Grote markt

The transcription discusses public executions in medieval times, specifically focusing on the Grote Markt in Brugge. Executions were brutal and often involved methods such as burning, boiling in oil, and dismemberment. The narrator questions whether people would choose to watch these executions or look away. They also discuss how executions were sometimes seen as entertainment and even beautiful in a morbid way. The transcription concludes with a mention of William Tyndale, who was executed by hanging and burning. The narrator reflects on the different cultural perspectives and encourages not to judge too quickly. Ah, de Grote Markt van Brugge. Gezellig. Kijk eens rond. Kijk naar de mensen op het terras. Veel van hen zijn speciaal voor een dagje naar Brugge gekomen, ongetwijfeld, om te genieten. Te genieten van het prachtige kader, zoals wij dat aan het doen zijn. Maar, kijk nu eens naar al die mensen. En stel je eens voor dat jij ook op die Grote Markt zit en dat er daar in het midden van de Grote Markt een menigte begint samen te komen en dat er daar een schavot is gebouwd, een soort van podium waarop een executie gaat plaatsvinden. Dus een veroordeelde zal aangevoerd worden en zal daar een dood tegemoet gaan. Dat kan van alles. De vraag is, ga er blijven kijken. Ben je benieuwd? Zou je toch eens willen gaan piepen hoe dat er aan toe gaat? Of niet? En wie van de mensen die er zijn, zouden blijven kijken en niet blijven kijken? Het is niet meer van deze tijd, maar middeleeuwen? Zeker wel. Executies vonden plaats op openbare plaatsen, heel vaak, zoals hier, de Grote Markt van Brugge. En bronnen spreken over verschillende zaken. Ze zijn redelijk goed in zware, plugubere executies. Bronnen spreken onder andere over verbranding, dat weten we. Levend koken in olie, met de voeten eerst. Belangrijk. Onthoofding, ook levend begraven. Vierendelen, dat is dat je armen en benen afgerukt worden door paarden bijvoorbeeld. Brandmerken, zo zijn er wel meerdere bronnen die dat bevestigen. Onder andere een Duits wetboek, de Saxische Spiegel, met pretjes. Dus ideaal voor kindjes, voor het slapengaan. Van in 1220, en die onthoofding, ophanging, het geestelen en kaalscheren van vrouwen, vastgebonden aan een staak, en zo verder. We zijn nu begin 15e eeuw, en we hebben een dagboek van ene John Taylor, een Engelsman, die naar het vasteland van Europa komt. En het vasteland van Europa, daar waren de executies brutaler, veel brutaler dan in Engeland. Dus hij had de mogelijkheid om iemand te zien gebroken worden op het wiel, en dat kon hij niet laten schieten. Dus, dagje uit in Brugge, ik citeer uit het garmenkoortje. Maandag, 19 augustus, 12 uur middag. De inwoners van de stad stroomden in grote getale naar de plaats van het eerst. De gevangene kwam te voet met een goddelijke bij zich. Dat wil zeggen een priester of een religieus figuur. Die hem de hele weg aanspoorde tot berouw. En omdat de dood hem niet zou afschrikken, hadden zij hem veel bekers en glaasjes wijn en bier gegeven. Het is er de gewoonte de arme schepsels dronken te maken, zodat ze geen besef hebben van gods, parmachtigheid, of van hun eigen ellende. De gevangene zit op een heuvel van aarde, die met outfit hoog is opgebouwd, zodat de mensen van wel een kwart mijl ver kunnen kijken. Vier hulpjes van de beul nemen elk een klein holster, en aan de handen en voeten houden ze de gevangene languit op zijn rug. Toen kwam de beul, de meester van deze machtige zaak. Een wiel, dat ongeveer zo groot was als een van de vier wielen van een koets, droeg hij met zich mee. En nadat hij eerst zijn wambuis en hoed had afgedaan, en in zijn hemd stond alsof hij wilde tennisen, ja, toen werd er al tennis gespeeld, nam hij het wiel op en zette het rechtop op de rand, en hij draaide het met één hand als een tol of een wervelwind. Toen pakte hij het bij de spaken en tilde het op. Met een machtige slag sloeg hij toen een van de armstakkers zijn benen in stukken, de botten bedoel ik. Op dezelfde manier brak hij vervolgens zijn armen, en toen sloeg hij vier of vijf grote klappen op zijn borst en barstte zijn hele borstkas. Als laatste kwam het wiel neer op zijn nek en kaak en werd het stil. Dan nam hij het gebroken en verminkte lijk en spreidde hij het uit op het wiel. Hij maakte het wiel vast aan een paal en duwde de grote paal in een napurig gat. Het aan het wiel bevestigde lijk hing zo tien tot twaalf voet in hoogte, en het bleef er hangen totdat het werd verteerd door de allesverterende tijd. En? Zou je blijven kijken? Of zou je weglopen? Nu, in dit moment, als je weet dat dat eraan komt. En als je toen geboren werd en hier op de Grote Markt stond, zou je dan weglopen, toen in die tijd? Of zou je toen ook gewoon blijven kijken zoals de massa? En stel dat het in deze tijd was, en het terechtgestelde was een man die tientallen vrouwen had verkracht en vermoord op echt gruwelijke wijze, of het was een terrorist die net een festival was binnengedrongen en 23 jonge veesters had afgeknald. Nu, deze tijd, zou je dan blijven staan? En hoe zou je je er dan bij voelen? Wat je nu net hebt gehoord is een soort van roep en antwoord uit een voetbalstadion. Een deel van het stadion roept iets, een ander deel antwoordt. Best wel cool dat ze erbij zijn, kan ook echt ontroeren, kan menigte meepakken. En misschien waren sommige van die executies ook op een of andere manier mooi. Ja, dat is echt mooi. Een andere bron van een executie in Duitsland die spreekt over een heel bizar tafereel. Stel je voor, er wordt ook weer iemand gebroken met het wiel, die ligt daar klaar om gebroken te worden. Die beul herfst dat groot wiel boven zijn hoofd. En op dat moment is de veroordeelde, de man die daar ligt, een soort religieuze vers aan het zingen of aan het voortdragen. Een soort gebed aan het doen. En als die stopt, dan neemt het publiek het over. En dan stopt het publiek en dan neemt hij het weer over. Een soort, jij doet de ene vers, het publiek doet de tweede. Hij doet de derde, het publiek doet de vierde. En zo verder. En af en toe speelt de beul met het publiek en knalt dat wiel dan bijvoorbeeld op een been of een arm. Dat dan uiteraard breekt, dat is de bedoeling. De man roept en gaat dan weer verder. En op een bepaald moment roept hij de beul tot bij hem om eigenlijk een soort van verzoekjes te doen. Ik wil dat het publiek de volgende vers in het Latijn doet. En ze gaan verder. Dat is compleet bizar voor onze moderne geest, maar in die tijd, met de religie die toen zo was zoals het was, het geloof dat er was in bepaalde zaken, is het perfect mogelijk dat de mensen dat toch als iets mooi hebben gezien, iets potentieels, ja, prachtig. Een fantastische les voor de kinderen, een morele les. Hier is wat er kan gebeuren als je in de fout gaat, kijk goed kindjes, kijk goed. Maar als je echt blijft geloven in God en je zoekt op recht verlossing door brouw te tonen, zelfs dan kun je nog in de hemel geraken. Nee, kijk, Jezus Christus, sorry, maar dat was een nozen uit Nazareth. Verder niks, prima kozen, niks aan de hand, maar een nozen. Je hebt dan God, had je het altijd over God? En God heeft alles gemaakt hè, de hele universum, de aarde, ieder grasbootje, allemaal van God. En dan zei hij, dat is mijn vader hè. Ja, dat is mijn vader, hij heeft dat allemaal gedaan hè. Het was gewoon een mens. Jezus was gewoon een mens, dus je liet ook scheten. Sorry, dat is een beetje banaal, maar dat is zo. Een mens laat scheten, Jezus heeft scheten gelaten. En dan moet je je dat voorstellen. Ik ben dan de zoon van God. Zet anders de raam open even. Exclusie was ook gewoon soms entertainment. Er zijn ook bronnen van later, tegen de Franse revolutie, ergens in Frankrijk, dat er bijvoorbeeld een hele grote massa aanwezig was. Dat was een rijke man die ook in zijn dagboek iets schreef. En die had ook gewoon gezien dat er naast hem bijvoorbeeld een koppeltje seks aan het hebben was, terwijl er een executie plaatsvond. Anderen, een groepje vrouwen, waren totaal niet aan het opletten. En dan waren er ook anderen die gewoon gedegouteerd wegliepen. Dus het is niet zo dat alle mensen in die tijd op dezelfde manier daarmee omgingen. En de belangrijke leskindjes is vooral, oordeel niet te snel. En om het verhaal van William Tyndale helemaal af te maken, ik weet niet of hij zijn warme slaapmutsen gekregen heeft, maar de dood is wel gekomen. Hij is uiteindelijk geëxecuteerd. Hij is opgehangen en verbrand, tegelijk. Rare combinatie zou je denken. Dat was een soort van barmartigheid, om het lijden in te korten. Dus er werd een vuur aangestoken. Hij verbrandde wel degelijk, maar zijn dood kwam door ophanging, terwijl hij aan het verbranden was. Dus het duurde allemaal net iets minder lang voor William. Gezien, zo onmenselijk waren ze toch. Wat zeggen ze tegen mij? Ja, maar dat zijn de religies van die mensen. Dat zijn de tradities van die mensen. Dat is de manier van leven van die mensen. Dat is cultuur van die mensen. Daar moet je gesprek voor hebben. Daar heb ik geen gesprek voor. Kutcirkels. Sorry. Weet je... Weet je waar ik gesprek voor heb? Als angels. Wat is er nou tegen dat een paar bonkige lerenichten elkaar een beetje afpretten in een blokje? Dat wel raar is. Dat wel heel raar. Als iemand zegt dat ze crimineel zijn, komen ze langs, slaan ze op die bek en bedreigen ze je. Hetzelfde als als iemand zegt dat er een loodschieter is. Komt hij langs, repareert die voorwarming en zegt hij... En als iemand zegt dat we terug in de maatschappij gaan... Dat kan toch niet.