiên như là ví dụ đi đầu trong việc phối hợp các tiêu chuẩn, định nghĩa xanh, và các chứng chỉ. Đó là điều cần thiết để CBAM hoạt động bình thường. Chính lực phòng ngự Tại một sự kiện ở Brussels vào tháng 11, phu công đại sứ Trung Quốc tại EU đã bày tỏ quan điểm của Trung Quốc về thuế carbon. Ông lập lận rằng sáng kiến này là một rào cản xanh khác đối với thương mại một quan điểm mà ông cảnh báo đã được nhiều nước phát triển khác và Mỹ chia sẻ. Trung Quốc là một trong số các quốc gia vẫn đang đe dọa hiếu nại lên WTO. Trung Quốc đã lên tiếng phản đối các biện pháp phòng vệ thương mại khác đang được EU và Mỹ thực hiện, chẳng hạn như cuộc điều tra chống trợ cấp của EU đối với xe điện Trung Quốc mà Bắc Kinh coi là một hình thức bảo hộ vô hình. Đáp lại, Trung Quốc đã mở một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với dựa mạnh nhập khẩu của Pháp. Các quốc gia khác phản đối CBAM đang lợi dụng sự bất mãn ngày càng tăng mở ra cơ hội mới. Bộ trưởng Công nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ Mermed Fatikas nói rằng EU nên coi Thổ Nhĩ Kỳ là một sự thay thế đáng tin cậy cho Trung Quốc về các tấm pin mặt trời, xe điện và tô pin do với giá cả cạnh tranh. Nhưng có một nhược điểm, do vị trí gần EU và việc đã gia nhập Liên minh Hải quan cho phép các hàng hóa vào thị trường chung mà không cần thuế quan hoặc hạn nạch. Ông cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ nên được biến trừ khỏi các hạn chế của CBAM và nói thêm, do rằng, chúng tôi nghĩ rằng biên giới của Liên minh Hải quan phải là biên giới của thương mại carbon. Trong khi đó, Bộ trưởng Công nghiệp Ấn Độ Piyush Ghozal đã gọi CBAM là một loại thuế thiếu cân nhất và cho biết ông hy vọng các công ty EU sẽ chuyển sản xuất sang Ấn Độ. Ủy ban châu Âu đã phản đối mạnh mẽ bất kỳ tuyên bố nào cho rằng CBAM không đáp ứng với các tiêu chuẩn của WTO hoặc sẽ làm đảo luận thương mại toàn cầu. Một quan chức Liên minh châu Âu cho biết các luật sư EU đã tạo ra CBAM tin tưởng 100% rằng CBAM tân thủ WTO vì chúng tôi đang áp dụng bức thuế đối với các nhà sản xuất trong nước và nước ngoài là như nhau. Mỹ sẽ làm gì? Nhìn xa hơn, CBAM có một trở ngại khác. Từ năm 2025, phương pháp tính toán khí thải của EU mới được chấp nhận. Các nhà sản xuất thép Nhật Bản đã tranh cãi với Brussels về các chi tiết mà báo cáo yêu cầu cùng các khoản phạt tiềm mần có thể phát sinh ngay cả trong thời gian thử nghiệm. Ngay cả bản đánh giá tác động của chính ủy ban châu Âu cũng ước tính rằng việc tuân thủ thỏa thuận CBAM có thể khiến các doanh nghiệp hoất tới 27 triệu euro mỗi năm. Trước thềm hội nghị khí hậu thường niên của Liên Hợp Quốc COP28 vào tháng 12, các quốc gia phương Tây đầy tham vọng đã tăng cường kêu gọi áp dụng giá carbon toàn cầu, coi đây là một cách để thúc đẩy các doanh nghiệp cấp giảm khí thải. Họ hy vọng cách tiếp cận này sẽ ngăn chặn sự phân chia của thị trường toàn cầu thành thị trường sạch hơn và thị trường mẩn hơn. Hội nghị thượng đỉnh lần này là hội nghị đầu tiên có ngày thương mại, một dấu hiệu cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của vấn đề này như một công cụ cho hành động vì khí hậu. Có những dấu hiệu của sự thay đổi. Thách thức định giá carbon của Canada, một sáng kiến được đưa ra tại COP26 năm 2021 nhằm mục tiêu 60% lượng khí thải toàn cầu phải được cấp phép vào năm 2030, đã đạt được động lực trong năm nay khi Liên minh châu Âu ký thỏa thuận vào tháng 11. Simon Takli-Apecha, thành viên cấp cao của tổ chức tư vấn Brugge có trụ sở tại Bruxelles, cảnh báo các quốc gia có hệ thống định giá carbon mạnh phải ngăn chặn do gì carbon và việc dịch chuyển tự do từ các quốc gia có mục tiêu thấp nếu không kế hoạch cắt giảm carbon của họ sẽ không khả thi về mặt chính trị. EU chỉ là nơi đầu tiên phải đối mặt với điều này. Tuy nhiên, bên cạnh giá carbon toàn cầu, các quốc gia khác, bao gồm Canada và Úc, đang theo dõi chặt chẽ CBAM của EU với mục đích giới thiệu giá carbon của riêng họ. Đánh giá của Canberra về việc có nên áp dụng thuế biên giới carbon hay không sẽ được công bố vào năm tới, chính phủ Anh cho biết CBAM trong kế hoạch của họ còn cần được tư vấn thêm, bao gồm cả những sản phẩm mà nó bao phủ. Theo Lee Suo, giám đốc viên cứu khí hậu Trung Quốc tại Viện Chính sách xã hội châu Á cho biết, mối quan tâm lớn nhất đối với các công ty Trung Quốc là khả năng Mỹ có thể áp dụng thuế biên giới carbon. Đối với hầu hết các nhà phân tích và quan chức chính phủ Trung Quốc, khi họ nói về CBAM, họ thực sự nghĩ về việc Mỹ sẽ làm gì, ông nói. Liệu Mỹ có áp đặt thuế carbon của riêng mình trong tương cai hay không? Chúng tôi có lý do để tin rằng thuế này không phù hợp với bất kỳ sự cân nhắc nào liên quan đến WTO, mà còn mang tính thù địch và khắc nghiệt hơn. Ngày 2 tháng 11, ba thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa đã đề xuất đạo luật phí ô nhiễm nước ngoài. Dự luật này sẽ tính phí nhập khẩu một số sản phẩm dựa trên mức độ bẩn của chúng so với các sản phẩm thay thế được sản xuất tại Mỹ. Tháng 12 năm ngoái, đảng Dân Chủ cũng đã đưa ra một dự luật tương tự tập trung vào sản xuất trong nước. Tuy nhiên, do Mỹ không có hệ thống gia dịch khí thải riêng, các nhà phân tích cho rằng những biện pháp như vậy có khả năng sẽ vi phạm các quy tắc của WTO. Tuy nhiên, các hội nghị bàn tròn châu Âu về biến đổi khí ậu và chuyển đổi bền vững nói rằng rủi ro lớn hơn là CBAM cuối cùng sẽ được thực hiện trên toàn thế giới nhưng không có định nghĩa trung hợp hướng dẫn thực tiễn tốt nhất về các tiêu chuẩn tối thiểu cho các sản phẩm như thép xanh. Các nhà phân tích của họ nói rằng kết quả sẽ là các chính sách khí hậu không hiệu quả và gây nhầm lẫn cho các nhà sản xuất. Mohamed Chahim, một nhà lập pháp Hà Lan, người dẫn đầu các cuộc đàm khoán về đề xuất CBAM tại Brussels, gợi ý rằng có một giải pháp đơn giản, các quốc gia khác chỉ cần liên kết với EU. Ông nói chúng tôi có thể điều chỉnh chính sách của mình một chút nhưng ít nhất chúng tôi đã phối hợp về cách áp dụng nó bởi nếu không nó sẽ gây chia rẽ thương mại toàn cầu. Nhưng trong một thế giới lý tưởng, ông mong muốn CBAM không bao giờ được thực hiện. Điều đó có nghĩa là các nền kinh tế bên ngoài EU sạch hơn hoặc họ đã áp dụng hệ thống phát thải carbon của riêng mình, ông nói thêm. Và tôi không có ý kiến gì về chuyện này.