VNV podcast #07 - Podcast 2023-01 Dirk Groot

In this podcast episode, Dirk Groot, also known as the "zwerverneter," shares his journey of becoming an advocate against littering and plastic pollution. It started when he began noticing trash while walking with his child and decided to take action. He began picking up litter and posting pictures on social media, which inspired others to do the same. Dirk also talks about the problem of plastic pollution, both locally and globally, and the need for more education and solutions to reduce waste. Welkom bij de podcast Verpakker en Verpakker, aflevering 7. Een podcast van de Vereniging Nederlandse Verpakkerskundigen over duurzaamheid in hoorige tijden. Tijdens de ANV van de VNV, wat wel eens 23, heeft Dirk Groot, ook wel bekend als de zwerverneter, zijn visie voor de toekomst gepresenteerd. Hierbij heeft hij zeer beeldend uitgelegd hoe hij met zijn analyse van het zwijfafval in zijn gemeente het lokale en zelfs het landelijke beleid heeft beïnvloed. En door inzicht te geven waar en waardoor het zwijfafval ontstaat, heeft hij geholpen deze te verminderen. Ik noem mezelf wel stoer, de zwerverneter dus, maar het begon ooit toen ik een kind kreeg, dit hele verhaal. Het is nu bijna 10 jaar geleden en dan verandert je wereld, maar ik ging niet spontaan zwerfafval opraven. Wat ik wel ging doen is achter die kinderwagen lopen en ik liep door de stad op een andere manier dan normaal. Normaal zat ik in de auto of op de fiets en opeens begon ik al die troep te zien en ik begon me te ergeren. En ik vond natuurlijk, ja de gemeente moet meer opruimen, er moeten boetes komen, mensen moeten niet weggooien, klopt allemaal. Ik ging foto's maken en op Facebook en Twitter zetten, lekker mopperen en klagen en iedereen mopperde en klaagde mee, want niemand was het hem eens. Heel veel likes en dan vroeg er wel eens iemand, ja Dirk als je dat zo erg vindt, waarom ruim je dat niet op? Ja koekoek, ik ga niet de troep opruimen van een ander, doe ik niet. Dus ik modderde door, ik mopperde door en ik zag ook nooit iemand zo mijn zwerfafval oprapen, dus waarom zou ik het doen? Een half jaar lang gebeurde niks en toen zag ik deze foto van Henk, Henk Vrucht uit Limburg, Mook. Die vond het heel normaal om zwerfafval op te rapen. En bedacht op een gegeven moment, ik maak een selfie met een stuk zwerfafval en dat noem ik een zwervie, er zit een hashtag voor. En mensen gingen hem nadoen en toen kwam ik erachter, hey er zijn dus mensen die zwerfafval oprapen. Dan moet ik het ook maar een keer doen, om niet alleen maar te zeuren, al is het maar één keer in mijn leven, ga ik ook eens zwerfafval oprapen. Ik heb een vuilniszak aan de kinderwagen geknoopt en ik ging naar buiten. En ik schaamde me kapot, ik dacht ja ze gaan me uitlachen, flauwe geintjes maken, welke zot ruimt er nou op? Dus dan keek ik om me heen, nou er is niemand, nu kan het wel. En heel snel, oeh, niet betrapt. Zo voelde ik me, kennelijk dacht ik zo over mensen die afval opruimden, ook zelf nog. Op een gegeven moment werd ik dan toch betrapt, maar ik werd niet uitgelachen en ik kreeg een duim. Ik heb een uur lang rondgelopen, die vuilniszak volgedaan. Ik heb nog twee mensen gekregen een compliment. En waar ik eigenlijk met schaamte van huis ging, dacht ik na een uur, nou dit is helemaal niet erg om te doen. Toen ben ik het vaker gaan doen. En ik wist toen nog helemaal niks van wat ik later te weten ben gekomen. Ik zag alleen maar troepen op straat en wilde ik vanaf. En ik moest vaak een zwerfafval gaan rapen. En dat ben ik blij te doen. En vooral vanwege deze gedachte. Het is op zich iets negatiefs dat die troepen ligt. Dat je het doet is goed. En ik dacht al heel snel van ja, ik raap geen troepen op van een ander, maar voor een ander. Want als ik het opruim, dan doe ik het voor mijn moeder, voor mijn buurvrouw, voor mijn kinderen, voor iedereen. Ik heb al eens opgeruimd met mensen die alleen maar aan het mopperen waren. Toen ben ik heel snel ergens anders gaan lopen. Als je aan het opruimen bent, dan ben je eigenlijk iets goeds aan het doen. Voel je er maar goed bij. Toen dacht ik ook meteen van ja, ik kan het meteen net zo goed leuk maken. Ik ben toch bezig. Vaak was het lekker weer als ik naar buiten ging. Ik begon heel veel van die zwervies te maken. En vooral een beetje op deze manier. Een beetje gek. En gingen mensen me nadoen. Ook weer op Twitter voornamelijk was dat. En daardoor raapten mensen weer een eerste stuk zwerfafel op. Gingen ze het probleem zien. En begonnen een aantal ook meer zwerfafel op te ruimen. Ik bedacht ook al heel snel dit spelletje. Zwerfie bingo. Was eigenlijk met een soort bullshit bingo in mijn hoofd bezig. Maar toen ik bezig werd dacht ik dit. Het is een kaart. Zoek die soorten zwerfafel. Maar het wordt ook op lagere scholen gebruikt. Ga maar lekker spelen. En ruim het ondertussen op. En op een gegeven moment zien ze het probleem. En vaak vergeten ze die kaart dan. Want ze willen eerst altijd die troep uit het water en zo hebben. Maar als je toch aan het opruimen bent. Maak het gezellig. Je hoort het ook vaak van mensen die met z'n allen opruimen. Ondertussen is het gewoon hartstikke gezellig. Nou goed. Zo werd ik dus strijder tegen zwerfafel en plastic soep. Zwerfafel werd het in iedereen. Inmiddels zei het iedereen wat plastic soep is toch. Dan ga ik er heel snel heen. Soms moet ik het nog uitleggen hoor. Dit is geen plastic soep. Je kunt het zelf maken. Ik heb het geproefd. Het is niet tevreden. En niet gezond. Dit is de plastic soep die we van de foto's van internetten zo kennen. En dan zien we deze dramatische foto's. Allemaal heel ver weg. Ikonische foto's in dit inmiddels. Uiteindelijk dieren die hun kinderen plastic voeren. De allerkleinste dieren eten uiteindelijk hele kleine stukjes plastic. De microplastics. En dat komt via de voedselketen uiteindelijk ook bij ons terecht. Hoe schadelijk het is dat moet nog uitgezocht worden. Maar ik vind sowieso dat we dit maar moeten stoppen. Alleen wat ze vaak vergeten te vertellen in de media. Is dat het niet alleen maar ver weg gebeurt. Maar ook hier. Dus Amsterdam. Dit zijn allemaal foto's gewoon uit Nederland. Sloten en kanalen vol troep. Het is niet alleen een probleem voor ver weg. We hebben er hier ook last van. Als je een recreatiegebied aan het eind van de zomer als je gaat maaien kijkt. Dan gaat het vol met allemaal troep. En ook hier zijn de dieren die er last van hebben. Dit is een eend in het park bij mij. Dit is zo'n ringetje wat onder een top zit van een flesje cola of zoiets. Ze duiken naar beneden en ze happen erin. In Leiden staat op een naturalis ook een precies dezelfde soort eend opgezet. Deze hebben ze trouwens kunnen redden. Dat was wel mooi. Dit is in mijn eigen tuin. Ik probeer het heel netjes te doen. Maar het zit vol met plastic. Want de natuur is heel circulair. Het wordt steeds opnieuw gebruikt. Dit zijn in Amsterdam centrum heel bekende beelden. De natuur is circulair. Ze gebruiken van alles opnieuw. Ze maken mesten met wat ze op de grond vinden of in het water. Na de ellende gaan de ganzen ook maar in het bier. Daar komen ze helaas in vast te zitten. En ook dit soort dingen. Een snoek die vast is komen te zitten. Een elastiekje is gaan groeien. Gewond is geraakt. Losgeknipt. Zwom weg. Maar de volgende dag lag hij toch in het water. Helaas dood. Maar goed. Plasticsoep dus. Hoe maak je dat? Dat maak je met water en plastic. Dat kan met slootwater. Ik had het met kraanwater gedaan. En plastic. Het verhaal is natuurlijk dat heel veel plastic dat op het land komt uiteindelijk in het water waait. En daarna op allerlei manieren die plasticsoep gaat vormen. Hoe komt dat plastic op straat? Dit is de bekendste reden. Zo doe je dat. Jullie weten niet hoe dat moet. Zo gooi je afval op straat. We vinden allemaal dat het niet moet. We vertellen het al heel lang. Het gebeurt nog steeds. Heel vervelend. Eigenlijk wel de belangrijkste reden dat het op straat komt. Dus roepen we met z'n allen opvoeden. Dat moeten we altijd doen. Alleen dat doen we ook al meer dan 100 jaar. Deze poster van ANWB. De meesten zullen deze nog wel kennen. Die is al meer dan 100 jaar oud. De geest zegt van mij, 100 jaar geleden waren de meesten ook niet zo netjes als we denken. Het was een ander soort troep deels. Maar dat is toch. Vrij recent was deze campagne tegen zwerfafval. Vorig jaar. Dezelfde boodschap wordt uitgezonden in inmiddels een heel andere maatschappij. Terwijl we weten dat die boodschap heel belangrijk is. Maar niet genoeg om het probleem aan te pakken. Dit is een prullenbak en dit zijn verschillende soorten afval. En die horen natuurlijk netjes in die prullenbak. Dus dat moeten we aan mensen vertellen. Aan kinderen. Dus als ik een gast was gegeven. Het eerste wat ik dan doe. Ik ga dat bij jullie gewoon proberen. Die van jullie heeft er wel eens afval op straat gegooid? Ja, nee ik kan er ook niet in. Ik weet dat ik het gedaan heb hoor. En dat zie je bij die kinderen ook. Die handen gaan niet omhoog. En dan ga ik mijn hand omhoog doen. En dan gaat de juf haar hand omhoog. En dan gaan alle handen omhoog. Ze weten allang dat het niet hoort. Want ze krijgen het eigen kamp wel van huis uit mee. Maar toch gaat er ergens iets mis. Dus er moet meer gebeuren. Als we in de prullenbak gooien trouwens. We willen toch helemaal niet zeggen dat het niet alsnog zwerfafval wordt. Zeker niet als die prullenbak vol zit. Dat heb ik vaak gezien inmiddels. Wij echt heel netjes gedaan. Wat we moesten doen. En ze zijn kieskeurig ook nog. Meeuwen, koude roeken en extras. Allemaal verbieden. En prullenbakken ook. Het eerste wat ik zeg. Er moet een deksel op die prullenbak. Maar wat ik dan weer zie. Als ze eenmaal vol zitten. En dan kun je weer heel leuk van die poses op die prullenbakken doen. Het is allemaal hartstikke goed. Zitten vol. Dan krijg je weer extra zwerfafval door die prullenbak. Dus de grotere prullenbakken. Ook dat is niet altijd genoeg. Of van die hypermoderne prullenbakken. Met pers. En die een signaaltje geven naar de gemeente. Dat die leeg moet worden. Het is allemaal hartstikke goed. Maar uiteindelijk ook niet perfect. En uiteindelijk mijn visie erop is dat we gewoon teveel afval hebben. Maar goed. Als het eenmaal uit die prullenbak is gehaald door een dier. Het kan een vogel zijn. Maar ook een rat of een hond. Dan blijft het daar niet. Mensen nemen het mee de natuur in. En zo komt ons afval. Met name ook onze plastic afval. Op hele vreemde plekken in de natuur terecht. Dit is een roek die gaat er vandoor. Met een sausbakje van McDonalds. Daar ga ik straks nog wat meer over vertellen. En dit ook. Bijplaatsingen. Maar ook in het centrum van Amsterdam. Mensen hebben het netjes gedaan. Of bijna goed noemen ze dit. Zo'n bijplaatsing. Het zat netjes in die zak. Maar toch uiteindelijk verspreidt het zich nog op de verkeerde manier. Ik kom dit soort plaatjes vaak tegen op internet. Van mensen die zeggen dat dieren heel netjes zijn. En dat we ons moeten gedragen als dieren. Nou ik zeg doe dat alsjeblieft niet. Voppenvogels die poepen kwamen auto onder. Dat moeten jullie echt niet gaan doen. Helemaal niet mee eens. Helemaal niet mee eens. In de natuur laat juist iedereen zijn afval achter. Want het is altijd wel weer bruikbaar voor een ander. Of het gaat de grond in en er groeit weer wat nieuws uit. En dat zit eigenlijk ook in onze natuur. Wat we niet meer nodig hebben dat willen we vanaf. De meeste mensen zoeken netjes een prullenbak op. Maar dat is ook het meeste iets gewoon weggooien. Het is ballast. Het zijn eigen natuurlijke reacties. Iedereen die zijn afval zo op straat gooit staat nog heel dicht bij zijn oorspronkelijke natuur. Omdat we vroeger nog in het bos woonden. Kon je gewoon je bananenschillen weggooien. Niemand had er last van. Ik kwam er eigenlijk achter. Mijn zoon groeide er natuurlijk op. En die ging mij zwerfafval rapen. En dan zei hij kijk papa zwerfie. Ik moest zeggen nee dat is een schelp. Kijk papa zwerfie. Nee dat is geen zwerfafval. Uiteindelijk is dit gewoon het zwerfafval van de dieren die ze achterlaten. We kunnen die dieren niet opvoeden. Het is wel hetzelfde proces. Ik wil niet gelijk schakelen maar een beetje duiden. Als je hier namelijk kijkt. Dit is een slootkant. Daar zie je allemaal eieren. Leeg gegeten en de troep is achtergelaten. De schil. En dan zie je het blikje en daar nog een sigaret en nog een papiertje. Dat is weer achtergelaten door de dierensoort mensen. Het is op het is leeg en we laten het achter. Het is niet goed. Maar het gebeurt en het gebeurt veel te veel natuurlijk. En als je dan kijkt rond de McDonald's. Dan zie je heel veel sausbakjes. Juist in de natuur liggen. Op de plekken waar niet wordt opgeruimd. Op de plekken waar we niet komen. En heel vaak. Die sausbakjes zijn echt het verhaal. Of vanuit de prullenbakken worden getrokken. Of van de grond van het terrein van McDonald's. Vogels vliegen ermee weg. Niemand heeft ermee in de gaten. Het is al in de natuur terecht gekomen. En dan deze ook nog. Het hoort natuurlijk netjes in de ondergrond. Zo'n container als je in een hoogbouw of zoiets woont. En misschien heeft het wel netjes gescheiden. Ja ze zitten tegenwoordig van die stofkammen omheen. Noem je dat geloof ik. Zodat het helder wordt tegengehouden. Zodat het afval op heel veel manieren ze weg wil weten. Weten ontsnappen uit ons systeem helaas. En dan vind ik ook nog heel veel afval. Waarvan ik weet dat het niet expres is weggegooid. Dat zijn bijvoorbeeld fietslampjes. Zeker die los hangende lampjes. Overal langs fietspaden. Mensen gooien niet alles expres weg. Ze verliezen ook dingen onderweg. Ik vind ook heel veel wieldoppen. Ik ken niemand die zijn wieldoppen zo op straat gooit. Maar ik vind ze wel. Haarelastiekjes. Zijn er jullie wel eens dames die hem expres weggooien? Ik heb zakken vol. Ik ben ze gaan sparen als symbool van. Niet al het zwerfafval is expres weggegooid. Het gebeurt ook gewoon in ons dagelijkse handelen. Ja die hebben. Heel mooi voorbeeld. Oké. Dat is wel weer knap met een geigenteller of niet. Nou hoe dan inderdaad. Handschoenen. Die liggen altijd langs het fietspad bijna altijd. Die verliezen mensen uit hun zak. Ik vind ze meestal maar per een. Dus ik heb er nooit wat aan. Op diezelfde plek vond ik ook voornamelijk de mondkapjes. Die vielen ook heel veel uit zakken. Ik heb het zelf gehad. Ik pakte mijn telefoon uit mijn zak en mijn mondkapje lag op de grond. Ik ben er ook toen een paar kwijt geraakt. Dat gebeurt gewoon. Mensen verliezen onderweg dingen. Ze verliezen zelfs geld. En dat vind ik het allerleukste zwerfafval om te vinden natuurlijk. Naast andere bijzondere dingen. Ja het is minder geworden sinds corona. Echt waar serieus. Ik betaalde minder cash. Het grappige hiervan is dat als ik vertelde zeker jaren geleden van ik raap zwerfafval op. Dan was het ja het is toch vies. Nou daarvoor heb ik natuurlijk een grijper. Hoef ik ook niet zo te bukken. Maar dan vraag ik ja als er 5 euro ligt raap je het dan op? Ja dan wel. Je weet al dat het geld van zichzelf al vies is. Dat was op mijn handen wel. Dus als het iets waarder heeft dan ga je er anders mee om. Dan raap je het op. Maar jullie mogen van mij meer geld op straat gooien. Wat ik heb willen vertellen. Zwerfafval heeft vele oorzaken. De asociale mensen die expres weggooien. Dat is natuurlijk het grootste probleem. Maar er zijn nog veel meer manieren waarop ons afval aan ons ontsnapt. Het is ook al heel oud. Deze post heb ik net laten zien. En daar wil ik even aandacht besteden. Deze meneer. Dat hij taalmachtig is. En weet wat een prullenbak is in het Frans. Poubelle. Dit is meneer Etienne Poubelle. Hij was een soort magistraat slash wethouder in Parijs. En hij heeft eind negentiende eeuw daar een wet uitgevaardigd. Dat er overal prullenbakken kwamen in de openbare ruimte. De mensen waren er helemaal niet blij mee. Hij wilde zelfs als wet gescheiden. In zijn organisch afval. Lompen en oesters en aardewerk. Maar uiteindelijk hebben ze die prullenbak naar hem vernoemd. Dat was een eponym. Toen hadden ze dus ook al problemen met afval. Het is niks nieuws. Mensen gooiden toen ook al dingen op straat. Dit is een andere Fransman. Barbopapa. Maar kinderen kijken er een paar jaar geleden naar. En toen dacht ik. Barbopapa doet een beets cleanup. Dit zal vast een heel nieuw filmpje zijn. Ik ben het gaan nazoeken. Ik ken Barbopapa nog uit mijn jeugd. Dit is uit een filmpje uit 1974. Dus beets cleanups zijn ook al niks nieuws. En ik herinner me ook in mijn jeugd dat er ook troep op het strand lag. Zelfs teertussen mijn tenen. Dat was een probleem van die tijd. Het is allemaal niks nieuws. Dit is een stuk uit een geschiedenisboek. Het gaat over Groningen. Dat er in 1574 een verbod werd afgekondigd. Je kreeg 5 marktboete. Als je afval in het water op de grond gooit. Toen deden mensen het ook al. Misschien was het vroeger wel erger of minderer. Het is niks nieuws. Moeten we het goed lezen? Ja? Maar fijn. Dit is een filmpje uit de jaren 60. Het filmpje laat ik even niet zien. Het duurt te lang. Als je op YouTube zoekt naar Amsterdam houdt de stad schoon 1962. Dan vind je een fantastisch filmpje over Amsterdam. Wat van troepen toen was. Het gaat alleen maar over papier. Tegenwoordig hebben we ook heel veel andere soorten afval. Mijn moeder is iemand die zegt. Vroeger waren we heel netjes snel schoon. En zij woonde toen in Amsterdam. Dus dan sla ik daar wel eens mee om de oren. Dit allemaal weten. Dat dacht ik een aantal jaar geleden. We zijn zo geworden. De volgende stap in de evolutie is meer opruimen. En ik zet mezelf lekker boven aan die ladder van de evolutie. Dat gaat super tof. Dan ga je meer mensen opruimen. Je krijgt aandacht. Alleen na een jaar of twee dacht ik. Ik ben eigenlijk een soort verpleegster of verpleger. Die een patiënt verzorgt. Een pilletje erin. Een washandje erop en zo. Maar ik kan die patiënt niet genezen. En ik wil er meer doen. Dit is een heel beroemde verpleegster. Het belangrijkste wat zij in mijn oog heeft gedaan. Is dat zij in de Krimoorlog. In die barakken data is gaan verzamelen over de toestand. Waarin die patiënten. Dus die slachtoffers en slachtoffers werden verzorgd. Juist in haar barak. Waar ze zo goed haar best deed. Overleden meer patiënten, soldaten. Dan in andere barakken. Ze kwam erachter dat er een open rioolleiding lag. Ze is allemaal dingen gaan turven en bijhouden. Er zat een statistische achtergrond. Eigen data achtergrond dus. Vanwege de connectie. Op basis van dat ze gefundeerd had verteld. Hoe het zat. Is de Britse regering maatregelen gaan nemen. En toen ging het aantal overleden patiënten. Dus drastisch naar beneden. Ironisch in de oorlog. Is natuurlijk wel dat ze dan meteen met het slachtoffer. Worden opgestuurd. Maar uiteindelijk heeft zij haar manier van werken. Is wel de grondslag van de wereldgezondheidsorganisatie. Recyclingen. Ja inderdaad. Afijn. Ik wilde ook wat laten zien. Ik wilde ook wat vertellen aan de regering. Aan de wereld. Aan iedereen. Bijvoorbeeld dat er meer zwerfwafel is dan iedereen. Dan je ziet. Ik las rapporten over zwerfwafel van gemeentes. Die op schouw controleren. Of van de overheid. Afijn. Als het ergens heel schoon was. Dan ligt er nog veel meer zwerfwafel dan je ziet. Dat wou ik laten zien. Dit is bij mij in de wijk. Als je zo kijkt. Als je gaat schouwen. Dan is het hartstikke schoon. Dan krijg je een hele goede beoordeling. Dit is voordat ik afval ging rapen op dit stuk. Ik vond deze mat met afval. Aan het oog ontrokken door het gras. Door de slootkanten. Ik wilde een manier vinden om dat te laten zien. Dat heb ik gevonden. Dit zijn allemaal puntjes waar het afval lag. Onzichtbaar. Hoe doe ik dat? Ik ben foto's gaan nemen van elk stuk zwerfwafel. Dan is de locatie bekend. Dat is heel veel werk. Maar ik heb er toch wel wat mee bereikt. Bovenaan zie je de locatie. Het standaard van je telefoon. De datum en de tijd. Later voeg ik thuis naar toe wat het is. Waar het van gemaakt is. Wat erin heeft gezeten. Waar het voor gebruikt is. En hoeveel dat merkt. Dan krijg je prachtige lijstjes. Ik ben een datum man. Ik vind dit al heel mooi. Je kunt er dingen mee maken. Dit is een plattegrond. Een vingerafdruk van het zwerfafval in Purmerend. Mijn stad. Op de rode trajector ligt heel veel zwerfafval. Op de gele gemiddeld. En op de groene weinig. Dan kun je vanuit je gemeente al gaan kijken. Wat kan ik daar aan doen? Wat is daar anders? Ik doe dit sinds 2018 in de gemeente Purmerend. In de zomermaanden. Door de hele stad hetzelfde onderzoek. Daarna bespreken we waar het afval ligt. Dat kunnen we doen samen met scholen. Maar ook met sportverenigingen. Ook met supermarkten en de McDonald's. Hoe kunnen onze mensen beter opruimen? En we zijn aan de slag gegaan. Dit was de situatie in 2018. Heel van rood. En elk jaar zijn we dat weer opnieuw gaan doen. Of ik dan. En je ziet dat die kaart steeds groener is geworden. Door gerichte maatregelen van de gemeente. Slimmer opruimen. Prullenbakken op de goede plek zetten. Niet eens prullenbakken bijzetten. Uiteindelijk hebben we sinds 2018 50% minder sterfafval. Vorig jaar was er een heel kleine toename. En we hadden een grotere toename verwacht. Omdat alles weer open was. In 2021 was er nog heel veel dicht. Dus dan zijn we goed op weg toch? En qua gewicht is het ook meer dan gehalveerd. Vandaag ging het nog wel naar beneden. Omdat ik veel minder plastic flesjes vond. Heel mooi. Top. We zijn er wel trots op. Ik vind het heel mooi. Het is bestrijding. Want het is oplossing zoeken aan het eind van de keten. In het opruimen. Doordat ik al die data verzamelde. Kon ik nog veel meer dingen zien. Bijvoorbeeld welk deel van het sterfafval is van plastic. Dat was 60% in het begin. Welke soorten vind ik duurt het meest. Slimme kijkers zien meteen. Dat ik de sigarettenfilters niet erbij heb staan. Die zijn eigenlijk altijd nummer 1. Maar die sla ik heel vaak over. Omdat het dan zelfs mij teveel werk wordt. Dat doen anderen gelukkig. Ik kan laten zien welke merken waar ligt. Etcetera. En dan kun je op een gegeven moment ook gewoon hele sporen zien. Van bepaalde soorten afval. De bekendste is natuurlijk McDonalds. Je ligt permanent hier in het zuiden. En je ziet hoe zich dat over de stad verspreidt. Het blijft niet bij de McDonalds. En op basis van deze kaart. Riep ik voor corona altijd van het verspreidt zich als een virus. Dat heb ik een tijdje niet geroepen. Maar nu zeg ik het weer. Het is eigenlijk een soort virus. Zo'n virus. Dit is een mooie. Zo'n kaart die aan het bed hangt. Even serieus. In het krantarchief Delver.nl Kun je heel veel oude krant artikelen zoeken. Van op tekst. En toen zag ik, ben ik op zoek gegaan naar een swerfafval. Daar werd pas in 1972 voor het eerst over gesproken. En is de vraag, was er voor die tijd dan geen swerfafval? Jawel, maar dat noemden ze straatafval. Hiermee kun je echt ook gewoon weer bewijzen dat het er altijd al was. Eén jaar werd er meer over geschreven. Het andere, het is niks nieuws. En we moeten dus op zoek naar een vaccin. Als je maar dat virus hebt. Heel veel mensen geloven dan of vertrouwen nog steeds op afbreakbaar plastic. Ik hoop het. Ik ga er niet van uit. Want ze beloven ons dat al sinds 1972. En natuurlijk zijn we 50 jaar verder. Maar het is er nog steeds niet echt. Toch Carolien? Bijna. Hopelijk. We gaan er naartoe. Goed, ik ga verder. Swerfafval zie ik als een virus waar we nooit echt vanaf gaan kunnen komen. Wat we wel kunnen doen is het verminderen. En minder schadelijk maken. En de vraag is natuurlijk, hoe dan? Mijn idee is, pak eerst de meest vervuilende soort. En ik kijk echt vanuit het swerfafvalen. Dat is mijn scoop. Er zijn natuurlijk meerdere factoren van vervuiling. Dit is mijn feestje. Dus ik heb het niet over het plastic over die komkommer. Daar vind ik van alles van. Maar de swerfgeneten vindt deze niet op straat. Dit blijft in de keuken over het algemeen. Deze rijdt via de prullenbak en zo als het nog komt. En ik heb het ook niet over recyclen. Want recyclen is heel mooi. Maar net als met die soldaten. Uiteindelijk kan het steeds opnieuw in de natuur komen. Tony Chocolo kwam op een gegeven moment met deze plastic wikkels. En het is natuurlijk een heel verantwoord bedrijf. Dus we vragen haar, waarom doe je dit van plastic? Ja, maar dit is monoplastic. En dat kun je goed recyclen. Het lag wel gewoon op straat en in de natuur. En als dit al in de goede recycled plastic bak komt. Dan wordt dit ook nog niet eens meegenomen. Dus daar schiet je nog niks mee op. Dit lag op het strand. Dat zegt het al. Het is plastic. Het is opnieuw een artikel van gemaakt. Dit is het nieuwe fruitbakje van Albert Heijn. Hartstikke mooi. Helemaal volgens het plasticbak. Er is 20% minder plastic. Want het deksel is er vanaf. Er zit nu alleen zo'n velletje op. En ze hebben prijs gekregen. Van een recyclbaar plastic. Alleen ik vond ze juist veel meer op straat. En juist omdat deze niet afgesloten kunnen worden. Waardoor het minder makkelijk wordt om ze mee te nemen. Na afloop. Heel tegenstrijdig. Je hebt iets goed gedaan, maar toch gebeuren er weer andere dingen. Fijn. Ik heb een gnoom gemaakt van het zwerfafval. Op basis van meer dan 600.000 geregistreerde stukken zwerfafval. En dan ga je inzoomen. Als wetenschapper. Wat kun je nou veranderen? En waar is het schadelijkst? De blikjes en de flesjes. Bekend probleem, bekend onderwerp. Mijn eerste grote onderzoek. Heb ik tentoonstelling gedaan. Op de kaasmarkt in Purmerend. Om te laten zien, dit is zwerfafval. Het was een vorm van een taart. En de boodschap was, ik wilde het niet in mijn eten. Ik krijg tegenwoordig steeds commentaar. Dat het meer op een donut lijkt. Veranderende tijden. En als je naar die spiekeltjes kijkt. Dat zijn allemaal blikjes en flesjes. En als ik dat eruit haal. Ik heb daarvan niet alleen geteld, maar ook gewogen. En ik had de volumes bekeken. 40% van het gewicht en het volume wat ik vond. Dat was gewoon drankverpakking. En voornamelijk blikjes en flesjes. En ik wist uit andere landen. Dat staatsgeld daar goed werkte. Dus daar werd ik fanatiek voor. En ik ben onderzoek gaan doen door het hele land. Ik gaf inmiddels gastlessen. En daarvoor of daarna ging ik gewoon in die gemeente onderzoek doen. Kilometers lopen. Alle drankverpakkingen oprapen, vastleggen. Dat deed ik een aantal jaar. En dat blijft overal ongeveer hetzelfde. Wat er vervolgens gebeurde. Het werd in de politiek ook steeds belangrijker. Op een gegeven moment heeft mevrouw van Veldhoven. Het staatssecretarische bedrijfsleven gezegd. Jullie krijgen twee jaar de tijd. Om het aantal plastic flesjes. Met 60% af te doen nemen. Op straat. En anders voer ik staatsgeld in. Rijkswaterstaat moest gaan monitoren en gaan meten. Die kregen veel kritiek. Ze wisten van mijn bestaan. Dus mijn data wordt sindsdien meegenomen. In de rapportages. Op basis waarvan er uiteindelijk besluit is gekomen. Dat er staatsgeld komt. Omdat wij konden laten zien. Ik maar ook Rijkswaterstaat. Dat het aantal flesjes in het zwerfafval helemaal niet afnam. Dit is een plaatje uit zijn rapportage. Het mooie is. Sinds juli 2021. Is er staatsgeld. En het is met 70% al afgenomen. Vandaag staat in de krant dat het nog veel meer kan. Als het als de systeem verbeterd wordt. Daar ga ik nu even niet op in. Dit werkt gewoon. Voor Britjes is het hetzelfde gegaan. Dus op die manier heb ik daaraan kunnen bijdragen. Het is zeker voor het zwerfafval en voor de natuur heel positief. En wat ik vandaag vooral in de krant heb gezien. Het is heel snel afgelopen. Maar sinds begin dit jaar. Is het niet veranderd. Dus er moeten meer dingen gebeuren. Daar ga ik dus niet op in. Staatsgeld is in mijn ogen dus een prima vaccin. Tegen een deel van het probleem. Niet tegen het hele probleem. Het probleem is groter. Wikkels. Plastic wikkels met naam van Snoepelkoek. Die vind ik ook heel veel. Dit is het merkenlandschap. Van wat ik in het loop van het jaar heb gevonden. Hoe meer ik vond hoe groter de naam. McDonald's, Red Bull en Coca Cola vallen meteen op. En hier in de lucht is degene waar ik het over wil hebben. Antaflu. Wel echt bekend. Het is een Nederlands keelsnoepje. Die vond ik overal. Hij waait makkelijk weg. Valt makkelijk uit je zak. Alle generaties eten het. Ik dacht dat moet weer in papier kunnen. Ik ben mensen gaan vragen. We gaan er foto's van nemen. Binnen een jaar hadden we 16.000 foto's. Ik had ze toegeroepen. Dan ga ik naar de fabrikant. Marijn Tinga had nog een deurwaarder. Tot zijn beschikking. Waardoor we binnenkwamen. De deurwaarders vertelden de grote fabrikanten. Wat de gevolgen zijn van plastic. Zodat ze later nooit meer konden zeggen. Ik wist het niet. We hebben de directeur gevraagd. Die directeur, die CEO heette het. Die herkende het probleem. Ik zie het ook. Ik ga er aan werken. Ik maak ze weer van papier. Anderhalf jaar later lagen ze in de winkel. Een heel traject om dat te vervangen. Van waspapier. Zeg je? Ja? Ja, maar ik vind ze nog steeds. Twee jaar later. Abbrekbaar is ook een term van waar breekt het af. En hoe breekt het af. En wanneer breekt het af. Ja, maar fijn. Dit was de eerste die ik vond. Hartstikke mooi dat we wat veranderd hebben. Dit is wel het verhaal. Dit gebeurt nooit meer. Het gaat ook om het idee. We kunnen dingen veranderen en verbeteren. Zeker bij die harde snoepjes. Is dat plastic echt niet nodig. En hier zie je dat ze zeggen. Het vergaat bij goede regenbuizen. Als ik ze opraap. Dan zijn ze slap. Of dan breken ze in tweeën. Dat is een voorbeeld. Zeg je? Het is nooit helemaal weg. Ik zeg het altijd over minder schaar. Want je weet nooit wat erin zit. Perfectie bestaat niet. Een beetje mijn idee. Je kunt er zeker als fabrikant niet van komen. Dat mensen dingen op straat gooien. Of verliezen. Waar het van gemaakt is. Dit was 2018. De plastic antifluwwikkels. We gingen dus wat beter opruimen. In Purmerend. In 2020 de groene. Van papier. En inmiddels vind ik eigenlijk. Bijna geen plastic antifluwwikkels meer. Een kort samengevat. Dit was in 2018. En dit was in 2022. Dan zie je wel hoeveel impact je met zo'n klein dingetje. Al snel kan maken. Het leukste vind ik nog. Dat Wilhelminapepermunten naar hetzelfde gedaan is. Terwijl ik daar ook al lang mee bezig was. Maar die fabrikant wist geen oplossing. Voor zo'n weggeefpepermuntje. Dit kan ook gewoon in papier. Dus dat kan gewoon. Ik ga verder met vuurwerk. Niet met verpakkingen. Ik vond op een gegeven moment heel veel van dit soort halve balletjes. Dat zijn knetterballen. Dat is vuurwerk. Kindervuurwerk. Je gooit het op straat en het knettert. Je moet eerst aansteken. Hartstikke leuk. En bijna niemand raapt het op. We zijn ook weer foto's gaan zoeken. Gaan laten nemen door mensen. Binnen twee maanden hadden we 60.000 van die dingen. Dit zijn allemaal mensen die een knetterbal opruipen. En daar een foto van maken. Het mooiste vuurwerk wat ik ken. We waren geen actie tegen vuurwerk aan het doen. Maar een actie tegen letterlijk wegwerpplastic. Want dit is plastic waarvan op de verpakking staat dat je het op straat moet gooien. Sterker nog. Bij vuurwerk krijg je het advies dat je het vooral niet erna moet opruimen. We wilden eigenlijk naar de rechter. Een soort beginselzaak. Of een principezaak. Mag je dit nou wel verkopen. Maar eerst zijn we netjes de fabrikanten. Of de winkelsverkoper. Gaan bellen. Dat we dit gingen doen. En we vroegen ook waarom verkoop je dit eigenlijk. Maar al die CEO's die wisten het niet. En die begonnen toen spontaan allemaal die dingen uit de schappen te halen. Echt in december 2019 was het. Geloof ik. Of 2018. Dus al die handel haalden ze gewoon uit de schappen. Omdat zij er inmiddels ook een plasticbeleid waren aan het vormen. En die directeuren konden niet voor zichzelf verantwoorden. Dat ze dit al verkochten. Nou hartstikke mooi. Heel veel bedrijven hebben het gedaan. Wij konden dus niet meer naar de rechter. Maar toen hebben we bedacht. We maken een confinant. En we gaan het in de toekomst ook niet meer verkopen. Hebben ze ook allemaal getekend. Zelfs de importeurs van vuurwerk. En het jaar daarop vond ik die dingen van papier. In de winkel. En je vindt ze nu ook bijna niet meer op straat. Ze bestaan nog wel. Maar het is veel minder. Als je nu bijvoorbeeld de Big Bazaar gaat kijken. Die heel veel van het spul verkoopt. Dus ja, vuurwerk is per definitie vervuilend. Maar die plasticrestschade hebben we opgelost. En dat is ook een voorbeeld. Vuurwerk is natuurlijk veel ouder dan plastic. En dit kan gewoon. En waar we het kunnen veranderen, moeten we dat gewoon doen. En waar niet, moeten we misschien andere oplossingen zoeken. Hetzelfde geintje hebben we uitgehaald met waterballonnen. Een half jaar. Want diezelfde bedrijven die die knetwallen niet meer wilden verkopen. Verkochten wel waterballonnen. Hebben ook meteen een confinant gemaakt. En sinds vorig jaar. Verkoopten geen één grote winkelketen. Bijna meer waterballonnen. We hebben ze meteen laten beloven. Dat ze geen plastic confetti meer verkopen. Ook van die onzin. Dus dat is nu van papier. Dat is ook allemaal niet goed. Dat is allemaal troep. Maar dit hebben we in ieder geval eruit. Oké, tot laatst. Kom ik toch nog weer een keer terug op die sausbakjes. Ik heb al laten zien dat die vogels ze weghaalden. En dat ze in de natuur verspreiden. Dit is mijn zoon. Nog weer ouder. We gingen hazel kijken in het veld naast de McDonald's. En we zagen overal sausbakjes. En we zijn ze ook naar de foto gaan zetten. Op het weiland komen geen mensen. Alleen de koeien en de boer. En toch lag het vol met al die vogels die daar mee naartoe nemen. Ik doe ook inmiddels onderzoeken voor McDonald's. Een aantal jaar gedaan. Rond de McDonald's. Al het zwerfafval in kaart brengen. Kijken wat zijn nou de problemen. Wat kunnen we beter doen. Zowel qua opruiming en inrichting. Maar ook in verpakkingen. Om dat te illustreren. Dit is een onderzoek van 2020. Dit waren de sausbakjes. Dit was het bestek. En dit de rietjes. De rietjes en het bestek zijn inmiddels al verboden door de EU. Van plastic. Die sausbakjes zijn er nog steeds. En die waren eigenlijk in aantallen een groot probleem. Dan die rietjes en dat bestek. McDonald's is daar heel druk mee bezig. Ze hadden ook een challenge bij de KVK. Het is heel moeilijk om die mayonaise in een ander bakje te krijgen. Omdat er gewoon azijn enzo in zit. Waarschijnlijk zit de oplossing niet in het sausbakje. Maar in dat bakje. Het ecolische Franse frietjesbakje. Tijd op. Goed. Als een van jullie een geweldig idee hiervoor heeft. McDonald's staat heel erg open voor. Wat ik doe. En wat ik zeg. Met data kunnen we industrie, overheid sturen. Aanjagen en controleren. Ik word ook regelmatig geraadlegd. Door de ministeries enzo. En ik probeer de politici ook informatie te voorzien. En het werkt best wel. Nog even over het virus. Ik zie ook steeds nieuwe varianten. Zoals deze. Dat zijn de nieuwe varianten van Zweedse snus. Dat is een nicotine product dat je onder je lip doet. Dat was vorig jaar verboden. Maar ik vind het overal. De grenzen zijn ook hartstikke open. En waaronder de vapes. De eenmalige vapes. Sinds vorig jaar liggen deze in de winkel. En dus op straat. En die vapes. Die worden niet verboden. Maar die mogen geen smaakje meer hebben. En die bestellen ze waarschijnlijk ook dan weer in België. En ik zie ook mutaties van het virus. We hebben het met name over nieuwe vormen van drankkartons. Daar zijn weinig ene over gehoord. Want sinds er staatsgeld op plastic flesjes is. Zie ik opeens deze op straat. En ook in de winkels. Erdwoard heeft zelfs gezegd. Dit is de oplossing voor het staatsgeld probleem. Ze zijn helemaal gestopt met plastic flesjes. Dit is de binnenkant. Dat is polyalheterd met plastic. En dat kan die doppel van bioplastic zijn. Maar er is geen goede recycle inzamelstroom voor. Dus er gaat niet zoveel mee gedaan worden. Riedel had allemaal plastic flesjes. Met sap en sinaasappelsap. Appelsintje, goudappeltje. We doen staatsgeld op. Want het is geen zuiversap. Zijn we toevoegingen gedaan. ILT heeft ze op de vingers getikt. En als reactie zijn ze met deze gekomen. Dus vind ik deze nu heel veel op straat. Ik vind ze regelmatig op straat. Vorig jaar kwam Albert Heijn met seawater. Dat is zeewater. Dat de ijmuiden uit de zee worden gehaald. En ontzild wordt met zonne-energie. Wat in zich heel mooi is. Alleen er stond dus op het pak. Dat het Planet Saving Water was. En het zit echt in een waardeloze verpakking. Op het karton kun je er toiletpapier en golfknoop van maken. Maar de rest wordt echt allemaal verbrand. Albert Heijn heeft toen heel snel. Binnen een week na heel veel kritiek. Voornamelijk via social media. De pakken weer uit de winkel gehaald. En dit bedrijf gaat met een goed alternatief komen. Ik hoop erop. Los van dat ik vind dat je geen verpakking van water moet verkopen. Albert Heijn had dat pakje uit de winkel gehaald. Alleen Maza. Ik weet niet of jullie het kennen. Dat werd ook al opverkocht in plastic flesjes. Is overgenomen door hetzelfde bedrijf als Riedel. Dat heet Global Investments. Dus zodra ik dat las dacht ik. Deze gaan ook in de nieuwe drankkartons komen. Uit het staatsgeldsysteem. Vervangen door een product dat buiten het staatsgeldsysteem vangt. Deze foto nam ik vorige week. En de eerste zijn inmiddels ook weer op straat gevonden. Dat is wel heel erg jammer. Ik hoop dus dat er ook een bezenpakken op zijn staatsgeld komt. Daarom zijn we nu bezig met het project pakzooi. Mensen zijn door het hele land foto's aan het nemen. Van drankkartons die ze vinden. Los van dat ik het product niet zo sterk vind. Qua recycling enzo. Wil ik gewoon dat ze van straat af gaan. En tot slot. Bijna tot slot. Het gaat over meer dan plastic. Het gaat ook over bijvoorbeeld. Hoe grote de verpakking is. Het komt ook omdat heel veel verpakkingen in nagebruik groot zijn. Dit vind ik meestal het sterkste voorbeeld. Bij McDonalds zitten bijna alle hamburgers in een grote doos. En daardoor zijn die prullenbakken bij McDonalds zo snel vol. En daardoor valt het er weer uit. En daardoor zijn de vogels altijd goed te vinden rond de McDonalds. Als je kijkt bij een Burger King of een Smullers of een treinstation. Die hebben alleen van die papieren wikkels er omheen. Dus ik heb McDonalds geadviseerd. En ze zijn begonnen met het vervangen van een aantal dozen door wikkels. Een dozen is waarschijnlijk ook weer premium. Waardoor je er meer geld voor kan vragen. Maar dit scheelt je sowieso inkoopkosten. Qua grondstoffenverpakking. Je prullenbakken raken minder snel vol. Je hebt minder troep. En aan het eind van de keer hoef je ook nog minder te recyclen. En waarschijnlijk wordt dit soort papieren. Omdat het te vervuild en te vervet is. Ook nooit echt goed gerecycled. Dus het gaat over meer. Ik heb op een gegeven moment een soort lijstje opgemaakt. Van aantal factoren van. Wat bepaalt nou de zwerfafval kans. Of de zwerfafval impact van een verpakking. Dan gaat het onder andere van. Wordt het buiten en onderweg geconsumeerd. Dat is to go. Want dat is het meeste wat ik vind. Maar ook verkeerd met een hand consumeren. Hoe groot is de verpakking na consumptie. Waait het snel weg. Kun je het in je zak steken. Is het misschien nog vies na gebruik. Als het vies is dan kun je het niet zo makkelijk in je zak steken. Maar ook waar heb je het op. Sommige dingen eet je meteen op. En andere dingen ben je verkeerd mee onderweg. Afijn. Om dat verder te onderzoeken hebben we afgelopen zomer. Operation Overload gedaan. Dat is een onderzoek naar overvolle prullenbakken. We hebben mensen door het hele land prullenbakken. Op de foto laten zetten die overvol zijn. Eerste idee was. Zelfs als je het netjes in de prullenbak doet. Ben je onderdeel van het systeem dat dit probleem oplevert. Uiteindelijk zijn we meer onderzoek gedaan. We hebben er een rapport over gepubliceerd. In december. We hebben allemaal heel mooi. Grafiekjes en statistieken gaan onderzoek. We hebben ook naar de inhoud van de prullenbakken gekeken. Dat doe ik namelijk ook. Naast mijn sfeervafvalonderzoek. Doe ik ook prullenbakonderzoek in opdracht. Om te kijken. Dat is vooral voor gemeente Purmerend. Zijn de prullenbakken goed onderhouden? Hoe vol zijn ze? Wat zit er in? Wat zijn de fracties? Dan weet je op een gegeven moment. Dat het overgrote deel zijn verpakkingen. Die zijn vaak ook heel groot. We hebben een matrix gemaakt. We noemen dit de afdankmatrix. Het gaat erom. Op een gegeven moment is het product op. Dan heb je de verpakking over. Dan kom je in de afdankfase. Op een gegeven moment is het een fase. Waar volgens ons nog te weinig over wordt nagedacht. We hebben een soort checklist. In een rapport gemaakt. Daar hopen we mee dat het bedrijfsleven. Vooral de ontwerpers van de verpakkingen. Maar ook de politiek mee aan de slag gaat. Je kunt dit soort dingen gaan gebruiken. Straks in de UPV's. Kijken of je op die manier nog kunt sturen. Heel ingewikkeld uitgebreid verhaal. Maar goed. Uiteindelijk bedenken wij. Dat bij het ontwerp. Beter nog kan worden nagedacht over. Wat gebeurt er nou met de verpakking. Na de consumptiefase. De afdankfase. We kunnen het zo uitgezet over hebben. We gaan het rapport. Mogen overhandigen aan de Tweede Kamer. We hopen ook dat de politiek. Op een andere manier. Nog een diepere manier gaat kijken op de doorbelasting. Goed. Als je dat rapport wil lezen. Dan kun je het zien op www.overvolle-prullenbakken.nl Kun je dat rapport downloaden. Wat wij erover te zeggen hebben. We hopen gewoon slimmer en betere verpakkingen. Ik sluit af. Ik ben echt bijna klaar. Dit vind ik het mooiste. Ik ga het positief afsluiten. Ik begon in 2008 met mijn onderzoek. Het was 61% van mijn zwerfafval. Plastic. Nu is het op mijn 44,3%. Alle veranderingen die er afgelopen jaar zijn gedaan. Ik kan zien dat het positief effect heeft. In het zwerfafval. Dat het echt ergens toe leidt. We moeten nog veel meer doen. Maar we kunnen dat. Dat was hem dan. Deze podcast is gemaakt vanuit de Vereniging Nederlandse Verpakkerskundigen. Voor en door leden. Wij hopen dat u heeft genoten van deze podcast. En dat u deze niet verder verspreidt. Op sociale media en andere platforms. Buiten de VNV. Zo kunnen wij onze leden op een vertrouwelijke manier blijven verbinden. Mijn naam is Jeroen de Jong. En namens de VNV redactie en het bestuur. Tot de volgende keer.