Stereo Mix

This podcast episode discusses the importance of our senses, focusing on sight, touch, hearing, smell, and taste. It explains how our body functions like a sophisticated surveillance system, constantly receiving signals from the environment. Our senses work together, such as how our eyes translate light, the skin senses touch and protects, the ears hear and help with balance, the nose detects smells, and the tongue tastes. These senses collaborate to create our experiences and are vital for survival and enjoyment. The hosts also quiz each other on sensory knowledge. Sensory organs respond to specific stimuli and have thresholds for perception, discrimination, sensitivity, adaptability, and attention. Hoi en welkom bij een podcast over zintuigen. Wij zijn Merve, Ella en Remesa. En vandaag nemen we je mee in iets waar je elke seconde van de dag op vertrouwt, zonder dat je het door hebt. Je zintuigen. En ja, die dingen die ervoor zorgen dat je kunt zien, ruiken, voelen, horen en proeven. Je lichaam is eigenlijk net een superslim spionagesysteem. Het vangt constant signalen op uit de wereld om je heen. Stel je voor je loopt op straat, je ziet de zon schijnen, je voelt de wind op je gezicht, je hoort een scooter aankomen. Je rijdt vers van bakken brood en mmmm, misschien proef je nog het karneel van een broodje dat je net hebt gegeten. Dat is je brein in actie. Als een soort centrale meldkamer die alles coördineert zonder zintuigen. Dan was je compleet de weg kwijt. Laten we beginnen met een van de bekendste. Zien. Zien doe je met je ogen. Maar, die zijn slimmer dan je denkt. Licht komt je oog binnen via je hoorvlies en gaat dan door de pupeel. Weet je dat je pupeel groter wordt als je in het donker bent en zodat je licht meer kunt opvangen? Best cool. Daarna komt het licht langs je lens. Die zet precies, die het precies scherp stelt op het netvlies. Waar allemaal lichtgevoelige cellen zitten. Staafjes en kegeltjes. Die cellen zetten licht om in seintjes die via je oogzenuw naar je hersenen gaan. En dan pas zie je echt wat er gebeurt. Dus nee, je ogen zien eigenlijk niks. Je hersenen maken het beeld. Super technisch, maar ook super gaaf. Dan voelen. Ook wel een tas in het huis noemd. Die zit in je hele lichaam. Je huid is het grootste orgaan dat je hebt. En het zit vol cellen. Voor aanraking, temperatuur, druk en pijn. Probeer dit eens. Schuif over je rug van je hand. Best gevoelig toch? Nu probeer hetzelfde op je onderarm. Minder hè. Je vingertoppen, lippen en gewicht zijn het meest gevoelig. Maar, voel je los haartje op je wang sneller dan op je schouder. Maar, voelen is niet alleen handig, het is ook je lichaam. Maar, voelen is niet alleen handig, het is ook je lichaam. Maar, voelen is niet alleen handig, het is ook je lijf dat je beschermt. Stel, je pakt een mok vast en aah, veel te heet. Voor je aah kunt roepen, heb je je hand al terugstrokken op de reflex. Je hersenen zeggen weg daar. Nog voor je erover nadenkt. Net als een rookmelde weer afgaat voordat je ruikt. En laten we het niet vergeten, voelen is ook fijn. Denk aan de warmte van een bekentje is ook lekker. Een knuffel van iemand die je mag. Of het gevoel van de frisse wind op een warme dag. Geweldig. Je taszintuig helpt je niet alleen om gevaren te vermijden, maar ook om te genieten. Dus ja, je zintuigen maken van jou een soort wandelende high-tech-radar. Met ogen die licht vertalen, een huis die hitte herkent. En je hersenen die bliksem snel besluiten wat er moet gebeuren. En dat was als het begin. Want er zijn nog veel meer zintuigen die je hebt dan dat je denkt. Maar vertellen met mede-podcasters. En dat was als het begin. Want er zijn nog veel meer zintuigen dan dat je denkt. Maar daar vertellen mijn mede-podcasters je straks veel meer over. En ik ben Ella. Ik ga jullie nu iets vertellen over horen en eveneren. Deze twee dingen gebeuren allebei in je oor. Het oor bestaat uit drie delen. Het buitenoor, het middenoor en het binnenoor. Geluid komt je oor binnen via de gehoorgang. Het laagje is gemolflieslille. Hoi, ik ben Ella. En ik ga jullie nu iets vertellen over horen en eveneren. Deze twee dingen gebeuren allebei in je oor. Het oor bestaat uit drie delen. Het buitenoor, het middenoor en het binnenoor. Geluid komt je oor binnen via de gehoorgang. En laat het trommelflies trillen. De trillen gaan door drie kleine botjes. De hamer, het aandeel en de zijbeugel. Daarna komt het in het vlakuit van je binnenoor. In het vlakuit van je binnenoor zitten kleine haartjes. Die zetten de trillen om in signalen van je hersenen. Zo kun je horen wat er om je heen gebeurt. Als voorbeeld heb ik als iemand je naam roept. Hoor je dat en reageer je meteen. Ook dat gaat super snel bij je gehoor zien nu. In je binnenoor zit ook je evenwichtsoorgaan. Dat helpt je om in balans te blijven. Huh, maar wat heeft je evenwichtsoorgaan met je zintuig te maken? Nee. Huh, maar wat heeft je evenwichtsoorgaan met je binnenoor te maken? Dat zal ik je nu even vertellen. In je binnenoor bestaat uit... Nee. Eh, waarom? Want je binnenoor bestaat uit buisjes met vloeistof en haartjes. Als je hoofd beweegt, beweegt de vloeistof ook. En dat vertelt je hersenen hoe je het beweegt. Oh, nu begrijp ik hem. Ik zal je even een voorbeeld geven. Als je een draaimolen zit, raak je vaak uit even... Opnieuw. Ik zal je even een voorbeeld geven. Als je een draaimolen zit, raak je even uit de balans. Je evenwichtsoorgaan probeert dan te helpen. Maar dat lukt niet altijd meteen, waardoor je duidelijk hoort. Zien, horen en evenwicht werken vaak samen. Als je ogen dicht doet, is het moeilijker om recht te blijven staan. Dat laat zien hoe belangrijk samenwerking... Zien, horen en evenwicht werken vaak samen. Als je ogen dicht doet, is het moeilijker om recht te blijven staan. Dat laat zien hoe belangrijk samenwerking tussen zin en eigen is. En nu gaat mijn medeportkast... Ik wil je veel meer... En nu gaat mijn medeportkast... En jullie verder vertellen overal andere dingen. Hoi, ik ben Remesa. Ik vertel jullie nu over ruiken en proeven. Ruiken doe je met je neus. In je neus zitten speciale cellen die reageren op geurtjes. Die geuren komen via de lucht naar binnen en prikkelen die cellen. Die sturen dan signalen naar je hersenen. Nou, waar liggen die cellen precies in je neus? De speciale cellen die geuren waarnemen, heten reukcellen. Die liggen bovenin je neus. In het reukepiteel, dat is het kleinste gebied achterin de neusholte. De signalen van die cellen gaan naar het reukcentrum in je hersenen. Dat ligt vlakbij het deel dat herinneringen maakt. Daarom kunnen geuren je soms ineens aan vroeger laten denken. Een leuk weetje, ruiken helpt bij proeven. Als je verkouden bent, proef je veel minder goed. Dan merk je pas hoe belangrijk je neus is bij eten. Omdat ik hem niet mee heb. Hoe werken smaakpapillen precies? Op je tong zitten smaakknopjes, vooral in de kleine bobbeltjes. Die je kunt voelen. Ze reageren op vloeistoffen, dus als je tong droog is, proef je ook minder goed. Elke smaakpapil bevat meerdere smaakcellen. Die sturen feintjes via je benen naar de hersenen. Die smaakpapillen sturen signalen naar je hersenen. En net als bij ruiken, werken je tong en neus samen. Denk aan het eten van een aardbei. Je proeft het zoet, maar je ruikt ook de typische aardbeiger. Samen maken we de smaak compleet. Nou, ik heb tussendoor nog een weetje. Ruik en smaak werken samen. Zonder geur proef je eten veel minder goed. Wisten jullie dat? Nee, dat wist ik niet eens. Ik ook niet, hè? Nou, smaak verandert soms als je ouder wordt of ziek bent. En je tong kan geen smaken proeven zonder steeksel. Oké, en tot slot nog een voorbeeld over samenwerking. Tot slot nog een voorbeeld over samenwerking van zintuigen. Stel je eet een warme appelgepak. Je voelt de warmte, je ruikt de geur, je proeft de zoete smaak en je ziet hoe het eruit ziet. Alle zintuigen werken samen voor één ervaring. Nou, dat was onze podcast over zintuigen. We hebben verteld over zien, voelen, horen, ruiken, proeven en eten. Al deze zintuigen zijn belangrijk om te overleven, te reageren en te genieten van de wereld om ons heen. Nou, dames. Ik heb nog een paar vragen voor jullie. Even kijken of jullie goed hebben gewetst met de podcast. Ja, kom maar op met die vragen. Waar in het oog wordt het licht omgezet in signalen voor de hersenen? A. De pupeel. B. De lens. C. Het Netflix. D. De oogveniel. Nou, dames. Ik geef jullie vijf seconden. Ik denk C. C. Het Netflix. Ik denk eigenlijk ook C. Nou, dames. Dat is helemaal goed. Nou, dames. Dat is helemaal goed. Goed zo, dames. Nou, ik heb voor jullie nog een andere vraag. Wat gebeurt er met je pupeel als je in het donker wordt? Nou, wat? Ik heb nog een andere vraag voor jullie, dames. Nee. Nou, mijn volgende vraag is. Wat gebeurt er met je pupeel als het donker wordt? A. Hij wordt kleiner. B. Hij blijft gelijk. C. Het sluit zich volledig. Of D. Hij wordt groter. Nou, ik geef jullie vijf seconden. Nou. Ik denk D. Wat denk jij? En ik denk A. Even kijken, hoor. Eerst even de antwoord van Ramesa. D. A. Even kijken. Hij wordt kleiner. Helaas, Ramesa. Het juiste antwoord was de antwoord van Ella. Goed zo. Goed zo. Nou, dan gaan we eventjes nog door naar jullie vragen. Als jullie die nog hebben voor mij. Weten we eigenlijk wel wat zintuigen zijn? Oké. Zintuigen vormen de verbinding tussen je lichaam en de buitenwereld. Ze vangen prikkels op, zoals licht, geluid of geur. En sturen die via de zeeuw naar je hersenen. Waar ze worden omgezet in ervaringen. Hoor je mij niet? Hoor je mij goed? Staat die aan? Oké. En nu ga ik jullie over de belangrijke eisen van zintuigen stellen. De adekate prikkel. Hoe zeg je dat? Adekate? Adekuate prikkel. Elk zintuig zelf. Voor mij en nu. En nu ga ik jullie stellen over de belangrijkste zintuigen. Oké. En nu ga ik jullie stellen over de belangrijkste eisen van zintuigen. Als eerste hebben we de adekate prikkel. Oh, ik wil het even... Gaat het? Ja. En nu ga ik jullie stellen over de belangrijkste eisen van zintuigen. Als eerste hebben we de adekate prikkel. Elk zintuig zal reageren op een specifieke prikkel. Bijvoorbeeld licht of geluid. Als tweede hebben we de prikkeldrempel. Alleen prikkels boven een bepaalde sterkte worden ook waargenomen. Als derde hebben we de onderscheidingsdrempel. Het prijsverschil tussen twee prikkels dat je kunt merken. En als vierde de prikkelgevoeligheid. Zintuigen hebben grenzen. We hebben bijvoorbeeld geen infrarood of ultraseenwaarnemen. Aanpassingsvermogen. Constante prikkels verdwijnen vaak uit je bewustheid. En als laatste hebben we aandacht. Zonder aandacht merk je veel prikkels. Niet bewust op. Zoals als je zintuigen ze wel registreren. Nou, ik heb een vraag voor jullie twee. Welke vijf smaken heb je eigenlijk? Je hebt zoet, zuur, zout, bitter en umami. Umami, wat is dat nou? Nou, umami. Dat is een hele goede vraag. Umami is een hartige smaak die je vindt in dingen zoals tomaten, kaas en vlees. Kijk eens Ella. Oké, nu weet ik al. Wat moet ik zeggen? Oké, bedankt voor de informatie. Geen probleem. Bedankt voor het luisteren. En heel veel succes verder.